103 - Δομή, σχέσεις και ιδιομορφίες

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα αγγλικά Αγγελική Παπαδοπούλου

Ένας τρόπος για να προσεγγίσουμε ένα σύνθετο αντικείμενο είναι να το χαρακτηρίσουμε από τις ιδιομορφίες του, χωρίς να αποκλείουμε, ωστόσο, την αυτοαναφορική διάσταση αυτής της προσέγγισης, επειδή οι ιδιομορφίες θεωρούνται ως τέτοιες μόνο σε σχέση με τη γειτνίαση τους (τοπική και παγκόσμια). Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι μια εκτός πλαισίου ιδιομορφία εκφυλίζεται ως προς την έννοια. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το σύνθετο αντικείμενο παράγεται από τις ιδιομορφίες και τις σχέσεις τους. Οι τελευταίες συνιστούν εκ των προτέρων μια δομή ανεξάρτητη από την προηγούμενη. Η πολυπλοκότητα του αντικειμένου οφείλεται συνεπώς και στις δύο οντότητες. Με την εφαρμογή αυτού του μοντέλου στη σύγχρονη ανθρωπότητα μπορούμε να παρατηρήσουμε από τη μία πλευρά ότι οι ιδιομορφίες εντοπίζονται ευκολότερα από ό,τι πριν, και από την άλλη πλευρά ότι η δομή τους, που αποτελείται από τις σχέσεις τους, είναι σε ένα πληθωριστικό στάδιο. Πράγματι, αυτή η δομή, η οποία ήταν, ας πούμε, ανύπαρκτη πριν από μερικούς αιώνες, που προέκυψε μέσα στο χρόνο με ένα ντετερμινιστικό τρόπο ή μάλλον σχετίζεται άμεσα με φυσικές και ανθρώπινες καταστροφές, έτσι ώστε μερικές φορές ονομάζουμε αναγέννηση την εμφάνισή της, η οποία στην συνέχεια εμφανίστηκε στην βιομηχανική εποχή εξαιτίας της τεχνικής και η οποία είχε αναδημιουργηθεί στην συνέχεια υπό την απειλή του πυρηνικού πολέμου, αναπτύσσεται τώρα μέσω του διαδικτύου. Αυτό που είναι το πιο αξιοσημείωτο σε αυτό το φαινόμενο είναι ότι η ανθρωπότητα μπορεί συνειδητά να συμμετέχει στην επεξεργασία αυτής της δομής. Αυτή η νέα δυνατότητα φέρνει την ανθρωπότητα σε ένα οντολογικό προβληματισμό.

Ο τρόπος λειτουργίας των ιδιομορφιών είναι πρώτα από όλα αλγοριθμικός. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι θα υπολογίσουμε γρήγορα ό,τι γνωρίζουμε, αλλά η εμπειρία δείχνει ότι μετά από ένα συγκεκριμένο μέγεθος το προβλήματος, είναι καλύτερα να υπολογίζουμε εκ νέου από το να απομνημονεύουμε (π.χ. πρώτοι αριθμοί). Επιπλέον, αυτό είναι ακόμα και για αντικείμενα μικρού μεγέθους, αλλά πάντως περίπλοκα, είναι πιο ενδιαφέρον να ξέρουμε πώς να επαναλαμβάνουμε μια μέθοδο παρά να θυμόμαστε αποτελέσματα. Ο αλγόριθμος περιλαμβάνει λογική πληροφορία που εξαφανίζεται κατά την αποθήκευση αποτελεσμάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ιδιομορφίες θα πρέπει να σκεφτούν για τη νέα χρήση της μνήμης από το σύστημα των σχέσεων. Με άλλα λόγια, η μνήμη είναι ένα κομμάτι ανθρωπιάς στη νοημοσύνη.

Αν θεωρήσουμε τώρα ότι η αρχή της ανακεφαλαίωσης, η οποία ισχύει στο πλαίσιο της βιολογικής εξέλιξης του ανθρώπου, μπορεί να μεταφερθεί στο πλαίσιο της διανοητικής εξέλιξης του ανθρώπου – Άλλωστε, δεν αναπολεί ο άνθρωπος το μονοπάτι της ανθρωπότητας για να ανακαλύψει μια νέα έννοια, μια νέα αφαίρεση; – Αυτή η υπόθεση μάς οδηγεί να σκεφτούμε ότι ο μετασχηματισμός του τρόπου λειτουργίας των ιδιομορφιών, λαμβάνοντας υπόψη τη δομή των σχέσεών τους, στον παραλληλισμό της, θα αποτελέσει μια νέα κατηγορία στην ιεραρχία της εννοιολογικής πολυπλοκότητας και για τον ίδιο λόγο, θα αυξήσει αποφασιστικά την οντολογική πολυπλοκότητα της οντότητας της Ανθρωπότητας.