1055 - Η πολυπλοκότητα της αναγνώρισης

Ν. Λυγερός

Ενώ η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι αυτονόητη για πολλούς, η αναγνώριση από όλες τις χώρες δεν είναι. Διότι ακόμα και αν μια χώρα είναι αναγνωρισμένη από τον Ο.Η.Ε. που είναι στην ουσία ο μοναδικός θεσμός που μπορεί να το κάνει, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι κάθε χώρα πρέπει να την αναγνωρίσει πρακτικά και το καλύτερο παράδειγμα είναι η Τουρκία. Όμως σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει και ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που δεν υπήρχε πριν το 1983. Μετά τη βίαιη εισβολή του 1974 και τη διαμόρφωση του Αττίλα σε κατοχικό καθεστώς, ήρθε και η αυτοανακήρυξη ως κράτος το οποίο δεν μπορεί να είναι παρά ένα ψευδοκράτος όπως το αποδεικνύουν και τα ψηφίσματα του Ο.Η.Ε. Μετά το 1983 η θέση της Τουρκίας αν και πάντα επεκτατική, έγινε δυσκολότερη εφόσον δεν μπορούσε πια να αναγνωρίσει ακόμα και de facto την Κυπριακή Δημοκρατία. Βέβαια, αυτή η επιλογή ακολουθεί μία ξεκάθαρη στρατηγική που βρίσκει τα συστατικά της με το κατοχικό καθεστώς, τον εποικισμό και τον κατοχικό στρατό. Αυτή η στρατηγική δεν είναι μόνο η αμφισβήτηση κάθε ελληνοκυπριακού στοιχείου, αλλά η εκκαθάρισή του. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το θέμα της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας αν και απλό δεν είναι αυτονόητο. Πρέπει να δοθεί μια πραγματική μάχη, βήμα προς βήμα.
Η πρώτη φάση άρχισε με την 1η Μαΐου, εφόσον με την ένταξή της η Κύπρος αποτελεί με την ύπαρξή της ένα εμπόδιο για την Τουρκία. Η πρώτη επίπτωση ήταν η υπόθεση με τα φορτηγά και με τα εμπορεύματα: μετά την απόφαση της Ελλάδας και της Ουγγαρίας να μην επιτρέψουν την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την Κύπρο για τη μετακίνηση εμπορευμάτων και να επανέλθει στους θεσμούς της πράσινης κάρτας. Η δεύτερη επίπτωση ήταν η Eurovision, το οποίο αν και μη ορθολογικά συσχετισμένο με την πολιτική, εμπεριέχει αναπόφευκτα ένα στοιχείο της. Η τουρκική βουλή αναγκάστηκε να πάρει μια επίσημη απόφαση σε σχέση με το όνομά της. Η τρίτη επίπτωση είναι η παράγραφος 19 της έκθεσης της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες σε σχέση με το πρωτόκολλο, το οποίο αποτελεί ένα βήμα προς τη de facto αναγνώριση που είναι το αναγκαίο στάδιο για τη μέλλουσα de jure αναγνώριση. Πρέπει όμως να υπενθυμίσουμε τα γεωστρατηγικά δεδομένα που εξηγούν τη σημασία του κατοχικού καθεστώτος. Η Τουρκία κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ στρατιωτικής πυκνότητας στην κατεχόμενη Κύπρο, πράγμα που από μόνο του αποδεικνύει πόσο σημαντικό είναι το θέμα αυτό. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η πολυπλοκότητα της αναγνώρισης προέρχεται από τη γεωστρατηγική της έννοια και θα ήταν πια ανόητο να τη θεωρήσουμε ως αυτονόητη. Αντιθέτως, αυτό το αυτονόητο είναι ένα πρόσχημα που μας επιτρέπει να διεκδικήσουμε με ένα διπλωματικό τρόπο το εθνικό μας θέμα. Διότι με την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν συνεπάγεται μόνο η μη αναγνώριση του κατοχικού καθεστώτος, αλλά και η απαραίτητη αποχώρηση του κατοχικού στρατού και η επίλυση του εποικισμού και του θέματος των περιουσιών. Άρα, το μόνο που είναι αυτονόητο στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η πολυπλοκότητά της.