1576 - Βασικά χαρακτηριστικά της μυκηναϊκής

Ν. Λυγερός

Η μυκηναϊκή είναι συλλαβογραφική γραφή. Περιλαμβάνει συλλαβογράμματα αλλά και ιδεογράμματα. Οι πινακίδες που διασώθηκαν αναφέρονται σε ανθρωπωνύμια, τοπωνύμια, γεωργική παραγωγή, γαιοκτησία, θρησκευτικές προσφορές, στρατιωτικό εξοπλισμό. Οι κανόνες γραφής της μυκηναϊκής είναι οι εξής:

1. Περιέχει τα πέντε βασικά φωνήεντα δίχως να διακρίνει μεταξύ μακρών και βραχέων.
2. Στους διφθόγγους δεν δηλώνεται το φωνήεν i παρά μόνο το υ.
3. Τα κλειστά σύμφωνα δηλώνονται με τα ψιλά p, t, k εκτός από το d που έχει ιδιαίτερα συλλαβογράμματα.
4. Οι χειλοϋπερωικοί φθόγγοι kw, gw, gwh δηλώνονται με την κλάση q.
5. Τα υγρά l, r ανήκουν στην ίδια κλάση r.
6. Τα διπλά σύμφωνα δεν δηλώνονται.
7. Στο συμφωνικό σύμπλεγμα η δήλωση του πρώτου φωνήεντος γίνεται με την ποιότητα του δεύτερου.
8. Υγρά, έρρινα και s που βρίσκονται πριν από άλλο σύμφωνο παραλείπονται.
9. Τα ληκτικά σύμφωνα παραλείπονται.
10. Υπάρχει κλάση του δίγαμμα.

Μπορούμε επιπλέον να παρατηρήσουμε ότι γραμματικά η μυκηναϊκή διατηρεί τη γενική του ενικού σε –οiο και τον παλαιό τύπο τοπικής –ει ως δοτική.

Με αυτούς τους κανόνες αντιλαμβανόμαστε ότι η μυκηναϊκή γραφή δεν αποτελεί μια αντιστοιχία με το ελληνικό αλφάβητο. Συνεπώς η ανάγνωση ακολουθεί την εξής διαδικασία. Μέσω των κανόνων παράγουμε όλες τις δυνατές μορφές ελληνικής γραφής που προβολικά συμπίπτουν με τη μυκηναϊκή γραφή της λέξης. Με άλλα λόγια η συνάρτηση της παραγωγής είναι πολύμορφη. Επαναλαμβάνουμε αυτό το σχήμα με κάθε λέξη της πινακίδας. Στο τέλος έχουμε μια συλλογή από πιθανά κείμενα. Εξετάζουμε αν συμπίπτουν με τα ιδεογράμματα, όταν αυτά υπάρχουν, και μετά κάνουμε τη σημασιολογική ανάλυση όταν αυτή είναι εφικτή. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, έχουμε πιθανές εκδοχές του κειμένου. Με άλλα λόγια, η ανάγνωση της μυκηναϊκής δεν είναι απαραίτητα μοναδική, όχι μόνο ως προς τη λέξη μα και ως προς την πρόταση.

Ως πληροφοριακό σύστημα, η μυκηναϊκή γραφή δεν είναι μία κανονικοποίηση τρίτης μορφής και κατά συνέπεια αποτελεί μια αμφίβολη βάση δεδομένων που αναγκάζει τη δημιουργία μιας ευφυούς ανάλυσης ειδικά αν ο απώτερος σκοπός είναι και η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Α. Η μυκηναϊκή προσφέρει συνεπώς μια δυνατότητα όσον αφορά στη δημιουργία μιας αυτοματοποίησης της ανάλυσής της, μέσω μιας συντακτικής γένεσης που μπορεί να λειτουργήσει και ως δυναμική πλατφόρμα για θέματα διδασκαλίας στη γλωσσολογία.