2505 - Ίδρυμα και Ινστιτούτο

N. Lygeros

Ένα Ινστιτούτο το οποίο προορίζεται να γίνει Κέντρο Μελέτης και Έρευνας σ’ έναν τομέα όπου υπάρχουν στρατηγικές δυσκολίες, πρέπει να έχει ένα ισχυρό υπόβαθρο. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να επιτευχθεί αυτός ο έμμεσος στόχος είναι η δημιουργία ενός Ιδρύματος που δεν εξαρτάται άμεσα από τον κρατικό φορέα, αλλά που είναι αναγνωρισμένο από αυτόν. Η αναγνώριση από το Υπουργείο Εσωτερικών είναι απαραίτητη για το κύρος του Ιδρύματος δίχως αυτό να σημαίνει ότι επαρκεί. Στην ειδική περίπτωση που το Ίδρυμα ασχολείται και με την εκπαίδευση, το καλύτερο είναι να είναι αναγνωρισμένο και από το Υπουργείο Παιδείας. Αυτές οι αναγνωρίσεις επιτρέπουν στη συνέχεια τη νομική αναγνώριση των έργων του Ιδρύματος στους διάφορους τομείς του φάσματός του. Η ιδέα είναι ότι μερικές δράσεις θα φανούν απαραίτητες μόνο στο μέλλον και συνεπώς είναι προτιμότερο να υπάρχει ήδη ένα πλαίσιο που επιτρέπει την αναγνώριση από το κράτος. Από την άλλη πλευρά, σ’ ένα στρατηγικό πεδίο δεν συμφέρει να είναι κρατικό το Ίδρυμα. Διότι αν υπάρξουν τριβές, το Ίδρυμα πρέπει να παραμείνει ανεξάρτητο. Ένα απλό παράδειγμα προέρχεται από τον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπου το κρατικό σύστημα ερμηνεύεται ως πολιτικό πλαίσιο και δεν επιτρέπεται σε μερικές υποθέσεις που αφορούν τα δικαιώματα του πολίτη. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το Ίδρυμα μπορεί να στηρίξει την προσπάθεια του Ινστιτούτου ως Κέντρου Μελέτης και Έρευνας. Το τελευταίο υπάγεται στο Ίδρυμα για θεσμικούς σκοπούς, όμως πρέπει να λειτουργεί με έναν αυτόνομο τρόπο για το έργο του. Η αυτονομία του εξασφαλίζει την ύπαρξη μιας ανοιχτής δομής που μπορεί να έχει πολλαπλές χρηματοδοτήσεις δίχως να υπάρχουν νομικά και θεσμικά εμπόδια. Ο συνδυασμός της αναγνώρισης και της αυτονομίας επιτρέπει επαφές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Και το Ίδρυμα και το Ινστιτούτο θα πρέπει να έχουν μία ευρωπαϊκή εμβέλεια. Αυτά δεν πρέπει να είναι μόνο τυπικά, αλλά ουσιαστικά. Ακόμα και η έδρα τους πρέπει να έχει ένα καθαρά ευρωπαϊκό χαρακτήρα, αν ο ρόλος τους είναι όντως μη κρατικός. Η συμβολή του Ινστιτούτου ως Κέντρου Μελέτης και Έρευνας θα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμη έτσι ώστε να είναι αντιληπτό ότι οι θεσμικές διαδικασίες είναι απαραίτητες. Η ανάγκη της ανοιχτής δομής προέρχεται και από τον εξελικτικό χαρακτήρα του Ινστιτούτου. Η στελέχωσή του δεν μπορεί να είναι τοπική στον χωροχρόνο, κατά συνέπεια η δομή του είναι ανοιχτή. Το άνοιγμα, όμως, υπονοεί και συντονισμό για να μην χαθεί η ενέργεια του όλου πεδίου. Ειδικά όταν προβλέπονται επαφές και σχέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα εδραιώσουν τον πολυκλαδικό χαρακτήρα του Ινστιτούτου. Το δίκτυό του, όμως, για να μην αποτελέσει ένα εμπόδιο, θα πρέπει να έχει έναν ισχυρό πυρήνα.