2761 - Ο Ludwig Otto Blumenthal στην αλληλογραφία Einstein-Καραθεοδωρή

N. Lygeros

Με την καταγραφή μας της επιστολής του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στον Albert Einstein [βλ. opus 2756], βλέπουμε ότι στις 4 Οκτωβρίου 1926 γίνεται μία αναφορά στην ημερομηνία γεννήσεως του Ludwig Otto Blumenthal μέσω των γενεθλίων του. Όντως εκείνη τη χρονιά έκλεισε τα πενήντα.

Ο Ludwig Otto Blumenthal γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 1876. Είναι δηλαδή τρία χρόνια μικρότερος του Καραθεοδωρή και τρία χρόνια μεγαλύτερος του Einstein. Τα μαθητικά του χρόνια τα πέρασε στο Goethe-Gymnasium της Φρανκφούρτης. Στα 18 του μέσω ενός φίλου του άλλαξε θρησκεία και από Εβραίος έγινε Ευαγγελιστής. Τις σπουδές του στα μαθηματικά και στις θετικές επιστήμες τις έκανε στο Göttingen. Εκεί είχε ως καθηγητές τον Hilbert και τον Klein, αλλά και τους Schönflies και Sommerfeld. Βρέθηκε, λοιπόν, σ’ ένα πλαίσιο ανάλογο με εκείνο του Καραθεοδωρή. Όταν πήγε στο Μόναχο έγινε ο πρώτος διδακτορικός φοιτητής του David Hilbert. Ο τίτλος της διατριβής του είναι: Über die Entwicklung einer willkürlichen Funktion nach den Nennern eines Stieltjesschen Kettenbruches. Μετά σπούδασε κοντά στους Borel και Jordan στο Παρίσι. Ενώ το 1901 εκπόνησε στο Göttingen την υφήγησή του με τίτλο Über Modulfunktionen von mehreren Veränderlichen. Αντιλαμβανόμαστε ότι ο Blumenthal πρόλαβε τον Καραθεοδωρή όσον αφορά στις πανεπιστημιακές σπουδές ενώ ήταν μικρότερός του. Αυτό το φαινόμενο εξηγείται με τις προηγούμενες σπουδές του Καραθεοδωρή στο χώρο της μηχανικής.

Ο κύριος τομέας του έργου του Blumenthal ανήκει στη θεωρία των μιγαδικών συναρτήσεων, πράγμα το οποίο τον συνδέει όχι μόνο με τον καθηγητή του τον Hilbert αλλά και με το έργο του Καραθεοδωρή. Ένα από τα άλλα σημαντικά στοιχεία του βιογραφικού του Blumenthal σε σχέση με τον Einstein και τον Καραθεοδωρή, είναι η θέση του στο διάσημο περιοδικό Mathematischen Annalen ως αρχισυντάκτης από το 1906 έως το 1938. Η συμβολή του στα μαθηματικά μέσω του περιοδικού αυτού εξηγείται και με τις πολλαπλές του επαφές σε διεθνές επίπεδο αλλά και από τις οχτώ γλώσσες που μιλούσε. Δυστυχώς οι συνθήκες που δημιούργησε το ναζιστικό καθεστώς όχι μόνο έδιωξαν τον Albert Einstein από την πατρίδα του αλλά κατέστρεψαν την καριέρα και τη ζωή του Blumenthal. Η τραγωδία του τελειώνει με το θάνατό του στις 12 Νοεμβρίου 1944 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Theresienstadt.

Το τραγικό της επιστολής που καταγράψαμε προέρχεται από τη γνώση μας του μέλλοντος του Blumenthal. Ενώ ο Καραθεοδωρή γράφει για τα γενέθλιά του και το δώρο του – τα έργα του μεγάλου μαθηματικού Gauss – δεν μπορούσε να μην έχουμε στο νου μας το τραγικό τέλος του Blumenthal. Με άλλα λόγια, το γλυκό ύφος της επιστολής έρχεται σε αντιπαράθεση με τα γεγονότα που προετοιμάζονται ήδη στη Γερμανία. Κατά συνέπεια, η ύπαρξη του Ludwig Otto Blumenthal στην αλληλογραφία Einstein-Καραθεοδωρή αναδεικνύει και την εμβέλειά της όχι μόνο στα μαθηματικά αλλά και στην ιστορία της εποχής. Λειτουργεί ως φωτεινός σελιδοδείκτης μέσα στις μαύρες σελίδες της ιστορίας.