379 - Το εθνικό θέμα ως αξιολογία της πολιτικής

Ν. Λυγερός

Αν και η πολιτική ανήκει στην καθημερινότητα του κόσμου η έννοια της είναι εκ φύσεως αμφιλεγόμενη. Ο κάθε πολίτης μπορεί εύκολα να δει την τοπική της επιρροή μα σπάνια συνειδητοποιεί την ολική της. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι η ιδανική πολιτική είναι θεωρητικά αόρατη για τους πολίτες εκτός αν πρέπει να φανεί για ειδικούς λόγους. Έτσι το ίδιο το σύστημα της πολιτικής δεν επιτρέπει την ανοδική της ανάλυση. Ο μόνος τρόπος λοιπόν για να γίνει αντιληπτή από τον καθένα είναι η μελέτη του εθνικού θέματος το οποίο είναι οντολογικά συνολικό. Εκ πρώτης άποψης το εθνικό θέμα φαίνεται ως δεικτικό στοιχείο της πολιτικής.
Στην Κύπρο, αυτός ο προβληματισμός αποκτά μιαν άλλη σημασία διότι η ιστορία χάραξε δραματικές κατευθύνσεις στην πολιτική. Εδώ και χρόνια, η ιστορία έχει καταγράψει βήμα προς βήμα την κυπριακή πολιτική σ’ένα τεκτονικό και ανεξέλεγκτο πλαίσιο. Βέβαια η βίαια εισβολή του 1974 διαμόρφωσε τραγικά την έννοια της πολιτικής στον τόπο μας διότι πρόβαλε καθαρά το πολεμολογικό στοιχείο του κράτους. Ο πόλεμος και η κατοχή με τα ακραία τους χαρακτηριστικά ανάδειξαν την ουσία της πολιτικής αν και παρέμεινε πολυσήμαντη. Όμως σιγά σιγά η ζωή ακόμα και πληγωμένη συνέχισε να δημιουργεί την πραγματικότητά της σβήνοντας συγχρόνως τα ίχνη της πολιτικής δραστηριότητας και η οικονομική ανάπτυξη του νησιού, παραμέλησε σημαντικά το εθνικό θέμα. Έτσι η πολιτική έδειξε την κομματική της όψη με όλα τα κοινά της χαρακτηριστικά. Μόνο πρόσφατα οι ραγδαίες εξελίξεις του κυπριακού και η ενταξιακή μας πορεία στην ευρωπαϊκή ένωση ανάτρεψαν ουσιαστικά τα σημερινά δεδομένα.

Για διάφορους λόγους το καταλυτικό στοιχείο του εθνικού θέματος που διαμόρφωσε σημαντικά το πολιτικό πλαίσιο είναι θετικότατο. Ο πιο σημαντικός από αυτούς τους λόγους είναι η επιστροφή της ουσίας. Κι αν η αξία του στόχου δεν φτάνει από μόνη της, η ύπαρξή της αρκεί για να αναβαθμίσει την προσπάθεια. Διότι ο υποχρεωτικός χαρακτήρας των εκλογών όσον αφορά την ημερομηνία ανάγκασε πάμπολλες φορές τεχνητές αναμετρήσεις που δεν βασίζονταν σε σημαντικά ζητήματα και επέτρεπαν την κυριαρχία του κομματισμού. Το εθνικό θέμα ως στόχος αποδεικνύει ότι η πολιτική είναι ένα μέσον που χάνει το νόημα της αν δεν έχει στόχο. Και η εξουσία αν δεν έχει κοινωνικούς στόχους δεν είναι παρά μονοπώλειο της βίας, αναγκασμένη να επιβιώσει δίχως λόγους και αντί να προσφέρει ένα νέο κόσμο στην κοινωνία, την τροποποιεί προς δικό της όφελος. Δίχως στόχο η πολιτική του κόσμου γίνεται ο κόσμος της πολιτικής.

Η πολιτική ως οντότητα αν εξεταστεί ως φιλοσοφικό αντικείμενο και όχι απλώς ως τρόπος δράσης πολιτικάντηδων, βλέπουμε ότι εμπεριέχει τις έννοιες του συνόλου και του κράτους. Αρα ο στόχος της αναγκαστικά συμπίπτει μ’αυτά τα κυριότερα χαρακτηριστικά τα οποία παίρνουν όλες τις διαστάσεις τους όταν βρίσκονται σε ακραίες καταστάσεις όπως ο πόλεμος και η κατοχή. Σ’αυτές τις απόλυτες περιπτώσεις ο καθένας μας μπορεί να συλλάβει την ουσία της πολιτικής και να κρίνει τις πράξεις των πολιτικών. Διότι αν και σ’αυτή την περίπτωση ο πολιτικός αναζητά μόνο και μόνο την επιβίωσή του και την ανάδειξή του τότε ακόμα και η ύπαρξή του ως πολιτικό ον είναι αμφισβητούμενη. To εθνικό θέμα ως κριτήριο λειτουργεί λοιπόν ως αξιολογία της πολιτικής άρα η ψήφος του λαού δεν πρέπει να έχει χρώματα μόνο το βάρος της ουσίας.