4009 - Πολεμολογική προσέγγιση του εσωτερικού μετώπου

Ν. Λυγερός

Η κυριαρχία της ειρήνης, τουλάχιστον στο μυαλό της κοινωνίας, έχει την τάση να εκφυλίζει όργανα εμπόλεμης κατάστασης. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο Στρατός και η Αστυνομία. Σε περίοδο «απόλυτης» ειρήνης, αυτά τα όργανα είναι ουσιαστικά άχρηστα και κατά συνέπεια εξετάζονται μόνο και μόνο μέσω κοινωνικού πλαισίου. Ο Στρατός και η Αστυνομία, για την κοινωνία, δεν είναι παρά όργανα καταπίεσης που έχουν ένα μοναδικό προτέρημα, να εξασφαλίζουν τη μονιμότητα. Έτσι σε περιόδους οικονομικής κρίσης, καταλήγουμε στο εξής παράδοξο. Όλοι βρίζουν το Στρατό και την Αστυνομία διότι αποτελούν όργανα της τάξης, δηλαδή του κράτους και της βίας, αλλά όλοι προσπαθούν να βάλουν τα παιδιά τους στο Στρατό και την Αστυνομία. Το χειρότερο είναι ότι οι ίδιοι οι στρατιωτικοί και οι αστυνομικοί πιστεύουν σε αυτή τη θεώρηση των πραγμάτων και θεωρούν ότι δεν γίνεται τίποτα σε αυτούς τους χώρους δίχως τη μίζα και το μέσον. Κι ακόμα κι όταν φοιτούν σε στρατιωτικές ή αστυνομικές σχολές, το κάνουν σπάνια από προσωπική επιλογή. Στην ουσία, το πρόβλημα υπάρχει ήδη στις σχολές που συχνά θεωρούν ότι δεν εκπληρώνουν παρά έναν κοινωνικό ρόλο. Ο Στρατός και η Αστυνομία δεν είναι παρά δύο όργανα διαχείρισης του πληθυσμού. Με άλλα λόγια, στην καλύτερη περίπτωση θα βρεθούμε με ειδικούς του management. Ο εκφυλισμός του αρχικού ρόλου δημιουργεί έναν άλλο ρόλο: πώς να φανεί ο ρόλος δίχως να υπάρχει. Γι’ αυτόν το λόγο καταρρέει όλο αυτό το δόγμα όταν έχουμε πυρκαγιές. Διότι όλοι έχουν ξεχάσει ότι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για τον πραγματικό τους ρόλο, δηλαδή τη διαχείριση κρίσης σε εμπόλεμη κατάσταση. Όλα τα άλλα δεν είναι παρά διαδικαστικές λεπτομέρειες. Η αναλογία είναι απλή. Φανταστείτε έναν αθλητή που προπονείται αλλά δεν συμμετέχει ποτέ σε αγώνες. Σιγά-σιγά, με την πάροδο του χρόνου, η προπόνηση γίνεται ο μόνος σκοπός και δεν υπάρχει πια ουσιαστικός ρόλος. Μόνο η συνήθεια είναι ικανή να διατηρήσει το αίσθημα της χρήσης και βέβαια η μονιμότητα. Ο στρατιωτικός και ο αστυνομικός δεν είναι παρά μία κοινωνική σύμβαση αν τους θεωρούμε μόνο μέσα από αυτό το πρίσμα. Στην πραγματικότητα, ο στρατιωτικός και ο αστυνομικός είναι το ανάλογο των αθλητών όταν προπονούνται χρόνια για μερικά λεπτά ή ακόμα και μερικά δευτερόλεπτα απόδοσης. Κατά συνέπεια, ο ρόλος των στρατιωτικών και των αστυνομικών σχολών είναι να προετοιμάζουν τους σπουδαστές τους για τις εμπόλεμες καταστάσεις. Εκεί έχουν να προσφέρουν, εκεί πρέπει να προσφέρουν. Κατά συνέπεια, οι σχολές πρέπει να επικεντρωθούν στα θέματα στρατηγικής και πολιτικής άμυνας, τα οποία είναι τα μοναδικά που τους προσφέρουν τα πολεμολογικά ενδογενή χαρακτηριστικά τους. Μπορεί η κοινωνία να μην καταλαβαίνει το ρόλο τους ή να μη θέλει να τον καταλάβει για να μπορεί να ασκεί την αυθαίρετη κριτική της. Αυτό δεν μας αφορά διότι στην ουσία δεν πρόκειται ν’ αλλάξει. Το μόνο που έχει πραγματική σημασία είναι η συνείδηση των σχολών όσον αφορά στο ρόλο τους. Η χρησιμότητά τους δεν μπορεί ν’ αποδειχθεί στα πλαίσια της καθημερινότητας. Το θέμα είναι να αποδείξουν την αξία τους σε εμπόλεμη κατάσταση. Κατά συνέπεια, πρέπει να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά σε πιο ομαλές επιθέσεις όπως είναι για παράδειγμα οι πυρκαγιές. Όλα τα άλλα είναι κοινωνικές λεπτομέρειες που δεν σχετίζονται με την αξιολογία του Στρατού και της Αστυνομίας.