946 - To πρόβλημα των ευρωπαϊκών συνόρων

Ν. Λυγερός

Το γενικό γεωπολιτικό πρόβλημα των συνόρων είναι ίσως το ουσιαστικότερο θέμα μιας γεωγραφικής οντότητας, και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελεί μια εξαίρεση. Η διαχείριση των συνόρων είναι επιπλέον πιο κρίσιμη όταν δεν υπάρχουν εσωτερικά σύνορα, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση. Η πρόσφατη ένταξη των 10 χωρών διαμόρφωσε ιστορικά και γεωπολιτικά το ανατολικό μέτωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και αύξησε τη σταθερότητα της δομής της, ενώ το κείμενο της ευρωπαϊκής επιτροπής εξηγεί με τον δικό του τρόπο τους κινδύνους για το μέλλον όσον αφορά την υποψηφιότητα της Τουρκίας.

Αν και Τουρκία δεν πρόκειται να ενταχθεί αμέσως στη ζώνη Schengen και θα παραμείνουν οι έλεγχοι στα σύνορα με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, όμως τα εξωτερικά σύνορα θα έχουν τρομαχτικές διαστάσεις. Με τη Γεωργία 276 χλμ, με την Αρμενία 328 χλμ, με το Αζερμπαϊτζάν 18 χλμ, με το Ιράκ 384 χλμ, με το Ιράν 560 χλμ και με τη Συρία 911 χλμ. Από μόνοι τους αυτοί οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί. Πρέπει όμως να προσθέσουμε και τα θαλασσινά σύνορα: 1762 χλμ με τον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα) και 4768 χλμ με τη Μεσόγειο. Επιπλέον, ανατολικά και νότιο-ανατολικά τα σύνορα βρίσκονται σε ορεινές περιοχές .

Όμως, το σημαντικότερο πρόβλημα δεν είναι γεωγραφικού τύπου. Όλες αυτές οι περιοχές είναι παγκόσμια γνωστές εξαιτίας της πολεμολογικής τους ιδιότητας. Αυτές οι χώρες όχι μόνο έχουν προβλήματα μεταξύ τους, αλλά παράγουν προβλήματα και στο διεθνές επίπεδο. Και είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς την εξέλιξη αυτών των χωρών σε σχέση με τα τωρινά δεδομένα. Καμία από αυτές τις χώρες δεν μπορεί να θεωρηθεί ως σταθερός πόλος και η θέση της ίδιας της Τουρκίας είναι μη ευσταθής. Και δεν βλέπει κανείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση πώς θα μπορούσε να καταφέρει η Τουρκία να εξασφαλίσει όχι μόνο τα δικά της σύνορα, αλλά και πιο γενικά τα ευρωπαϊκά.

Ακόμα και αν ήταν δυνατόν να θεωρήσουμε αυτά τα προβλήματα ως ελεγχόμενα, τι μπορούμε να πούμε για το κουρδικό πρόβλημα που χτυπά την Τουρκία εσωτερικά; Διότι όπως ξέρουμε οι Κούρδοι αποτελούν μια ξεχωριστή οντότητα που δίκαια διεκδικεί την ελευθερία της από το στρατιωτικό καθεστώς του βαθέως κράτους. Επιπλέον, σε αυτήν την περιοχή του κόσμου, τα ναρκωτικά αποτελούν παραδοσιακά ένα σημαντικό στοιχείο της τοπικής οικονομίας το οποίο συνδυάζεται με το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης. Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να παρουσιάζει όλα αυτά τα προβλήματα με έναν ουδέτερο τρόπο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Αντιθέτως, για όσους γνωρίζουν το ευρωπαϊκό ύφος, αυτά τα προβλήματα όχι μόνο ενοχλούν αλλά ανησυχούν την Ευρωπαϊκή Ένωση.