2874 - Σοβιετική Ένωση και Μαοϊστική Ένωση

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά

Η υπεροχή του κουμμουνιστικού μοντέλου για δεκαετίες στην Κίνα και στη Ρωσία μας επέβαλε ένα όραμα για να μην μιλήσουμε για ένα πραγματικά μονολιθικό στρατηγικό δόγμα, το οποίο δεν έχει την απαραίτητη ευελιξία να προσαρμόζεται στην εξέλιξη αυτών των κρατών. Το όραμά μας μετατρέπει φυσικά την Ρωσία σε Σοβιετική Ένωση με αποκλειστικό ηγέτη της τον Στάλιν και την Κίνα σε Μαοστική Ένωση με αποκλειστικό ηγέτη της τον Μάο. Είναι αλήθεια ότι η δουλειά της παραπληροφόρησης από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού μας υποκινεί να θεωρήσουμε αυτό τον τύπο του σχήματος, αλλά εμείς οι ίδιοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσουμε να αναλύουμε τις πολλές διαφορές και διαφωνίες μας πάντα υπό την ίδια οπτική. Η εξήγηση είναι σχετικά ξεκάθαρη και σχετίζεται με την επινόηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Συνθήκη της Ρώμης του 1957.
Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση γεννήθηκε σε μια γεωπολιτική διαμόρφωση που προέρχεται απευθείας από την κουμμουνιστική υπεροχή μαζί με το σύνολο της επινόησης που την ακολουθούν, δηλαδή το Σιδηρούν Παραπέτασμα που συγκεκριμενοποιήθηκε στη Συνθήκη της Βαρσοβίας της οποίας το υπόβαθρο ήταν οι Συμφωνίες της Γιάλτας. Επηρεασμένοι από αυτό το όραμα έχουμε φυσικά ερμηνεύσει την πολιτιστική επανάσταση της Κίνας ως μια απλή παραλλαγή του κουμμουνισμού. Η πρώτη ιδέα βασίστηκε στην κίνηση των εργατών και η δεύτερη σε αυτή των αγροτών. Ήμασταν λοιπόν σε ένα ιδεολογικό πλαίσιο με δύο βασικές συνιστώσες, ενώ δεν ήμασταν αρχικά παρά μία μικρή αυστηρή οικονομική δομή. Με την πάροδο του χρόνου και με πολλές προσπάθειες και κάποιες φορές χωρίς εμάς, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει γίνει μία υπερδομή που δεν είναι de facto συγκρίσιμη με την απλουστευμένη έκδοση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Ωστόσο όπως στον κουμμουνισμό τόσο στην Κίνα όσο και στη Ρωσία δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τις δικές μας αλλαγές και είναι ακόμα πιο σκληρή σχετικά με την στρατιωτική της συνιστώσα, έχουμε μείνει στο ίδιο νοητικό μοντέλο. Πολύ περισσότερο όταν υποστηριχθήκαμε, με την ευρεία έννοια του όρου και σίγουρα όχι κυριολεκτικά από την δομή του ΝΑΤΟ. Ο φαύλος κύκλος αυτής της μορφολογίας είναι ότι η Κίνα και η Ρωσία μας θεωρούν ως μια απλή οικονομική προέκταση μιας στρατιωτικής οντότητας κατά πολύ πιο αξιοσέβαστη. Με την κατάρρευση της κουμμουνιστικής ιδεολογίας, με την αυστηρή έννοια, η ανάπτυξη των ευρωπαϊκών δομών και την ενίσχυσή τους, τα μοντέλα θα έπρεπε να έχουν αλλάξει. Αυτό είναι περίπου η περίπτωση της Ρωσίας ακόμα κι αν μερικοί αναλυτές επιστρέφουν στο προηγούμενο νοητικό μοντέλο, αλλά όχι για την Κίνα. Χωρίς παρατήρηση οποιασδήποτε κατάρρευσης της Σινόσφερας, το κομμουνιστικό μοντέλο δεν τέθηκε καθόλου υπό αμφισβήτηση – όπως τις επιπτώσεις και κυρίως τον αντίκτυπο των γεγονότων στην περιοχή του Τιενανμέν – το μοντέλο μας παραμένει ουσιαστικά το ίδιο. Ωστόσο σε πιο μικρή κλίμακα, ο γιουγκοσλαβικός κόσμος μας έδειξε την ανεπάρκεια αυτής, αφού παρατηρούμε την επιστροφή νοητικών σχημάτων κατά πολύ πιο παλιών που ανήκουν στο πολιτιστικό υπόβαθρο της χώρας. Πρέπει λοιπόν να ανασυνθέσουμε νέα στοιχεία της Κίνας και όχι πια να τη θεωρούμε ως ένα αυστηρό καθεστώς το οποίο έχει απελευθερωθεί σε οικονομικό επίπεδο μόνο.