291 - Σχετικά με τα της φύσης της στρατηγικής

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα αγγλικά από την Αθηνά Κεχαγιά

Όπως έχουμε επισημάνει σε άρθρο μας σχετικά με την προσωρινότητα του στρατηγικού συνδυασμού όσον αφορά το πρόβλημα του ακριβούς ορισμού του όρου συνδυασμού, θα δούμε ότι ο ορισμός της στρατηγικής είναι ένα θέμα προς συζήτηση, τουλάχιστον στην κλασική του έννοια. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλοί ορισμοί, και ακόμη περισσότεροι, όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε στις εκθέσεις απογραφής που συντάχτηκαν από τον Mordacq στη στρατηγική του και τον Castex στις Στρατηγικές θεωρίες του. Ακόμη και αν οι κλασικοί ορισμοί της στρατηγικής συμφωνούν ότι αντιπροσωπεύει την διαχείριση της λειτουργικότητας, αποκλίνουν όσον αφορά το ζήτημα της φύσης της, δηλαδή, αν πρέπει να χαρακτηριστεί ως μια τέχνη ή μια επιστήμη.
Κατά τον Archduke Charles: η στρατηγική είναι η επιστήμη του πολέμου: σκιαγραφεί σχέδια, καταλαμβάνει και οριοθετεί την πορεία των στρατιωτικών επιχειρήσεων, είναι αυστηρώς μιλώντας, η επιστήμη των αρχιστράτηγων (στρατηγική αρχή).
Για τον Jomini: η στρατηγική είναι η τέχνη του πολέμου επί χάρτου, ο εναγκαλισμός του συνόλου του θεάτρου πολέμου. (περιληπτικά η τέχνη του πολέμου).
Όσον αφορά την προσπάθεια του Clausewitz, να πάρει μια θέση σχετικά με αυτήν την διαφωνία περί της ορολογίας, χωρίς να κρύβει την οντολογική φύση του προβλήματος, πρότεινει: η στρατηγική είναι η θεωρία σχετική με τη χρήση μαχών αφιερωμένες στον πόλεμο. (Σχετικά με τον πόλεμο).
Παρ’ όλα αυτά, αυτή η διαδικασία που επικεντρώνεται στον πόλεμο δεν δύναται να καλύψει το σύνολο του τομέα που καλύπτεται από την έννοια της στρατηγικής.
Στην προσπάθεια να δώσουν έναν πιο γενικό ορισμό, οι εμπειρογνώμονες χάραξης στρατηγικής πριν από το 1914, εφήρμοσαν την πρωταρχική ιδέα: η στρατηγική είναι η τέχνη των επιβλητικών στρατών (Rustow), η στρατηγική είναι η τέχνη της υψηλής εντολής (Bonnal), η στρατηγική είναι η τέχνη του να οδηγεί τα στρατεύματα στο θέατρο του πολέμου ή ακόμα πιο απλά, η τέχνη των αρχιστράτηγων (Mordacq). Παρ’ όλα αυτά, όπως ο Coutau-Bégarie διευκρινίζει στην πραγματεία του: υπάρχει ομοφωνία σχετικά με το ότι η στρατηγική είναι στρατιωτική και σχετίζεται με εντολές κατά τη διάρκεια του πολέμου: μια ιδέα που συνδέεται με την αρχική γερμανική ιδέα του Feldherrnkunst. Η στρατηγική είναι η τέχνη (Kunst) του δασκάλου (Herr) της μάχης (Feld).
Παρ ‘όλα αυτά, το ζήτημα της φύσης της, παραμένει. Είναι η στρατηγική μια τέχνη, ή μια επιστήμη; Και το ερώτημα αυτό μας θυμίζει το μαθηματικό ερώτημα του οποίου η πολυμορφική φύση δημιουργεί προβλήματα.
Ένα πρώτο σημείο καθαρά ορολογικής φύσης παρουσιάζεται θέτοντας την ακόλουθη ερώτηση: Είναι οι όροι της επιστήμης και της τέχνης αρκετά σαφείς όσον αφορά τον ορισμό τους, ώστε να χρησιμοποιηθούν ως αξιώματα στον ορισμό της στρατηγικής;
Επιπλέον, είναι σύνηθες να παρατηρήσετε ότι η αριστεία σε ένα θέμα, θεωρείται ως μια τέχνη, με όλη την υποκείμενη σημασιολογική σύγχυση, λόγω των όρων “τεχνική” και “τέχνη” σε σύγκριση με το techné.
Δεν περιγράφεται ως καλλιτέχνης ένα πρόσωπο με μεγάλη τεχνογνωσία σε ένα συγκεκριμένο πεδίο;
Απεναντίας, δεν είναι καλλιτέχνης ένας που περιγράφεται ως δάσκαλος, που θεωρείται ότι είναι ο κάτοχος της επιστήμης της τέχνης του;
Όλα αυτά μας ωθούν στο να θεωρήσουμε ότι, οι όροι «τέχνη» και «επιστήμη» είναι στενά συνδεδεμένες με ένα επίπεδο γνώσεων με μια αμοιβαία αλληλεπίδραση ψυχικής ενοποίησης. Έπομένως, θα είναι δύσκολο από μια αυστηρά γνωστική άποψη να εξασφαλιστεί μια σαφής διάκριση μεταξύ των δύο αυτών εννοιών.
Έτσι, καθώς η στρατηγική είναι μια ανώτερη δραστηριότητα, γιατί να της δίνονται όροι, των οποίων η διαφορά είναι αισθητή μόνο σε ένα βασικό επίπεδο, όπου θα ήταν δύσκολο να κατηγοριοποιήσουμε το σκάκι, το οποίο είναι μια ακραία περίπτωση στρατηγικής. Έτσι, φαίνεται να αρμόζει περισσότερο να καθοριστεί η στρατηγική σε ένα ανώτερο γνωστικό επίπεδο. Αυτό, για την καθολική ιστορία της στρατηγικής, δεδομένου ότι, το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, είναι αυτό που αφορά την επέκτασή της σε βάρος της πολιτικής.
Έτσι, θα αποδώσουμε στην στρατηγική έναν ορισμό, ο οποίος αντιπροσωπεύει την συνέπεια της δικής μας γνωστικής προσέγγισης στο θέμα, του ότι δηλαδή η στρατηγική είναι η ιδέα της σύγκρουσης.