3138 - Το παράδειγμα του Αρτσάχ

N. Lygeros

Η συμβολή του Αρτσάχ δεν συνοψίζεται μόνο στην απελευθέρωση κατεχομένων εδαφών. Η στρατηγική σημασία είναι βαθύτερη, διότι το παράδειγμα του Αρτσάχ πραγματικά ανοίγει το δρόμο για το συνολικό όραμα των Αρμενίων στο οποίο μπορούμε να δούμε «Τα Βαλκάνια του Καυκάσου». Στην ουσία, στο πλαίσιο του διαμελισμού που στηρίζεται στο εθνογραφικό μωσαϊκό της περιοχής, το Αρτσάχ μάς δείχνει την ύπαρξη μίας μεγάλης στρατηγικής για την Αρμενία. Αυτή είναι εφικτή και μπορεί να θεμελιωθεί στις στρατηγικές αρχές της συνεκτικότητας και του συμπαγούς που ενισχύουν τον αρμενικό πυρήνα. Ο τελευταίος δεν υποχρεούται πλέον να συμπεριφέρεται ως ένας οχυρός πύργος δίχως τείχη. Όσον αφορά στην προέκταση του πυρήνα, αυτή δεν αποτελεί τη μοναδική εφαρμόσιμη μεθοδολογία. Διότι ο εξελικτικός χαρακτήρας του Αρτσάχ μάς δείχνει ότι υπάρχει μία κατάσταση ισορροπίας με την έννοια της θεωρίας παιγνίων. Το συνεργατικό πλαίσιο συνδυάζει τη σταθερότητα και την εξέλιξη. Χωρίς να προκαλείται σχήμα οξύμωρο, η θέση του Αρτσάχ, φαινομενικά παράδοξη, δημιουργεί μία μεταβλητή ενδογενή γεωμετρία. Μ’ αυτόν τον τρόπο, τα συμπεράσματα που εξάγουμε για το Αρτσάχ μπορούν να γενικευτούν χωρίς βασικές δυσκολίες. Είναι προφανές ότι αυτό δημιουργεί επίσης μία αίσθηση φόβου στους αντιπάλους μας. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιχειρήσουμε να την εξαλείψουμε για να βελτιώσουμε με διπλωματικό τρόπο τις σχέσεις οι οποίες είναι εντελώς ανύπαρκτες. Αντιθέτως, είναι απαραίτητο να αποδείξουμε ότι το Αρτσάχ δεν είναι μόνο μία ειδική περίπτωση και ένα λάθος της πολιτικής και της στρατηγικής των Αζέρων, αλλά σίγουρα ένα καλό παράδειγμα, ικανό να υποστηρίξει κι άλλες εφαρμογές στον περίγυρο του πυρήνα. Είναι, επιπλέον, βασικό να κατανοήσουμε ότι η εξελικτικότητα του Αρτσάχ δημιουργεί ένα δυναμικό πεδίο το οποίο προχωρεί πέρα από την ιδέα ότι το Αρτσάχ αποτελεί ενδιάμεση ζώνη για την Αρμενία. Οι θέσεις κρατούνται και έχουν τη δυνατότητα να ενισχυθούν από ευέλικτες δομές. Το σύνολο μπορεί να είναι πολύ ευέλικτο προσδίδοντας στην Αρμενία τα χαρακτηριστικά του στρατηγικού χαμαιλέοντα. Οφείλουμε, λοιπόν, να επωφεληθούμε της στρατηγικής ευελιξίας και να χρησιμοποιήσουμε ανθεκτικούς συνδυασμούς τακτικής. Η εκμετάλλευση των χαρακτηριστικών του γεωφυσικού ανάγλυφου είναι, βέβαια, ευκολότερη στην περίπτωση του Αρτσάχ. Όμως, εφόσον αυτό δεν ισχύει για ολόκληρη την εδαφική έκταση, θα ήταν συνετό να μελετήσουμε ανάλογες περιοχές έτσι ώστε να διαμορφώσουμε τη θέση μας επί του συνολικού οράματος των Αρμενίων. Η κλείδωση του νοητικού σχήματος που παράγεται από το παράδειγμα του Αρτσάχ καθιστά απαραίτητη την τοποθέτηση κυτάρων στις ανάλογες περιοχές σε επίπεδο εθνογραφικό και όχι μόνο, διότι ακόμα και στις περιοχές που υπέστησαν πιο οδυνηρά τη γενοκτονία, είναι δυνατόν να αναδειχτεί η οντότητα η οποία γεννάται με το παράδειγμα.) Επίσης, η επιμονή με την οποία οι δικοί μας έχουν κρατήσει ορισμένες θέσεις που θεωρούνται απόρθητες, προσφέρει ένα συμπληρωματικό μέσο προσέγγισης του προβλήματος μέσα στο πλαίσιο αμφισβήτησης του δόγματος της ακινησίας του κύριου αντιπάλου. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το παράδειγμα του Αρτσάχ καλύπτει ευρεία γκάμα στρατηγικών σχημάτων.