427 - Το πρόβλημα της λύσης

Ν. Λυγερός

Αν και πολλοί κοιτάζουν τη λύση λίγοι βλέπουν το πρόβλημα. Ενώ κάθε πρόβλημα δεν προσφέρει αναγκαστικά μία λύση. Κι αν ακόμα υπάρχει αυτή η λύση, δεν είναι σίγουρο ότι κάθε μέθοδος οδηγεί σε αυτήν. Εκτός βέβαια αν η τελική λύση δεν έχει σχέση με την αρχική και την επίσημη λύση διότι μπορεί να είναι καλό να βρίσκεις λύσεις πρέπει όμως να γίνουν αυτό που θέλεις. Το πρόβλημα είναι αν θέλουν όλοι την ίδια λύση του προβλήματος.
Πιο συγκεκριμένα, η εύρεση μιας λύσης με εξελικτικές προσεγγίσεις μέσω των τροποποιήσεων σχεδίων είναι εφικτή με την γενική της έννοια, ή ακολουθεί έναν άλλο σκοπό; Αρχικά το σχέδιο που λειτούργησε ως βάση διαπραγματεύσεων φαινόταν να είχε έναν ουδέτερο ρόλο για τους περισσότερους αναλυτές, όμως η εξέλιξή του έδειξε την πραγματική του δομή. Οι πρώτες εντυπώσεις του σχεδίου πριν το διαβάσουμε ήταν απόλυτα θετικές διότι δημιουργούσε ένα νέο πλαίσιο για το Κυπριακό. Όμως με την ανάγνωσή του, οι δύο πλευρές ανακάλυψαν ότι ακόμα και η θεωρητική του λειτουργικότητα ήταν αμφίβολη. Παρόλα αυτά, το σχέδιο παρέμεινε και πέτυχε το πρώτο του αποτέλεσμα, δηλαδή, τη δημιουργία ενός πλαισίου. Μπορεί να είναι πια αργά να αναλύσουμε τώρα το θετικό χαρακτήρα του πλαισίου, πάντως υπάρχει. Κι έτσι οι δύο πλευρές επέλεξαν μερικά στοιχεία μόνο για περαιτέρω τροποποίηση. Κάνοντας όμως αυτήν την επιλογή κρίσιμων σημείων παραμέλησαν την αρχική δομή κι εισχώρησαν στα βάθη της λεπτομέρειας. Κανένας πια δεν συζητούσε το ολικό σχέδιο μόνο μερικά από τα τμήματά του. Με τον ίδιο τρόπο τα συγκεκριμένα σημεία δημιούργησαν άλλα με αποτέλεσμα να στραφούν τα βλέμματα όλων μόνο πάνω τους. Και στην ουσία το σχέδιο έγινε σχέδιο αντιπερισπασμού.

Πρόσφατα όμως το σχέδιο άλλαξε επίπεδο και προκάλεσε μία κρίση της Ελληνικής συνείδησης με το θέμα της Καρπασίας και πιο γενικά το σενάριο επιστροφής Ελληνοκυπρίων υπό ειδικό καθεστώς της Τουρκικής διοίκησης, δηλαδή την εφαρμογή της συμφωνίας της Γ Βιέννης. Όλοι μας ξέρουμε ότι είναι απαράδεκτο να μην έχουν τα δικαιώματα κάθε πολίτη του μελλοντικού κράτους. Κεντρίζοντας όμως την προσοχή μας πάνω σ αυτό το συγκεκριμένο σημείο μας κάνουν να ξεχνάμε όλα τα υπόλοιπα κρίσιμα σημεία και δεν έχουμε πια ούτε τοπική εικόνα του σχεδίου. Τα άλλα έγιναν λεπτομέρειες με αυτήν τη μέθοδο. Τώρα όμως αν υποθέσουμε θεωρητικά ότι η ομάδα διαπραγματεύσεων καταφέρει να ξεπεράσει αυτήν τη δυσκολία τι θα κάνουμε; Θα ξεχάσουμε εντελώς τα άλλα σημεία, για να χαρούμε μία τεχνητή νίκη και θα υπογράψουμε ένα σχέδιο που θα αποδειχτεί τελικά ότι είναι το αποτέλεσμα μιας εύστοχης στρατηγικής ξένων αξιωματούχων;

Σε μία περίοδο παγκοσμιοποίησης μιας κρίσης υπάρχει μια φυσιολογική δυσκολία προσέγγισης μιας υπερκρατικής στρατηγικής οντότητας. Εκ φύσεως, τέτοιου είδους οντότητα δεν επιτρέπει εύκολα τοπικές ερμηνείες. Πρώτον το μέγεθός της δημιουργεί μία ποσοτική διαφορά που διαμορφώνει έμμεσα την ουσία της και απομακρύνει σημαντικά τον ορίζοντα του παρατηρητή. Και δεύτερον η πολυπλοκότητα της δομής του προβλήματος και η φυσική του πολιτικού γραφειοκρατικού συστήματος αποτελεί ένα ισχυρό τεχνικό εμπόδιο της πλήρης κατανόησής της.

Η λύση κρύβει άλλες λύσεις. Ενώ η πραγματική λύση του κυπριακού προέρχεται από την ολική κατανόηση του προβλήματος της λύσης. Αρχικά ήθελαν να κοιτάζουμε μόνο το δάσος και όχι το δέντρο. Δεν πρέπει τώρα να κοιτάζουμε μόνο το δέντρο που κρύβει το δάσος.