931 - Ο εθελοντισμός στην Ελλάδα

Ν. Λυγερός

Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και ειδικότερα με τους Παραολυμπιακούς Αγώνες, η Ελλάδα γνώρισε μια νέα μορφή εθελοντισμού. Όλοι γνωρίζαμε τον κλασικό εθελοντισμό που παραμένει μια περιθωριακή έννοια εφόσον αγγίζει ελάχιστους ανθρώπους σε σχέση με τον όγκο της κοινωνικής μάζας. Με τους αγώνες όμως γεννήθηκε ένα νέο φαινόμενο που προέρχεται από τον συνδυασμό της οργάνωσης και της προσωπικής ανάγκης. Μέσω του πακέτου που αποτελούν οι αγώνες, πολλά άτομα είχαν επιτέλους την ευκαιρία να αναδείξουν πρακτικά την κρυμμένη τους ανθρωπιά. Η υλοποίηση μιας πρόσβασης που θεωρείται τεχνητή από μερικούς, μετατράπηκε μέσω της προσφοράς των ανθρώπων σε ένα κοινό κίνημα που αποτελεί μια νέα μορφή εθελοντισμού.

Πολλοί θα πουν ότι αυτό το κίνημα είναι στην ουσία επιφανειακό, ότι είναι φαινομενολογικό δίχως σοβαρό υπόβαθρο. Και ότι είναι απλώς η επίπτωση της ανταπόκρισης των ατόμων κάτω από την πίεση της οργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Θα ήταν βέβαια ακραίο και μη ρεαλιστικό να πούμε πως δεν ισχύει αυτή η εκδοχή. Προτιμούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε θετικά αυτό το πλαίσιο που δημιουργήθηκε παρά να το κατακρίνουμε όπως συνηθίζεται. Ακόμα και σε θέματα τοπικής οργάνωσης θα μπορούσαμε να βρούμε λανθασμένες κινήσεις, σημασία όμως έχει το έργο που υπάρχει. Για μια χώρα σαν την Ελλάδα που δεν είναι ευαισθητοποιημένη όσον αφορά στα άτομα με αναπηρία πιστεύουμε ότι οι Παραολυμπιακοί Αγώνες θα αποτελέσουν ένα σημείο αναφοράς για το μέλλον. Μόνο και μόνο η τελετή έναρξης είχε ήδη μια ουσιαστική συμβολή στη διαμόρφωση της συνείδησης του ελληνικού λαού σε σχέση με το θέμα της αναπηρίας. Διότι για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι Έλληνες μπόρεσαν να δουν από κοντά ανθρώπους που υπάρχουν και που ζουν και όχι μόνο επιβιώνουν στην παγκόσμια κοινωνία.

Η Αρχαία Ελλάδα και ειδικά η Αθήνα είχε δώσει το στίγμα της στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Σε αντίθεση με τη μη φιλοσοφική και μη ηθική στάση της Σπάρτης, το αθηναϊκό πνεύμα επέτρεψε την ύπαρξη της διαφοράς. Όλο το πνευματικό σύστημα δεν βασιζόταν πια μόνο στη σωματική τελειότητα. Η δικτατορία του σώματος αμφισβητήθηκε από εκείνη την εποχή και αυτός ο νέος τρόπος σκέψης δεν επηρέασε μόνο μερικές γενιές αλλά και το θρύλο των αιώνων. Βέβαια η απλή προσέγγιση των Ολυμπιακών Αγώνων θυμίζει την παλιά νοοτροπία. Όμως ο εθελοντισμός ειδικά στους Παραολυμπιακούς είναι ενδεικτικός της νέας προσέγγισης του καλού και αγαθού. Όλοι αυτοί οι εθελοντές ακόμα και αν δεν το έκαναν συνειδητά στην αρχή, δείχνουν ένα ηθικό παράδειγμα σε όλους τους Έλληνες. Κάθε πολίτης μπορεί να παράγει ένα έργο δίχως να είναι αναγκαστικά μια εργασία. Επιπλέον μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους που δεν έχουν απαραίτητα ανάγκη από βοήθεια όπως και δεν έχουν ανάγκη από οίκτο. Διότι η προσφορά είναι ένα δώρο όπως είναι η ζωή. Το δώρο του εθελοντισμού δεν είναι οι Αγώνες μα η ανθρωπιά. Η νέα προσφορά της Αθήνας δεν είναι οι Παραολυμπιακοί αλλά μια αλλαγή ορολογίας. Τα άτομα με αναπηρία δεν είναι άτομα όπως το αποδεικνύει το σώμα τους, μα άνθρωποι όπως το αποδεικνύει το πνεύμα τους.