1032 - Ιδιότητα του Markov και διαπραγματευτική στρατηγική

Ν. Λυγερός

H ιδιότητα του Markov ισχυρίζεται ότι αν η στιγμή n είναι το παρόν και So=Xo, S1=X1,…, Sn=Xn είναι η ιστορία της στοχαστικής ανέλιξης μέχρι και του παρόντος. Δεδομένης αυτής της ιστορίας, η δεσμευμένη κατανομή της επόμενης κατάστασης Sn+1 εξαρτάται μόνο από την παρούσα κατάσταση και όχι από το παρελθόν.

Aν και μπορεί να φανεί ως μία αφαιρετική προσέγγιση των σχέσεων στο διπλωματικό τομέα, στην ουσία αυτό το μοντέλο χρησιμοποιείται, δίχως βέβαια να δίνεται έμφαση σε αυτή τη χρήση. Διότι η ιστορία των διαπραγματεύσεων, αν και υπάρχει ως δεδομένο, δεν επηρεάζει όπως νομίζουμε την καινούργια ή μελλοντική διαπραγμάτευση.

Tο παρόν δημιουργεί συνέχεια νέα δεδομένα που αφοπλίζουν την ισχύ των προηγούμενων και συνεπώς μετατρέπει το παρελθόν σε μια παθητική εικόνα. Bέβαια κάποτε συμφέρει τους διπλωμάτες να παρουσιάσουν το παρόν ως ένα αποτέλεσμα του παρελθόντος. Για την επίτευξη αυτού του τεχνητού στόχου χρησιμοποιούν σχήματα που υπήρχαν, δίχως όμως αυτό να σημαίνει ότι ανήκουν στην κεντρική δομή του συγκεκριμένου προβλήματος.

Έτσι, ενώ η προσέγγιση είναι ουσιαστικά διαφορετική, την παρουσιάζουν φαινομενικά ως τη συνέχεια μιας πολιτικής. H δυσκολία, και για τον ειδικό ακόμα αλλά και για τον πολίτη, είναι να εντοπίσει αυτά τα τεχνητά μέτρα, να τα αφοπλίσει και να εξετάσει τον πυρήνα της νεάς διαπραγμάτευσης. Mόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επινοήσει τον πραγματικό στόχο του αντιπάλου, που παρουσιάζεται βέβαια ως απλός και ειλικρινής συνομιλητής. Aυτή η ανάλυση υπάρχει πάντα στις μακρόχρονες διαπραγματεύσεις, που διαμορφώνονται ανάλογα με άλλες ιστορικές αποφάσεις που δεν έχουν αναγκαστικά άμεση σχέση με τη συγκεκριμένη διαπραγμάτευση.

Eπιπλέον, όταν η διαπραγμάτευση αφορά αντιφατικές προσεγγίσεις, πάντα ένας από τους δύο διπλωμάτες θα έχει όφελος με τη χρήση του παρελθόντος ως πρόσχημα. Διότι, εκτός αν το παίγνιο είναι τίμιο, πράγμα το οποίο είναι πολύ σπάνιο στην πραγματικότητα της διπλωματίας, ένας από τους δύο παίκτες θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση. Έτσι, θα προσπαθεί με κάθε τρόπο να αξιοποιήσει τη διαφορά, ακόμη και αν αυτή δεν αποτελεί μια κυριαρχία σε σχέση με το φαινόμενο του ορίζοντα.

Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν παίγνια όπου όλες οι ενδιάμεσες θέσεις είναι αρνητικές για έναν παίκτη, αλλά με ένα θετικό αποτέλεσμα το οποίο είναι οριστικό. Άρα, το προβάδισμα δεν σημαίνει τίποτα στην ουσία. Έτσι, σε μια μακρόχρονη διαπραγματευτική διαδικασία δεν πρέπει να θεωρούμε ως δεδομένο το προβάδισμα, ακόμα και αν αυτό υπάρχει, διότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν εύκολα με το παρόν.

Aυτήν την ιδιότητα του Markov πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας όταν μας παρουσιάζουν με ένα απόλυτα αντικειμενικό τρόπο τη διαφορά θέσεων που προκύπτει από το παρελθόν. Άρα, δεν πρέπει μόνο να γνωρίζουμε το παρελθόν για να έχουμε μέλλον. Πρέπει να ξέρουμε και πώς διαμορφώνεται από το παρόν.