1419 - Τα μειονεκτήματα της ελλαδοκεντρικής θεώρησης της ιστορίας

Ν. Λυγερός

Η ελλαδοκεντρική θεώρηση της ιστορίας αν και φαινομενικά φυσιολογική για τα ελληνικά δεδομένα εμπεριέχει σοβαρά μειονεκτήματα όσον αφορά στη στρατηγική μα και στην ιστορία. Το κυριότερο και πιο τραγικό λάθος είναι ότι βασίζεται σε μια εκφυλισμένη έννοια του ελληνισμού. Θεωρεί η ελλαδοκεντρική προσέγγιση ότι ο ελληνισμός είναι μόνο και μόνο η Ελλάδα. Δεν είναι καν ο πυρήνας ενός συστήματος, είναι όλο το σύστημα. Συνεπώς εφόσον δεν υπάρχει ελληνισμός εκτός Ελλάδας, δεν υπάρχει και λόγος για την ελλαδοκεντρική θεώρηση της ιστορίας να εξετάσει τον εξωτερικό χώρο. Η ίδια η ιστορία όμως αποδεικνύει το λάθος αυτής της ιδέας. Και η παρατήρησή μας δεν αφορά σε αντίθεση την έννοια της Μεγάλης Ιδέας.

Η ιστορία μας δεν ζει μόνο στον ελλαδικό χώρο. Η ιστορία μας είναι ο ελληνισμός. Και το παράδοξο της ιστορίας είναι ότι οι εχθροί μας έχουν ακριβώς αυτήν την αντίληψη. Οι μάχες, οι θυσίες και οι γενοκτονίες του ελληνισμού δείχνουν de facto την εμβέλεια του ελληνισμού και μέσω του, της ιστορίας μας. Το θέμα δεν είναι ότι η ελλαδοκεντρική θεώρηση της ιστορίας παράγει λάθη, αλλά ότι συγχωρεί εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας και ξεχνά εγκλήματα πολέμου. Αν η γενοκτονία των Ποντίων δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα κράτος εκτός της Ελλάδας δεν είναι τυχαίο. Αν το κυπριακό δεν απασχολεί όσο θα ’πρεπε κάθε Έλληνα, δεν είναι τυχαίο. Αν η Ίμβρος και η Τένεδος θεωρούνται ως χαμένες πατρίδες, δεν είναι τυχαίο. Αν η Βόρειος Ήπειρος δεν υπάρχει πια ουσιαστικά, δεν είναι τυχαίο. Το πρόβλημα είναι ότι η ελλαδοκεντρική θεώρηση της ιστορίας αλλάζει ριζικά τα δεδομένα. Τα απομονώνει και τα περιθωριοποιεί διότι αυτά ενοχλούν με την ύπαρξή τους την τοπική κοινωνία που δεν θέλει ούτε παρελθόν ούτε μέλλον παρά μόνο ένα συμβατικό παρόν της λήθης.

Δεν μπορεί η ελλαδοκεντρική θεώρηση της ιστορίας να ενσωματώσει τα δεδομένα και τα γεγονότα του ελληνικού χώρου διότι ο ελληνισμός δεν έχει τα όρια της Ελλάδας. Θέλουμε δεν θέλουμε, το βασικό μας στοιχείο είναι ο ελληνισμός διότι εκ των πραγμάτων τα σύνορά μας άλλαξαν τόσο πολύ με την πάροδο του χρόνου που δεν μπορούν να ορίσουν τη ρωμιοσύνη. Η γενική αδιαφορία των Ελλήνων για τα εθνικά θέματα προέρχεται ακριβώς από την ελλαδοκεντρική θεώρηση της ιστορίας. Ξεχνώντας την έννοια του ελληνισμού, η ελληνική κοινωνία δεν αντιλαμβάνεται ότι κινδυνεύει να χάσει μέσω της συρρίκνωσής της ακόμα και τα πιο ελάχιστα στοιχεία της. Η αναγνώριση του ελληνικού χώρου είναι στρατηγικής σημασίας για όλο τον ελληνισμό. Συνεπώς τα θέματα της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, της γενοκτονίας των Ποντίων, του εγκλήματος πολέμου στην Ίμβρο και στην Τένεδο είναι ουσιαστικά ακόμα και για τον ελλαδικό χώρο.