Χαίρομαι πάρα πολύ που αρχίσαμε με Αρμένη. Θα έπρεπε να ήταν το πρέπον για όλες αυτές τις εκδηλώσεις. Όχι μόνο επειδή είμαστε μαζί εδώ και εκατοντάδες χρόνια αλλά επειδή δείχνουν το παράδειγμα. Το είπες πολύ σωστά, για πολλά χρόνια δεν είχατε πατρίδα, αλλά να ξέρεις ότι αυτό βοήθησε. Γιατί βάλατε τον πήχυ της αξίας σε ανθρώπινο επίπεδο πολύ πιο ψηλά και άλλοι λαοί που είχαν πατρίδα ή που βρήκαν πατρίδα σταμάτησαν τον αγώνα, γιατί νόμιζαν ότι είχαν βρει μια λύση. Άρα νομίζω ότι πρέπει να καταλάβετε όλοι σας ότι το να μας κάνει την τιμή να αρχίσει εδώ όλο αυτόν τον λόγο για την γενοκτονία των Ποντίων, το να έρθει κάποιος ο οποίος είναι Αρμένης, θέλει να πει ότι μας αναγνωρίζει. Θέλει να πει ότι δεν στέκεται μόνο και μόνο στη δική του γενοκτονία και θέλει να πει ότι, όταν έχουμε τρεις γενοκτονημένους λαούς, όπως είναι ο Αρμενικός, ο Ελληνικός και ο Ασσυριακός, αυτό που έχει σημασία είναι να θυμηθούμε ότι είναι ο ίδιος θύτης. Ο ίδιος θύτης είναι πάντοτε η Τουρκία. Οθωμανική αυτοκρατορία, νεότουρκοι και τελικά Μουσταφά Κεμάλ πάντοτε είχαν αυτόν τον στόχο να εξοντώσουν αυτούς τους λαούς, επειδή αυτοί οι λαοί αντιπροσωπεύουν έναν πολιτισμό. Πρέπει να καταλάβετε ότι αν οι δικοί μας έγιναν θύματα της γενοκτονίας, είναι επειδή ήταν άξιοι. Επειδή είχαν ανεβάσει τον πήχυ τον πολιτιστικό, όπου βρίσκονταν, και γι’ αυτόν τον λόγο έγιναν στόχοι. Αν δεν είχαν παράγει κανέναν έργο ποτέ, δεν θα είχε γίνει γενοκτονία εναντίον τους. Τώρα θέλω να επισημάνω κάτι που με άγγιξε ιδιαίτερα, ελπίζω να το δεις και πιο μετά, είδα το μνημείο της γενοκτονίας εδώ στην πόλη σας. Είναι πραγματικά πανέμορφο, γιατί είναι πάντοτε δύσκολο να κάνεις ένα μνημείο γενοκτονίας. Υπάρχουν πολλά υπονοούμενα. Άμα το δείτε από πάνω μοιάζει με σταυρό. Άμα το δείτε από πλάγια μοιάζει με καράβι, άμα το δείτε από κοντά, θα δείτε ότι το μάρμαρο έγινε μνήμη. Και αυτό το κάνατε εσείς. Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν όταν βλέπω ένα τέτοιο έργο – το έπλασε ο Νίκος, βέβαια ξέρω ότι η Ζαΐρα, και όλο το επιτελείο το ποντιακό, έβαλε το χεράκι της. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι τώρα αυτό θα μείνει. Και αυτό που βλέπουμε είναι ότι θα αποτελέσει παράδειγμα. Αυτό που μπορώ να σας υποσχεθώ, είναι να το κάνω όσο πιο πολύ γνωστό παντού. Γιατί όταν είσαι ικανός σε μια πόλη να φτιάξεις ένα τέτοιο μνημείο για την γενοκτονία, θέλει να πει ότι υπάρχουν αξίες που δεν έχουν χαθεί. Γιατί συνεχώς μας λένε ότι ο Ελληνισμός έχει χαθεί και δεν έχει πια αξίες. Συνήθως αυτοί που το λένε είναι αυτοί που ζουν στην καθημερινότητα και στην κοινωνία και δεν κοιτάζουν το διαχρονικό στοιχείο. Τώρα θα ήθελα να επικεντρωθώ σε ένα σημείο, το οποίο δεν το αναλύουμε πολύ συχνά και νομίζω ότι μπορεί να βοηθήσει. Είναι αυτή η λέξη. Αυτή η λέξη γενοκτονία πολλοί από εσάς νομίζουν ότι είναι ελληνική. Δεν είναι ελληνική είναι ένα μείγμα από μία λατινική ρίζα και μια ελληνική ρίζα. Απλώς όταν το μεταφράζουμε εμείς στα ελληνικά νομίζουμε ότι είναι ελληνική. Η γενοκτονία, για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι αυτή η λέξη – και νομίζω ότι μετά από αυτήν την ομιλία θα χρησιμοποιείται περισσότερο αυτό το λεξιλόγιο – δεν υπήρχε πριν την επινοήσει ο Raphael Lemkin. Πολλοί από εμάς τώρα θεωρούν ότι είναι ένας μεγάλος αγώνας να αναγνωρίσουμε τις γενοκτονίες μας και ξεχνούν ότι πριν δεν ξέραμε καν να πούμε τη λέξη. Δεν είχαμε λέξη. Τώρα έχουμε λέξη. Αυτή η λέξη όμως νομίζουμε ότι απλώς είναι μία ετικέτα και θέλουμε να πούμε – το βλέπω και τώρα με τα παιδιά που είναι στο βάθος: Τραντέλλληνες, που έχουν την λέξη γενοκτονία – δεν ξέρω αν συνειδητοποιούν πόσο μεγάλη σημασία έχει. Και εξηγώ. Πολλοί από εμάς λοιπόν προσπαθούν να καταλάβουν ότι αυτό που μας συνέβη, είναι αυτό που περιγράφεται από την λέξη γενοκτονία. Είναι λάθος. Είναι ακριβώς το αντίθετο. Στην πραγματικότητα, όταν ο Lemkin σκέφτηκε για πρώτη φορά την λέξη γενοκτονία, έπρεπε να δώσει παραδείγματα στους άλλους που δεν καταλάβαιναν τι ήταν. Και ποια παραδείγματα έδωσε; Τους Έλληνες και τους Αρμένιους. Είναι λανθασμένη αυτή η προσέγγιση του τύπου ‘θέλω να μοιάζω με έναν ορισμό’, ενώ άμα κοιτάξετε τα χειρόγραφα του Lemkin, τα οποία είναι προσβάσιμα στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, θα δείτε ότι είναι γραμμένο, ότι επέλεξε τη λέξη γενοκτονία, για να χαρακτηρίσει γεγονότα, όπως αυτά που συνέβησαν στους Έλληνες και στους Αρμένιους. Δηλαδή στην πραγματικότητα πρέπει να καταλάβετε το εξής: ότι κάθε φορά που λέμε την λέξη γενοκτονία, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην πραγματικότητα αναγνωρίζουμε τα γεγονότα που έγιναν εναντίον των Αρμενίων και των Ελλήνων. Αυτό άμα το βάλετε ανάποδα, θα καταλάβετε ότι οποιοσδήποτε ομιλητής χρησιμοποιεί την λέξη γενοκτονία, στην πραγματικότητα συμβάλλει στον αγώνα. Θέλω να σας δώσω ένα παράδειγμα: όταν η Τουρκία απαγορεύει την χρήση της λέξης Πομάκου πρέπει να λέμε Πομάκος όσο πιο συχνά γίνεται. Όταν η Τουρκία απαγορεύει τον Μικρό Πρίγκιπα, γιατί υπάρχει αναφορά στον Κεμάλ, πρέπει να διαβάζουμε τον Μικρό Πρίγκιπα. Όταν η Τουρκία απαγορεύει τον πίνακα της Ελευθερίας που οδηγεί τον λαό -τον πίνακα του Delacroix – πρέπει να βλέπουμε αυτόν τον πίνακα. Αυτά που απαγορεύει η βαρβαρότητα είναι τα στίγματα του πολιτισμού. Εδώ λοιπόν, και το είπες πολύ σωστά, δεν υπήρχε ούτε καν η αναφορά στη λέξη γενοκτονία των Αρμενίων και είναι λογικό, γιατί η ίδια η λέξη στην πραγματικότητα είναι αυτοαναφορική και την αποφεύγουν. Ακούμε τώρα και από τον φίλο μου, που παρουσιάζει, να προσέχουμε τις λέξεις. Είναι πάντοτε η ίδια λέξη: γενοκτονία, γενοκτονία, γενοκτονία, γενοκτονημένοι, γενοκτονήθηκαν και γενοκτόνοι. Όλα τα άλλα δεν έχουν καμία νομική ισχύ και αυτό, άμα το συνειδητοποιήσουμε και καταλάβουμε όντως ότι το ιστορικό πλαίσιο της επινόησης της λέξης προέρχεται από εμάς, είναι σαν να έχουμε αυτούς τους λαούς τους Έλληνες, τους Αρμένιους και τους Ασσύριους που επέτρεψαν στην Ανθρωπότητα να εκφραστεί. Να εκφραστεί πώς; Ξέρετε μιλάμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως πόσοι από εμάς μιλάνε για τα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας. Πάντοτε τα διαβάζουμε ανάποδα. Τώρα πολλοί από εμάς ξέρουν τι είναι τα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας. Αλλά δεν ξέρουν ποια είναι τα δικαιώματα. Ενώ η χρήση της λέξης γενοκτονία για την καταδίκη ενός βάρβαρου, είναι όντως ένα δικαίωμα. Και αυτό που είναι επίσης ένα δικαίωμα, είναι η απαγόρευση της βαρβαρότητας. Δεν μπορούμε να επιτρέπουμε άλλο να μας βρίζουν, να λένε ότι δεν υπάρχουμε, ότι δεν είχαμε θύματα, ότι δεν έγινε ποτέ η γενοκτονία και απλώς εμείς να λέμε ‘είναι θέμα ελεύθερης έκφρασης’. Δεν είναι ελεύθερη έκφραση, είναι έκφραση βαρβαρότητας, η οποία δεν αποδέχεται τη διαφορά. Δεν αποδέχεται τη συμβολή αυτών των λαών στην Ανθρωπότητα και θεωρεί ότι, αν υπάρχει ειρήνη σε έναν χώρο, υπάρχει ειρήνη παντού. Θεωρεί ότι άμα είσαι περήφανος ότι ανήκεις σε έναν λαό, έχεις δικαίωμα να εξοντώσεις όλους τους άλλους. Δεν είναι έτσι. Δεν είμαστε λαοί που γενοκτόνησαν άλλους λαούς. Είμαστε λαοί που αποτελούμε δώρα για την Ανθρωπότητα. Όταν πηγαίνετε στον Πόντο, όταν πηγαίνετε στην Αρμενία, όταν πηγαίνετε στο Αρτσάχ, αυτό που βλέπετε είναι στίγματα πολιτισμού. Και ακόμα κι αν υπάρχουν καταστροφές, ακόμα κι αν είναι κατεχόμενα, πρέπει να καταλάβουμε ότι τα στίγματα της Ανθρωπότητας υπάρχουν ήδη. Άρα εμείς όντως, το είπες ξεκάθαρα, δεν είμαστε μόνο οι επόμενοι είμαστε η συνέχεια αυτής της μνήμης. Και κάθε φορά που τον χρόνο λέμε ότι δεν ξεχάσαμε, για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να μην το ξεχάσουμε κάθε μέρα. Στην πραγματικότητα είμαστε το αποτέλεσμα της μη αποτελεσματικής στρατηγικής της Τουρκίας. Κανονικά εμείς όλοι εδώ θα έπρεπε να ήμασταν νεκροί. Θα έπρεπε να μην υπάρχουμε. Άρα, κάθε φορά που ακούω ότι, η Τουρκία έχει αποτελεσματική στρατηγική, είστε η απόδειξη ότι είναι λάθος. Δεν τα κατάφεραν. Και δεν πρόκειται να τα καταφέρουν, γιατί αυτό που ξεχνάν κάθε φορά οι βάρβαροι, είναι ότι το φως νικάει το σκοτάδι. Όσο καιρό κι αν πάρει το θέμα της αναγνώρισης, το θέμα των αποζημιώσεων, το θέμα της αποκατάστασης, γενικότερα της διαδικασίας διόρθωσης, είμαστε με το δίκιο μας, είναι θέμα δικαιοσύνης και είμαστε απλώς, όχι οι επόμενοι αλλά οι συνεχιστές του ίδιου αγώνα. Αν οι δικοί μας πρόγονοι γενοκτονήθηκαν, είναι επειδή μας άφησαν κάτι. Αυτό που άφησαν δεν το άφησαν μόνο για το λαό μας. Δεν το άφησαν μόνο για το λαό σου. Το άφησαν για όλους τους λαούς. Είμαστε λοιπόν ένα παράδειγμα στην πραγματικότητα προς μίμηση. Αν ξέρατε πόσοι λαοί θα ήθελαν να έχουν την ιστορία μας, ακόμα κι αν είχαν γενοκτονημένους… Εμείς έχουμε αυτήν την ιστορία, έχουμε αυτά τα θύματα, όμως είμαστε στο πλαίσιο της δικαιοσύνης. Δεν καταπατούμε. Δεν θέλουμε να επεκταθούμε. Διεκδικούμε τα δικαιώματα που υπάρχουν. Στην πραγματικότητα διεκδικούμε τα δικαιώματα της Ανθρωπότητας. Δεν έχει καμία κοινωνία δικαίωμα να εγκληματίσει κατά της Ανθρωπότητας, να δολοφονήσει τους νεκρούς, να γενοκτονήσει τους λαούς. Το παράδειγμα των Ελλήνων και των Αρμενίων δεν είναι τοπικό, δεν είναι τοπικιστικό, είναι παραδειγματικό. Δηλαδή όλοι οι λαοί που προσπαθούν να αναγνωρίσουν τις γενοκτονίες που έχουν υποστεί, χρησιμοποιούν την ίδια πάντα λέξη, την γενοκτονία. Χρησιμοποιούν την λέξη, που επινοήθηκε από τα δικά μας βάσανα, από τα δικά μας γεγονότα, γιατί ο Κεμαλισμός προσπάθησε να μας αφανίσει. Προσπάθησε και δεν τα κατάφερε. Και τώρα για όσους νομίζουν ότι δεν μπορούμε να το ξεπεράσουμε, να μην ξεχνάτε ποτέ ότι ο Ελληνισμός είναι αυτός που είναι ικανός να βάλει παρένθεση σε τετρακόσια χρόνια κατοχής. Είναι ικανός να ξεπεράσει αυτή τη βαρβαρότητα και να είναι ακόμα εδώ για να προσφέρει. Είναι ικανός να σηκώσει τη μνήμη του μέλλοντος, για να δείξει και σε άλλους λαούς ότι αυτός που προσφέρει στην Ανθρωπότητα, ανήκει ήδη στο μέλλον. Αυτοί που προσπαθούν να σκοτώσουν το μέλλον, να σκοτώσουν τους ανθρώπους – που θα έπρεπε να υπάρχουν τώρα και να είναι μαζί μας – ανήκουν στο παρελθόν και προσπαθούν με το παρόν να βάλουν ένα στίγμα. Δεν πρόκειται να αφήσουν κανένα στίγμα, γιατί δεν έχουν θεμέλια. Τα θεμέλια της Ανθρωπότητας βασίζονται σε ανθρώπους που προσφέρουν. Ο Ποντιακός Ελληνισμός, ο Αρμενισμός είναι στίγματα προσφοράς. Δεν πρέπει να νιώθετε λυπημένοι. Δεν πρέπει να νιώθετε ότι τα πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν. Αντιθέτως. Το γεγονός ότι είστε εδώ αποδεικνύει ότι αυτοί που θέλησαν να τα αλλάξουν ριζικά και να μας εξοντώσουν, δεν τα κατάφεραν και ούτε πρόκειται να τα καταφέρουν. Γιατί τώρα σιγά-σιγά ακόμα και τα θύματα, ακόμα και οι επιζώντες μαθαίνουν στρατηγική, μαθαίνουν πώς να αντισταθούν, μαθαίνουν πώς να διεκδικήσουν και να είναι εδώ ως προστασία, ως ασπίδα. Εσείς που είστε οι επιζώντες, που είστε οι απόγονοι των προγόνων μας είστε οι ασπίδες της Ανθρωπότητας, είστε οι Δίκαιοι της Ανθρωπότητας, που προσέχουν τους άλλους, γιατί έχουν ξεπεράσει ακόμα και μια γενοκτονία. Είναι σπάνιοι οι λαοί που μπορούν να πουν ότι ξεπέρασαν έναν γενοκτόνο και είναι ακόμα εδώ μετά τον θάνατό του. Άρα επειδή αρχίσατε όλοι σας με το ‘Χριστός Ανέστη’, θα ήθελα απλώς να τελειώσω με το ‘Αληθώς Ανέστη’. Ευχαριστώ πολύ.