Μετά την πρόσφατη πτώση των τιμών πετρελαίου κάτω από τα $40/βαρέλι, ειδικοί του πετρελαίου όσο και γνωστοί δημοσιογράφοι υποστήριξαν ότι μία αξιοποίηση ελληνικών κοιτασμάτων μέσα στην ΑΟΖ της χώρας μας είναι ασύμφορη δεδομένου ότι το κόστος εξόρυξης είναι εξαιρετικά υψηλό.
Όπως θα δούμε η αλήθεια είναι πολύ πιο διαφορετική (Εικ.1).

Μόλις πριν έξι μήνες ανακαλύφθηκε στην γειτονιά μας το υπεργιγαντιαίο (supergiant) κοίτασμα Ζορ με αποθέματα ~26 τρισεκατομμυρία κυβικά πόδια (Tcf), σε θαλάσσιο βάθος ~1500 μέτρων και σε βάθος γεώτρησης 4.150 μέτρων κάτω από τον βυθό της θάλασσας. Σύμφωνα με την σύμβαση της εταιρείας ΕΝΙ με την Αίγυπτο, το 40% της παραγωγής του φυσικού αερίου θα παρακρατείται από την εταιρεία για την απόσβεση των επενδύσεων ανάπτυξης του κοιτάσματος και το υπόλοιπο 60% θα μοιράζεται μεταξύ της ΕΝΙ (35%) και του αιγυπτιακού κράτους (65%). Το αναμενόμενο συνολικό ύψος της επένδυσης ανάπτυξης του κοιτάσματος εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε $8 Δις, ενώ οι συνολικές ερευνητικές δαπάνες εντοπισμού και περιχάραξης του κοιτάσματος ανήλθαν στο $1 Δις. Οι ετήσιες δαπάνες εκμετάλλευσης του κοιτάσματος υπολογίστηκαν ότι με βάση την διεθνή πρακτική θα μπορούσαν να φθάσουν στο ύψος του $1 Δις. Η διάρκεια δε της περιόδου εκμετάλλευσης του κοιτάσματος προσδιορίζεται από τη σύμβαση σε 30 χρόνια από την έναρξη της παραγωγής του.
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία υπολογίσαμε το Τεχνικό Κόστος Παραγωγής (Τ.Κ.Π.) που αναμένεται να επιβαρύνει την εταιρεία ΕΝΙ στο κοίτασμα Ζορ της Αιγύπτου. Να υπενθυμίσουμε ότι το κόστος αυτό υπολογίζεται πρό καταβολής οποιωνδήποτε φόρων μεριδίων ή μισθωμάτων προς το κράτος και ορίζεται ως ο λόγος του συνόλου των δαπανών έρευνας, ανάπτυξης και εκμετάλλευσης που πραγματοποιήθηκαν επί 30 χρόνια από την εταιρεία ΕΝΙ δια των αναμενόμενου όγκου αποθεμάτων φυσικού αερίου που πρόκειται να ανακτηθεί από το κοίτασμα.
Τ.Κ.Π. = Συνολικό Κόστος Επένδυσης 30ετίας / Απολήψιμα Αποθέματα Φυσικού Αερίου
Το κόστος αυτό εκφράζεται σε $/χίλια κυβικά πόδια ($/Μcf) ή σε $/αντίστοιχα βαρέλι πετρελαίου ($/bbl). Είναι φανερό ότι το τεχνικό κόστος παραγωγής πρέπει να είναι αρκετά υψηλότερο από την τιμή αγοράς φυσικού αερίου που προσφέρει η αιγυπτιακή κυβέρνηση ώστε να μπορεί η ΕΝΙ να ανταποκριθεί στις οικονομικές υποχρεώσεις της προς το κράτος & ταυτόχρονα να έχει και το ανάλογο κέρδος της. Με δεδομένο δε ότι η αιγυπτιακή κυβέρνηση θα αγοράζει από την ΕΝΙ το φυσικό αέριο σε τιμές που θα κυμαίνονται από μία ελάχιστη $4/Μcf έως μία μέγιστη $5,88/Mcf, το αναμενόμενο τεχνικό κόστος πρέπει βεβαίως να είναι αρκετά μικρότερο από τις τιμές αυτές.
Με βάση τα τεχνικά & οικονομικά δεδομένα του κοιτάσματος Ζορ υπολογίσαμε ότι το αναλογούν τεχνικό κόστος παραγωγής γι την ΕΝΙ ανέρχεται στα ~$1,5/Μcf ή σε ~$9/bbl αντίστοιχα. Το κόστος αυτό – προ φόρων, μεριδίων & κέρδους – επιβεβαιώνουν ότι η επένδυση της ΕΝΙ στο υπεργιγαντιαίο κοίτασμα αυτό είναι πολύ ενδιαφέρουσα έστω και εάν οι τρέχουσες τιμές εισαγωγής φυσικού αερίου στην Ευρωπαική Ενωση δεν υπερβαίνουν τα ~$6,24/Μcf ή ~$39/bbl.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα εξετάσαμε το αναμενόμενο τεχνικό κόστος πολύ μικρότερων σε μέγεθος κοιτασμάτων (με απολήψιμα αποθέματα 2,5 Τcf αντί του 26 Tcf του Zoρ) τα οποία θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν στις προσεχείς γεωτρητικές έρευνες μέσα στην κυπριακή ή την ελληνική ΑΟΖ σε παρόμοια θαλάσσια βάθη (Εικ.2).

Οι υπολογισμοί μας δείχνουν ότι το τεχνικό κόστος των κοιτάσματων αυτού του μεγέθους είναι αρκετά υψηλότερο (~$4,5/Μcf) από το αντίστοιχο κόστος του κοιτάσματος Ζορ. Θα μπορούσαν όμως να θεωρηθούν εκμεταλλεύσιμα -παρά τις ισχύουσες χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου – εφόσον οι παροχές φυσικού αερίου ανά γεώτρηση είναι υψηλές (~1 Εκατ. m3/ημέρα) και εφόσον οι συμβατικοί όροι διανομής της καθαρής παραγωγής μεταξύ του Κράτους & των αναδόχων εταιρειών δεν υπερβαίνουν την αναλογία 60% – 40%.
Θα πρέπει όμως να έχουμε υπ’ όψη μας ότι έστω και εάν ανακαλυφθούν 2 ή 3 γειτονικά μικρότερα οικονομικά οριακά κοιτάσματα (π.χ. με αποθέματα ~1,5 Τcf έκαστο), η συνεκμετάλλευση τους με κοινές πλωτές εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης μπορεί να επιτρέψει μία συνολική οικονομικά συμφέρουσα εκμετάλλευση.
Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν μία μεγαλύτερη ευελιξία στις σχετικές ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις Έρευνας και Εκμετάλλευσης Κοιτασμάτων υδρογονανθράκων τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα.