48339 - H ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης

Ν. Λυγερός

Όταν κάποιος διαβάζει τον τίτλο αυτού του άρθρου θεωρεί φυσιολογικά, χωρίς καν να έχει το ίχνος του ραγιαδισμού, ότι πρόκειται για μία ακραία προσέγγιση για το μέλλον που δεν έχει νόημα λόγω της κατάστασης που επικρατεί. Με άλλα λόγια ακόμα κι αν το ήθελε κρυφά δεν μπορεί να το πιστέψει και βγάζει το όλο θέμα από το μυαλό του.  Όμως δεν έχει αντιληφθεί ότι υπάρχει και χειρότερο αφού δεν πρόκειται μόνο για το μέλλον της στρατηγικής αλλά και για το παρελθόν της ιστορίας. Έτσι η Χρονοστρατηγική μας ανάλυση δεν αναφέρεται σε ένα γεγονός που θα συμβεί τουλάχιστον με αυτόν τον τρόπο, αλλά σε γεγονός που έγινε και σταμάτησε μία διαδικασία που είχε αρχίσει το 1453 με την  Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Έχουμε συνηθίσει να αναλύουμε τη Συνθήκη Σεβρών του 1920 υπό το πρίσμα της Συνθήκης Λωζάννης του 1923, πράγμα που αποτελεί το πρώτο ιστορικό λάθος της όλης προσέγγισης αφού  η Συνθήκη Σεβρών υπάγεται αποκλειστικά ως Συνθήκη Προαστίων στη Συνθήκη Βερσαλλιών του 1919.  Όμως και πάλι κάνουμε ένα ιστορικό λάθος αφού δεν συνδέουμε την τελευταία με την απαραίτητη Συνθήκη Ανακωχής Μούδρου του 1918, με την οποία δόθηκε τέλος στη δράση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στο πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου 1914-1918.  Ένα άλλο ιστορικό λάθος που κάνουμε είναι να δώσουμε έμφαση στο τι γίνεται στη Σμύρνη και όχι στην Κωνσταντινούπολη. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αναλύουμε τα δεδομένα με τρόπο ελληνικό με την περιορισμένη έννοια της Ελλάδας και όχι τοποστρατηγικό. Κι όμως η Συνθήκη Ανακωχής του Μούδρου είναι ξεκάθαρη αφού παρέχει τη δυνατότητα στους Συμμάχους δηλαδή στους Άγγλους, Γάλλους και Ιταλούς να καταλάβουν, για λόγους ασφαλείας, οποιαδήποτε στρατηγικά σημεία επί του εδάφους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χωρίς συνεννόηση με αυτήν. Επιτρέπει μάλιστα τη συγκέντρωση όλων των αιχμαλώτων των Συμμάχων στην Κωνσταντινούπολη και άμεση παράδοση αυτών, αλλά και την παράδοση του οπλισμού του τουρκικού στρατού με άμεση αποστράτευση, εκτός για την φύλαξη των συνόρων και την εσωτερική ασφάλεια. Αυτοί οι όροι οδήγησαν σε αυτό που ονομάζεται κοινώς η Κατοχή της Κωνσταντινούπολης. Οι Γάλλοι μπήκαν στην Πόλη στις 12 Νοεμβρίου 1918, οι Άγγλοι στις 13 Νοεμβρίου του 1918 και οι Ιταλοί στις 7 Φεβρουαρίου 1919. Αυτή η κατάσταση προηγήθηκε της Συνθήκης Σεβρών που ήρθε να την ενισχύσει. Αυτή η λεγόμενη Κατοχή της Κωνσταντινούπολης άρχισε θεσμικά στις 13 Νοεμβρίου 1918 και τελείωσε στις 4 Οκτωβρίου 1923. Έτσι είχε διάρκεια πέντε χρόνια. Στην ουσία για τους Άγγλους και τους Γάλλους αποτελεί το όραμα της εκστρατείας της Καλλίπολης του 1915. Και αυτή έγινε χωρίς την παρέμβαση της Ελλάδας τότε. Πάντως σε κάθε περίπτωση η Πόλη δεν είχε πια την ίδια διοίκηση και αποτέλεσε μια τεράστια αλλαγή φάσης από το 1453. Με αυτόν τον τρόπο οι στρατιώτες της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας κατείχαν τα στρατόπεδα, τα ξενοδοχεία, τα γαλλικά και ιταλικά σχολεία αλλά και τα νοσοκομεία. Μάλιστα ακόμα και για λόγους συμβολικούς ο Γάλλος Στρατηγός Franchet  d’Espèrey (1856-1942)

που γεννήθηκε στη Γαλλική Αλγερία στη Mostaganem εισήλθε στην Πόλη πάνω σε άλογο που ακολουθούσαν δύο των στρατιωτών του, πράξη που απαντούσε σε αυτό που είχε κάνει ο Σουλτάνος το 1453, για να διευκρινίσει ότι τελείωσε αυτή η περίοδος.

Από τον Δεκέμβριο του 1918 έως τον Αύγουστο 1919 ο Ύπατος Αρμοστής ήταν ο Ναύαρχος Somerset Gough-Calthorpe (1865-1937).

Στη συνέχεια τον αντικατέστησε ο Ναύαρχος Sir John Michael de Robeck (1862-1928)

έως το 1922. Ειδικά για τον ελληνικό πληθυσμό, αυτή η κατοχή δεν ήταν τίποτα άλλο από μια ανακατάληψη που οδήγησε ουσιαστικά στην απελευθέρωση της Πόλης.

Μάλιστα ο τότε Ύπατος Αρμοστής του Ελληνικού Βασιλείου ήταν ο Ευθύμιος Κανελλόπουλος (1872-1933)

Έτσι αυτό που δεν φαντάζονται μερικοί, έγινε πριν εκατό χρόνια.