Πόσο βάθος μπορεί να έχει η μνήμη των ανθρώπων; Όταν είναι μόνοι τους ή μαζί; Μόνοι, ελάχιστο. Μαζί, απέραντο. Αλλά γιατί ρωτάς, αφού ξέρεις για τον πρώτο κύκλο, για τον κύκλο της Αντιοχείας, για τον κύκλο των Ιεροσολύμων, ακόμα και για τον ιππότη με τον κύκνο. Μπορεί ο Ριχάρδος ο προσκυνητής να σου είναι άγνωστος αλλά αυτός άρχισε να γράφει την ώρα της πολιορκίας, όταν ξεκίνησε η απελευθέρωση των Αγίων Τόπων. Τότε έπρεπε να δεις ποια ήταν η αντίδραση των Τούρκων που είχαν απαγορεύσει την πρόσβαση στους Χριστιανούς από το 1078. Διότι τότε οι Τούρκοι Σελτζούκοι που έδιωξαν τους Άραβες από τα Ιεροσόλυμα, κατέστρεψαν την ιερή πόλη και σφάγιασαν όλο τον πληθυσμό της. Αλλά ποιος θυμόταν αυτήν την πράξη βαρβαρότητας; Αλλά αυτό δεν τους έφτανε. Έβαλαν κάτω από τον ζυγό τους και άλλους χριστιανικούς πληθυσμούς που κακοποίησαν και σκλάβωσαν για να επιβάλλουν την εξουσία τους. Κανένας προσκυνητής δεν μπορούσε πια να πάει στα Ιεροσόλυμα. Και έκοψαν τον δρόμο μέσω ξηράς. Η Μικρασία αποτελούσε πια εμπόδιο. Η όλη περιοχή είχε αλλάξει. Πίστεψαν οριστικά μάλιστα. Ήταν όμως λάθος. Και το αντιλήφθηκαν το 1096 όταν άρχισε η αντεπίθεση.