Όταν εξετάζουμε συνολικά αλλά και ολιστικά τις θρησκείες δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τον Ανιμισμό και τον Σαμανισμό και μάλιστα για έναν πολύ απλό λόγο που αφορά την παγκοσμιότητα. Διότι αν η τελευταία αποτελεί κριτήριο για τις θρησκείες που θεμελιώνονται με ιερά κείμενα, δεν μπορεί να την αποφεύγουμε για τις παραδοσιακές θρησκείες που παραμένουν στο προφορικό επίπεδο. Έτσι βλέπουμε ότι ο Ανιμισμός και ο Σαμανισμός είναι παρόντες σε πολλές και εντελώς διαφορετικές περιοχές του κόσμου, πράγμα το οποίο αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται μόνο για τοπικές θρησκείες. Ακόμα κι αν μερικοί τις ερμηνεύουν ως απλοϊκές, κρίση που δεν έχει νόημα σε ανθρωπολογικό επίπεδο, δεν μπορούν να μην αποδεχτούν τη γεωγραφική τους εμβέλεια αλλά ούτε και την παρουσία τους σε βάθος χρόνου.  Έχουμε έτσι ένα παράδοξο λοιπόν αφού αφήνουν ίχνος εντός της ιστορίας της Ανθρωπότητας χωρίς όμως να χρησιμοποιούν γραπτό λόγο. Έτσι δεν μπορούμε να τις υποβιβάσουμε διότι η παρουσία τους είναι ένα γεγονός που δεν αποτελεί μόνο φαινόμενο εκτός βέβαια αν τις εξετάζουμε με ρατσιστικά κριτήρια που αμφισβητούν τα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας.