64455 - Αρμενικές στρατηγικές σκέψεις

Ν. Λυγερός

Η αρμενική στρατηγική σκέψη δεν έχει την πολυτέλεια να είναι αναποτελεσματική και το Αρτσάχ είναι η καλύτερη απόδειξη αυτού. Δεν πρόκειται πλέον για θέμα γεωπολιτικού οράματος που είναι αποκλειστικά θεωρητικό ή εξαρτάται πλήρως από το άμεσο περιβάλλον, επειδή η ιστορική Αρμενία δεν περιορίζεται σε ένα άκαμπτο πλαίσιο. Είναι για αυτό το λόγο για τον οποίο η τοποστρατηγική πέρα από τη γεωστρατηγική πρέπει να οδηγήσει σε μια αρμενική χρονοστρατηγική που πρέπει να είναι ανθεκτική στις εξωτερικές επιθέσεις και ταυτόχρονα ικανή να παράγει αποτελέσματα που συνιστούν εθνική πρόοδο. Αυτό συνεπάγεται μια αρμενική συνέργεια που δεν περιορίζεται στο πλαίσιο του Κράτους, εφόσον ο ρόλος της Διασποράς είναι θεμελιώδης και καταλυτικός στην εξέλιξη της Αρμενοσύνης. Αποτελεί ένα συνεκτικό και διαχρονικό σύνολο που υπερβαίνει την έννοια του συνόρου. Υπό αυτή την έννοια, ζει φυσικά στον χώρο της υψηλής στρατηγικής. Η Αρμενία δεν είναι μόνο Κράτος αλλά και συστατικό αυτής της Αρμενοσύνης. Είναι επομένως απαραίτητο να δούμε το εσωτερικό και το εξωτερικό ως ένα σύνολο και όχι ως έναν επιμερισμό. Η στρατηγική δεν μπορεί να κυριαρχείται από ένα τακτικό όραμα ενός συστήματος που αναζητά μόνο ισορροπία χωρίς να ανησυχεί για το αν είναι σταθερό μέσα στον χρόνο. Μια ασταθής δομή, ακόμη και αν είναι ισορροπημένη, δύσκολα μπορεί να αποτελέσει ελκυστικό πόλο για ένα δίκτυο συμμαχιών, κάτι που είναι απαραίτητο στο πλαίσιο της υψηλής στρατηγικής. Η αναζήτηση μιας στρατηγικής πρέπει να είναι ικανή να παράγει μια σκέψη πέρα του περιορισμένου πλαισίου. Προκειμένου η διαδικασία να είναι δημιουργική, πρέπει να βρίσκεται σε μια ζώνη πέρα της ισορροπίας επειδή αυτή η τελευταία επιτρέπει την ύπαρξη νέων δομών που έχουν αυτονομία και την ικανότητα να λειτουργούν σε ένα πιο ισχυρό δίκτυο από τη φύση τους. Η προετοιμασία για το μέλλον της Αρμενίας απαιτεί γνώση της ιστορίας της. Πράγματι, για την παραγωγή αποτελεσματικών μοντέλων ανάπτυξης, είναι απαραίτητο να μελετηθεί το υπόστρωμα στο οποίο θα εφαρμοστούν.Τα κομμάτια στο σκάκι έχουν την έννοια της τακτικής και της στρατηγική μόνο πάνω στη σκακιέρα. Επομένως, η καλή γνώση του περιβάλλοντος χώρου είναι πρωταρχική. Μόνο που πρέπει επίσης να μελετήσουμε τα κομμάτια. Η ανθρωπολογία εξηγεί πώς εμφανίζονται οι δομές του πολιτισμού. Η αρμενική στρατηγική σκέψη δημιουργεί το μέλλον αλλά δεν ξεχνά ποτέ το παρελθόν γιατί υπάρχει ένα ανθρώπινο συνεχές. Ξέρει πόσο επικίνδυνο είναι να το ξεχάσεις γιατί έχει ζήσει επίσης σε αυτό το πλαίσιο άνευ ιστορίας, με το πρόσχημα της πανταχού παρουσίας της ιδεολογίας. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι αποκλειστικά ιδεολογικές προσπάθειες είναι καταδικασμένες. Ακόμα και ένα πολύ ισχυρό σύστημα θα καταρρεύσει τελικά αν δεν διαχειριστεί τις σχέσεις του με τον χρόνο. Η Αρμενοσύνη δείχνει πόσο βαθιά είναι αγκυροβολημένη μέσα του. Και γι’ αυτό η χρονοστρατηγική είναι απαραίτητη για τον Αρμενικό λαό. Αυτός έχει υποστεί αρκετές βαρβαρότητες και είναι πάντα εδώ ενώ αυτές εξαφανίστηκαν. Είναι σημαντικό να το συνειδητοποιήσουμε γιατί αυτό δείχνει μια χρονική αντίσταση. Είναι το κατ’εξοχήν παράδειγμα της αρχής ότι ο χρόνος είναι ο χώρος της αντίστασης. Ακόμη και η γενοκτονία δεν κατάφερε να νικήσει την Αρμενοσύνη. Δεν πρέπει λοιπόν να έχουμε τη συμπεριφορά του θύματος, αλλά αυτή του επιζώντα που είναι ικανός να είναι εδώ ακόμα και μετά τα χειρότερα. Αυτό το σημείο είναι θεμελιώδες στο όραμα της Αρμενοσύνης. Πράγματι, δεν πρόκειται για διόρθωση των λαθών του παρελθόντος που παρήγαγαν μη αναστρέψιμα αποτελέσματα, αλλά για να τα διαχειριστεί, να τα ξεπεράσει και να τα υπερβεί. Η αναδρομική ανάλυση δείχνει πολύ καλά τι συνέβη στο παρελθόν. Δεν βρισκόμαστε σε ένα πλαίσιο όπου θα λειτουργούσε η αρχή της tabula rasa ή ακόμη και της έννοιας της αλυσίδας Markov. Πρέπει να σκεφτούμε την Αρμενοσύνη εγκαίρως επειδή έχει στοιχεία πολιτισμού μέσα της. Δεν αφορά την άρνηση του παρελθόντος ή την εξάρτηση των πάντων από το παρόν. Το στρατηγικό μέλλον πρέπει να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αρμενικής σκέψης και αυτός είναι ο στόχος της Χρονοστρατηγικής.