85520 - Καταγραφή: Άλλο πείραμα άλλο θεωρία

Ν. Λυγερός

Ο Einstein έλεγε μ’ έναν απλό και πολύ ξεκάθαρο τρόπο ότι δεν υπάρχει μονοπάτι που οδηγεί από το πείραμα στη θεωρία. Στην πραγματικότητα η θεωρία πρέπει να επινοηθεί διαφορετικά, το πείραμα το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να τεστάρει τη συνέπεια και τη λογική της θεωρίας, αλλά όχι να επιτρέψει την εύρεσή της, Αλλά χρειάζεται κάτι άλλο. Χρειάζεται πχ νοητικά μία μορφή απαγωγής και όχι μόνο επαγωγής. Σε αυτό το πλαίσιο καταλαβαίνουμε ότι είναι το γενικό πρόβλημα μεταξύ του τοπικού και του ολικού και γι’ αυτό βρίσκουμε και το ανάλογο στην τακτική και στρατηγική. Άρα πρέπει να καταλάβουμε ότι άμα θέλουμε να προσεγγίσουμε την επινόηση μιας θεωρίας με επινόηση της στρατηγικής, δεν πρέπει να κοιτάζουμε μόνο τα στοιχεία, δεν πρέπει να κοιτάζουμε μόνο τις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους. Πρέπει να κοιτάξουμε πώς λειτουργεί η όλη δομή, όχι μόνο ως σύστημα, αλλά ως οργάνωση και αν υπάρχουν δομικά στοιχεία που είναι, ας πούμε, της ομάδος, είναι της υπερομάδος κτλ δηλαδή ποια είναι τα χαρακτηριστικά που βλέπουμε όχι σε αυτή τη  γενίκευση, αλλά σε αυτό το γενικό  πλαίσιο. Όταν κοιτάζουμε τι γίνεται μεταξύ της ειδικής σχετικότητας και της γενικής σχετικότητας, καταλαβαίνουμε ότι η μεγάλη αλλαγή είναι η ενσωμάτωση της βαρύτητας. Άρα δεν έχει να πει τίποτα η ειδική σε σχέση με τη βαρύτητα, γιατί δεν υπάρχει εκ φύσης. Αλλά τι σημαίνει μία θεωρία που δεν έχει βαρύτητα.  Άρα είναι μία απλοποίηση, ακόμα κι ένας εκφυλισμός για πολύ εύκολες, ακόμα και ακραίες καταστάσεις, αλλά πάντοτε εύκολες με την έννοια ότι δεν ενσωματώνουν  αυτό το στοιχείο. Επανέρχομαι λοιπόν σε αυτή την ιδέα. Το τοπικό, ακόμα και με το πολυτοπικό δεν οδηγεί στο γενικό. Το γενικό είναι ένας άλλος τρόπος σκέψης, χρειάζεται η μεγάλη εικόνα, όπως έλεγε ο Churchill πρέπει να έχουμε τη μεγάλη εικόνα ακόμα κι αν είναι κακή, γιατί αυτή είναι που επιτρέπει να αποφασίσουμε. Δηλαδή ποιο είναι το μέγεθος της σκακιέρας που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, για να μπορούμε να αποφασίσουμε σωστά σ’ ένα παίγνιο. Δεν είναι απαραίτητα στο σκάκι, μπορεί να είναι σε άλλους τομείς, σε άλλα παίγνια. Αυτό που έχει σημασία είναι το πρώτο παράθυρο. Η επιλογή του παραθύρου είναι πολύ σημαντική. Γιατί είναι αυτή που θα χαρακτηρίσει και τον τρόπο που θα λύσουμε το πρόβλημα. Ἀρα μπορεί να λύνουμε προβλήματα τοπικά, αλλά θα έχουμε μόνο τοπικές λύσεις, οι οποίες μπορεί να εκφυλιστούν πέρα του ορίζοντα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι όταν έχουμε ένα πρόβλημα που επιλύεται μ’  έναν τρόπο γενικό, σημαίνει ότι μας δίνει περισσότερους βαθμούς ελευθερίας για τη συνέχεια. Άρα είναι ένας τρόπος που αρέσει  βέβαια στη νοημοσύνη να  αποφεύγει τις παγίδες, Αν το κοιτάξουμε με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να πούμε ότι η επίλυση σε στρατηγικό επίπεδο είναι ένας τρόπος να αφήνουμε ένα ίχνος, να συζητάμε μόνο για την ουσία για να  δημιουργούμε διακλαδώσεις στο μέλλον.