Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Ελλάδα προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Αθήνα, 6 Μαΐου 1964, 7 μ.μ.

1663. {…}

Στη συνομιλία, που διήρκεσε σχεδόν τρία τέταρτα της ώρας, κυριαρχούσε η έντονα συναισθηματική ανακεφαλαίωση από τον Κωστόπουλο των καθιερωμένων διατριβών της Ελληνικής Κυβέρνησης  για το Κυπριακό ζήτημα.

{…} Πρέπει να γίνει ξεκάθαρα κατανοητό ότι δεν μπορεί να αναμένονται από την Ελλάδα περαιτέρω θυσίες στο Κυπριακό πρόβλημα. {…} Δεν υπάρχει κανένας λόγος στη δικαιοσύνη γιατί η Ελλάδα να κληθεί να εγκαταλείψει τις βασικές αρχές της δημοκρατίας στην Κύπρο επειδή οι Τούρκοι εμποδίζουν την αυτοδιάθεση και ασκούν αδικαιολόγητες πιέσεις σε άλλους τομείς των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

{…} Η ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν ξεκίνησε μόνο τον Δεκέμβριο του 1963 και σε περίπτωση που αυτό το ζήτημα γινόταν αντικείμενο συζήτησης στην Υπουργική Σύνοδο του ΝΑΤΟ, οι Έλληνες θα αναγκάζονταν να ανοίξουν μακροχρόνιο φάκελο παραπόνων κατά των Τούρκων. {…} Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε ανησυχήσει σοβαρά τη στιγμή των ελληνοκυπριακών επιθέσεων στην περιοχή της οδού προς Κερύνεια ότι μπορεί να συμβεί τουρκική στρατιωτική επέμβαση. {…}  Επιπλέον, παρόλο που η Ελληνική Κυβέρνηση διαχωρίζει φυσικά το Κυπριακό από άλλα ελληνοτουρκικά διμερή προβλήματα, είναι απολύτως προφανές ότι η Tουρκική Κυβέρνηση διαθέτει την ικανότητα να ασκεί τεράστιες πιέσεις στα ελληνικά συμφέροντα στην Κωνσταντινούπολη και αλλού. {…}

Ο Κωστόπουλος αναφέρθηκε στην πρόσφατη δήλωση Khrushchev. για την Κύπρο, επισημαίνοντας ότι οι Σοβιετικοί παίρνουν πολύ επιδέξια θέση που θα επαινούσε την ελληνική γνώμη. Το διπλωματικό σώμα αναγνώρισε ότι η Ελληνική Κυβέρνηση αντιμετώπισε ένα λεπτό πολιτικό πρόβλημα στην προσπάθεια να αποτρέψει τους κομμουνιστές και τα ακροαριστερά στοιχεία στην Κύπρο και στην Ελλάδα από το να μονοπωλήσουν τον ισχυρό εθνικιστικό ρόλο και να εκμεταλλευτούν βαθιά λαϊκά συναισθήματα για αυτό το θέμα. Ο Κωστόπουλος πρότεινε ότι εάν η Ελλάδα εγκαταλείφθηκε από όλους τους συμμάχους της στην αναζήτησή της για δημοκρατική λύση στο Κυπριακό, θα ήταν φυσικό για τον ελληνικό λαό να κοιτάζει με αυξανόμενη εύνοια αυτούς που ήταν έτοιμοι να τον υποστηρίξουν, δηλαδή την ΕΣΣΔ. Παρατήρησε επίσης ότι εάν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω, δεν θα ήταν οι Βρετανοί, για τις πολιτικές των οποίων όλοι οι Έλληνες είναι κυνικοί, αλλά οι Αμερικανοί που θα θεωρούνταν υπεύθυνοι στο κοινό.

Σχόλιο: Αν και ευγενικός, ο Κωστόπουλος ήταν τόσο βαθιά συναισθηματικός, έτσι που δεν θα ήταν δυνατή η συνολική, ορθολογική συζήτηση. Η Ελληνική Κυβέρνηση  πάσχει προφανώς από βαθιά ανησυχία ότι η Ελλάδα θα κληθεί να κάνει απαράδεκτες θυσίες (ανταλλαγή πληθυσμών, εδάφους κ.λπ.) ως τίμημα για τη διευθέτηση της Κύπρου.

Labouisse

Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο: https://lygeros.org/77300-en/, συντεταγμένο στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 04-08-2024
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος Ι.Τ.
Επιμέλεια Στ. Παπαχατζή