Χρόνια τώρα ο ελληνισμός ζει με φοβίες. Τα βάσανα της ζωής, οι πληγές και τα δεινά της μοίρας λάβωσαν και τους πιο δυνατούς. Άλλοι ξέχασαν το παρελθόν τους και άλλοι το μέλλον τους. Οι περισσότεροι ζούσαν μόνο με την αβεβαιότητα του παρόντος. Όλη τους η ζωή δεν ήταν παρά μια θανάσιμη στιγμή. Η ελπίδα τούς σκότωνε. Μες στην απελπισία τους δεν έβλεπαν παρά μόνο το μαύρο.

Κι όμως ο ελληνισμός ξεπέρασε και χειρότερα. 400 χρόνια κατοχής τού έμαθαν την έννοια της ζωής και της αξίας. Ένα κερί σε κάθε εκκλησία έφτασε για να τον φωτίσει. Συνειδητοποίησε μέσα από το πέρασμα των αιώνων ότι δεν υπήρχε λόγος να σβήσει. Και το έργο του, ο αιώνας των φώτων ανάγκασε την ύπαρξη του όντος. Μα η ανάγκη δεν σημαίνει ύπαρξη. Χρειάστηκαν κι άλλα χρόνια για την ανάσταση του ελληνισμού.

Οι καταστροφές δεν σταμάτησαν όμως, και πάμπολλες θλιβερές ημερομηνίες γέμισαν το ημερολόγιό μας. Το μαρτύριο έγινε το στίγμα της ζωής του ελληνισμού. Οι ήρωες μας δεν έσωζαν κανένα πια, απλώς πέθαιναν για μας. Χάσαμε εντελώς την ιδέα της νίκης και μ’ αυτήν της μάχης. Μας έμειναν μόνο η αντίσταση και η θυσία. Ο ελληνισμός δεν έδινε πια, δεχόταν μόνο: τις επιθέσεις του κατακτητή, τις λαβωματιές του εχθρού, τα μοιρολόγια των μανάδων.

Όμως με την Ευρώπη τα πράγματα άλλαξαν. Βέβαια όπως πάντα, λίγοι το είδαν και πολλοί φοβήθηκαν και πάλι. Και αυτό είναι φυσιολογικό εάν εντάξουμε αυτό το φαινόμενο στην ιστορία του ελληνισμού. Ο λαός πια είχε μάθει τόσο πολύ να υποφέρει που θεωρούσε ότι ήταν ο μόνος λόγος της ύπαρξής του. Και οι οραματιστές μας ήταν τόσο ελάχιστοι και τόσο αδύναμοι που δεν μπόρεσαν ν’ αντισταθούν στα απλοϊκά μα μαζικά επιχειρήματα της αδράνειας. Με τα χρόνια όμως, το όραμα έγινε πραγματικότητα και όχι χάρη στην πολιτική της πραγματικότητας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα από τα οράματα του ελληνισμού και όχι μόνο για λόγους οικονομικούς. Είναι ένα καινούργιο στάδιο της εξέλιξης του ελληνισμού. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο αν και είναι το πιο φυσιολογικό για τον ελληνισμό, φάνηκε πάντα επικίνδυνο στους πολλούς. Μα στη στρατηγική μόνο το επικίνδυνο προσφέρει δυνατότητες. Ο κίνδυνος δεν είναι ασφάλεια, μα η ασφάλεια είναι κίνδυνος.

Με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ελληνισμός μεταμορφώθηκε. Κατάλαβε ότι μπορούσε να καταλάβει στόχους που θα παρέμεναν ουτοπικοί σ’ ένα άλλο πλαίσιο. Έληξαν τα όνειρα κι άρχισαν το οράματα. Η θέση μας στην Ευρώπη δεν θα ήταν κατανοητή ούτε και στους πρωτοπόρους του παρελθόντος. Τώρα, αλλάζοντας το κέντρο της βαρύτητάς μας, πήραμε μια ισχυρή θέση.

Τώρα ξέρουμε ότι δεν υπάρχει άμεσος στόχος, όλα είναι έμμεσα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει πρωτοβουλία. Αντιθέτως τώρα μπορούμε να διεκδικήσουμε αυτό που θέλουμε να είμαστε. Με το ευρωπαϊκό ύφος, ο ελληνισμός δεν υπάρχει μόνο, μα ζει. Ο λαός μας δεν έμαθε να σκύβει το κεφάλι του κι ας έχασε πολλά. Τώρα μπορεί με το μέτωπο ψηλά να κοιτάξει το μέλλον του δίχως να ξεχάσει το παρελθόν του.