Ο Έλληνας που δεν συνειδητοποιεί ότι ολόκληρος ο Ελληνισμός έχτισε τον πολιτισμό του πάνω στη θάλασσα, είναι εκτός πλαισίου, διότι δεν κατάλαβε κάτι, το έχασε το παιχνίδι. Και κάθε φορά που ο Ελληνισμός θεώρησε ότι ήταν ξηρά, για τοπικούς λόγους και για λόγους κοινωνικούς, κάθε φορά έχασε ένα κομμάτι της ξηράς. Κάθε φορά που θεώρησε ότι ήταν κομμάτι θάλασσας, είχε θετικά αποτελέσματα. Έχει ενδιαφέρον σαν προσέγγιση, αν το κοιτάξετε ιστορικά θα δείτε ότι υπάρχουν παραδείγματα και δυστυχώς δεν τα μελετάμε. Πολλοί από μας θεωρούν ότι το πρόβλημά μας, επειδή έχουμε και κατεχόμενα, είναι η γραμμή, η πράσινη, ή νεκρή ζώνη. Σημασία έχει ότι το πρόβλημά μας είναι εδώ. Ας πούμε ότι υπάρχουν εγγυήτριες δυνάμεις οι οποίες εγγυώνται την ειρήνη. Κι έχετε μια πιο ειδική από τις άλλες που δεν έχει παίξει έναν ρόλο άμεσο και λέει ότι “εγώ θα είμαι μεταξύ σας ως διαιτητής”. Και ρωτάω, γιατί αυτή η δύναμη έχει την ιδέα να τοποθετήσει τις δύο βάσεις που έχει εκτός πράσινης γραμμής, στις ελεύθερες περιοχές; Αν αυτοί οι δύο τσακωθούν κι αυτός πει «παιδιά, μη τσακώνεστε» θα μπει στη μέση, δε θα κάτσει από πίσω. Είναι μερικοί που πιστεύουν ότι η Αγγλία μας βοηθάει να προστατευτούμε από την Τουρκία. Αφού είναι από πίσω, πώς να σε βοηθάει; Έχετε βάλει ποτέ ασπίδα πίσω σας; Η ιδέα είναι ότι η τοποθέτηση είναι πολύ σημαντική και δίνει μερικά στοιχεία χαρακτηριστικά του πώς βλέπουμε την στρατηγική. Ένα παράδειγμα σε σχέση με την Μεσόγειο. Η Αγγλία είναι από τις πρώτες χώρες που αντιλήφθηκε ότι η Μεσόγειος είναι ανοιχτή. Ενώ συνήθως εμείς ακούμε ότι είναι κλειστή. Άρα είναι ανοιχτή και μάλιστα είναι ανοιχτή σε τρία σημεία, και Κωνσταντινούπολη και Γιβραλτάρ και Σουέζ. Έχει ενδιαφέρον, γιατί η Αγγλία είναι μια χώρα που είναι εκτός Μεσογείου και ξέρει πού είναι τα ανοίγματα, ενώ οι χώρες που είναι μέσα στη Μεσόγειο θεωρούν ότι είναι κλειστή. Στην πραγματικότητα είναι αυτονόητο, γιατί όταν είσαι απ’ έξω θες να μπεις μέσα, άρα κοιτάς από πού μπαίνεις. Ενώ όταν είσαι μέσα, δεν βγαίνεις έξω. Άρα, ενώ βλέπουμε αυτή τη σχέση που είναι ασυμμετρική, θεωρούμε λοιπόν ότι το σημαντικό για μας πάνω-κάτω είναι να φύγει η πράσινη γραμμή. Ναι, αλλά δεν έχετε σκεφτεί το πώς. Λέτε απλώς θα ήταν καλό να φύγει. Άρα, ας πούμε ότι έφυγε… και; Δεν είναι η πράσινη γραμμή που είναι τα κατεχόμενα. Άρα, έχει ενδιαφέρον γιατί επικεντρωνόμαστε σε ένα κομμάτι το οποίο δεν έχουμε να κάνουμε σχεδόν τίποτα. Γιατί από την πλευρά μας όταν κοιτάζετε τη νεκρή ζώνη, τα συρματοπλέγματα είναι μόνο από την άλλη πλευρά ουσιαστικά και όχι από εδώ. Που σημαίνει κάτι το παράξενο, είναι ότι εμείς δε θεωρούμε ότι είναι άβατο. Άρα, επικεντρωνόμαστε λοιπόν πάνω σ’ ένα μέτωπο και λέμε «το μέτωπο είναι πολύ σημαντικό». Στη στρατηγική το μέτωπο είναι απλώς σημείο επαφής. Άρα άμα δεν έχουμε μία προετοιμασία από το τι γίνεται πριν, δηλαδή πιο βαθιά, το μέτωπο δε καταλαβαίνουμε τι είναι. Συνήθως στη στρατηγική ακούμε «μέτωπο, μέτωπο, μέτωπο» αλλά δεν ακούμε εγκέφαλο. Φανταστείτε λοιπόν έναν άνθρωπο που έχει μέτωπο αλλά δεν έχει εγκέφαλο, δε πειράζει που έχει μέτωπο. Είναι απλώς κούτελο. Γιατί άμα δεν έχει πίσω απ’ το κούτελο ούτε ένα κουτάλι μυαλό, δε πειράζει. Άρα, ο στόχος δεν μπορεί να είναι μόνο το μέτωπο. Και λέμε τώρα πώς μπορεί να είναι η διαδικασία. Η διαδικασία -αυτό είναι το παράξενο για το Κυπριακό- είναι ότι η λύση του Κυπριακού δε θα έρθει από την ξηρά. Θα έρθει απ’ την θάλασσα. Τώρα άμα το πείτε ξαφνικά σε κάποιον που δεν είναι προετοιμασμένος, θα πει «δεν γίνεται αυτό». Είναι πολύ απλό όμως, άμα το σκεφτείτε ορθολογικά, φανταστείτε ότι θα πείτε ότι η λύση θα προέλθει μόνο και μόνο από την ξηρά. Αλλά μόλις πείτε αυτή τη φράση να θυμάστε ότι ξεχάσατε ότι είσαστε σε νησί. Άρα, άμα ξεχάσετε ότι είσαστε σε νησί, τέλειωσε το θέμα του Ελληνισμού, δε μπαίνουμε στο ίδιο πλαίσιο, είμαστε εκτός.