1013 - Αβεβαιότητα δεδομένων και Αξιολόγηση επενδύσεων

Ν. Λυγερός

Εξ αρχής, η έννοια της επένδυσης συσχετίζεται άμεσα με την έννοια της αβεβαιότητας μέσω του χρόνου. Η επένδυση είναι μια απόφαση του παρόντος που έχει ένα αποτέλεσμα στο μέλλον. Αυτή η χρονική διαφορά δημιουργεί μια αρχική αβεβαιότητα, η οποία θα ενσωματωθεί αναγκαστικά στην αξιολόγηση. Και αυτό εξηγεί την εντατική μελέτη των επενδύσεων μέσω της ανάλυσης της αβεβαιότητας. Επιπλέον, η γενική παρατήρηση της οικονομικής επιστήμης ότι οι καταναλωτές προτιμούν να έχουν στη διάθεσή τους τα οικονομικά αγαθά όσον το δυνατόν πιο γρήγορα, έχει καθορίσει μια γραμμή στον τομέα. Και για να ξεπεραστεί αυτό το de facto εμπόδιο, πρέπει το άθροισμα των αναμενόμενων αποδόσεων να είναι σημαντικά μεγαλύτερο από το αρχικό ποσό. Έτσι πρέπει να λυθεί το θεωρητικό πρόβλημα της σύγκρισης των αρχικών δαπανών με τις εκτιμήσεις των αποδόσεων. Ένας τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος είναι η επίλυσή του σ’ ένα πλαίσιο που είναι βέβαιο, μα που αποτελεί βέβαια μια ακραία απλοποίηση. Αυτή η ειδική περίπτωση θέτει τη βάση με την οποία θα συγκριθεί η λύση μόνο σε πλαίσιο αβεβαιότητας. Στην ουσία, όλη η δυσκολία εστιάζεται σε δεύτερη φάση εφόσον εμπλέκεται η γνώση της αγοράς και η επαγγελματική πείρα. Ένας άλλος τρόπος, λιγότερο κλασικός, είναι η χρήση των γνώσεων της φυσικής στον τομέα της πολυπλοκότητας και του χάους δηλαδή μια κλασματική προσέγγιση του προβλήματος, ειδικά όταν αυτό αφορά μεγάλα χρονικά διαστήματα. Με αυτόν τον τρόπο, αντιμετωπίζουμε τη δυσκολία του προβλήματος δίχως επιπρόσθετη σύγκριση. Επιπλέον, δεν χρησιμοποιούμε την απλοποίηση του μοντέλου του Gauss.

Ανάμεσα στις κατηγορίες των επενδύσεων, βρίσκουμε τις παραγωγικές, τις κερδοσκοπικές και τις μεικτές. Αν και οι παραγωγικές φαίνονται οι πιο χρήσιμες για την οικονομία στο τοπικό επίπεδο, οι κερδοσκοπικές με την έννοια του αόρατου χεριού επιτρέπουν μια θετική εξέλιξη στο γενικό επίπεδο και αυτό αποδεικνύει ότι η κλασική προσέγγιση δεν προσφέρει πολλές δυνατότητες, όταν το χρονικό διάστημα είναι μεγάλο ή όταν η χρονική περίοδος είναι κρίσιμη. Επιπλέον, είναι δύσκολο να συμπεριλάβουμε με άμεσο τρόπο εξωτερικούς παράγοντες, όπως η κοινωνική προσφορά και η στρατηγική, που είναι κάποτε πιο σημαντικοί και από το κέρδος σε κρατικά και ημικρατικά συστήματα. Ενώ η κλασματική ανάλυση σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της θεωρίας παιγνίων μπορεί να τους ενσωματώσει ως εσωτερικούς και κύριους παράγοντες. Ακόμα και η ρευστότητα μπορεί να ερμηνευτεί ως ένα στοιχείο αυτού του κλάδου της φυσικο-μαθηματικής δίχως θεωρητικά εμπόδια. Έτσι, η αξιολόγηση των επενδύσεων μπορεί να γίνει μέσω της χρήσης της αβεβαιότητας των δεδομένων όχι ως μειονέκτημα αλλά ως αρχική αρχή όπως γίνεται στην κβαντική θεωρία με την αρχή του Heisenberg. Αυτή η αλλαγή φάσης της προσέγγισης σε αυτόν τον οικονομικό τομέα, όπως το απέδειξε ο Mandelbrot, θα αλλάξει οριστικά όχι μόνο τις απόψεις μας αλλά και τις αρχές μας. Διότι δεν προσπαθούμε πια να αφανίσουμε με έναν τεχνητό τρόπο την αβεβαιότητα, μα να την χρησιμοποιήσουμε με έναν ευφυή τρόπο.