11 - Ανάλυση : Η πειθώ και η ρητορική του Carlo Michelstaedter
Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου
Μια μέρα, διαβάζοντας «Le Monde», έπεσα πάνω σε μια ανάλυση του βιβλίου του Roger-Pol Droit, ακριβέστερα πάνω στον τίτλο της ανάλυσής του: Ένας Rimbaud μεταφυσικός. Καθώς εκτιμούσα πολύ αυτόν τον ποιητή και είχα διεγερθεί από τη λέξη μεταφυσικός, βεβαίως, με προσήλκυσε.
Παρατήρησα τότε ότι υπήρχε ένα σχέδιο, ένα παράξενο και συμβολικό σχέδιο του Serguei.
Ξαφνικά κατάλαβα ότι η ανάλυση ήταν εστιασμένη στη νεαρότητα του συγγραφέα αυτού του ελάχιστα γνωστού βιβλίου. Τα αποσπάσματα που ανακάλυπτα ήτανε τόσο όμορφα, όσο και μαύρα. Ένα μαύρο θελκτικό και τρομερό. Ο εγκέφαλός μου κατελήφθη από το μελάνι που χρησιμοποιούσε εκείνος ο μυστηριώδης συγγραφέας, δηλαδή την ψυχή του!
Το βάρος των λέξεών του ήτανε συντριπτικό, στα όρια του αφόρητου, βάραινε κάθε μία από τις σκέψεις μου, δεν ζούσα πλέον παρά μόνον για να πεθάνω μπροστά στη δύναμη εκείνων των τιτάνιων λέξεων. Είναι η κατανόηση του βασάνου του συγγραφέα που με έσωσε από εκείνη την κρίσιμη θέση.
Όπως το έκανε ο Άτλας με τον κόσμο, εκείνος έφερε στα δύο του ημισφαίρια όλα τα δεινά της ανθρωπότητας και όλες τις αδυναμίες της ανθρώπινης σκέψης.
Η ζωή αυτού του ΑΝΘΡΩΠΟΥ: Η Πειθώ και η Ρητορική, ο θάνατός του: η αυτοκτονία, στα 23 του, μόλις είχε γράψει το βιβλίο του και είχε πάει για ν’ ακούσει μια συμφωνία του Ludwig Van Beethoven, στις 17 Οκτωβρίου 1910.
«Η λάμπα σβήνει από έλλειψη λαδιού, εγώ σβήνω από υπερχείλιση αφθονίας». Ήταν ο Carlo Michelstaedter!
Λίγες μέρες αργότερα, είχα επιτέλους στην κατοχή μου αυτό το παράξενο βιβλίο και τούτη η δεύτερη συνάντηση, εξίσου συγκλονιστική με την πρώτη, με έκανε να συνειδητοποιήσω τη σημασία της επίδρασης αυτού του έργου στη σκέψη μου.
Έτσι ανακάλυψα μια αυτοπροσωπογραφία του Carlo, του οποίου η ποιότητα μου απέδειξε πως εκείνο δεν ήταν πλέον απαραίτητο – πως ο άνθρωπος αυτός ήταν αληθινά προικισμένος σε όλα, εκτός ίσως για τη ζωή, όπως μου το επεσήμανε κάποια μέρα η φίλη μου.
Έπειτα μπόρεσα να διαβάσω έναν πολύ διαφωτιστικό πρόλογο του Sergio Campailla, λογίoυ ερμηνευτή του έργου του Michelstaedter, πλαισιωμένο από μια σύντομη βιογραφία, όπως το νεαρό της ηλικίας του συγγραφέα υποχρεώνει!
Ωστόσο, δεν μπορούσα να πάρω την απόφαση να διαβάσω εκείνο το σύγγραμμα, καθώς φοβόμουνα την επίπτωσή του στον εαυτό μου. Εκείνη την εποχή έγραφα ένα σημαντικό άρθρο και απέφευγα κάθε φιλοσοφική επιρροή, για να είμαι επί το δυνατότερο αυθεντικός για τους αναγνώστες μου.
Μόνον έναν χρόνο μετά τα γεγονότα αυτά καταπιάστηκα με την ανάγνωση αυτού του φανταστικού βιβλίου. Είχα αποφασίσει να μάθω ακόμη κι αν επρόκειτο να πεθάνω.
Αν και το θέμα μπορεί να φαίνεται άγονο εκ πρώτης, σύντομα αντιλαμβάνεται κανείς πως αγγίζει το θεμελιώδες. Επί πλέον, ένας συγγραφέας έχει περισσότερα προσόντα να δημιουργεί ένα σύμπαν από το τίποτε, παρά να χρησιμοποιεί τη ζωή που σφύζει από παράλογα φαινόμενα για να γράφει.
Όπως έλεγε ο Nietzsche, μέσω του Ζαρατούστρα, μετά τον θάνατο του θεού και του τελευταίου ανθρώπου, του ποταπότερου όλων, γιατί έχασε την έννοια της ίδιας του της υπέρβασης, θά ‘ρθει ο υπεράνθρωπος που θα δημιουργήσει νέες αξίες και του οποίου η θέληση θα είναι η πληρέστερη διαβεβαίωση της ζωής.
Ο υπεράνθρωπος αυτός υπήρξε ο C. MICHELSTAEDTER. Όμως ενώπιον της αδυναμίας του να κλονίσει την αδράνεια των ανθρώπων, αυτοκτόνησε.