1322 - Τεχνολογία και άνθρωπος

Ν. Λυγερός

Αν υπάρχει ένας τομέας όπου η τεχνολογία παίζει έναν καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση, είναι σίγουρα αυτός που ασχολείται με τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Η τεχνολογία επιτρέπει σε πολλά παιδιά όχι μόνο να ζουν αλλά και να μαθαίνουν με έναν διαφορετικό τρόπο τα ίδια πράγματα. Όμως αυτός ο διαφορετικός τρόπος είναι στην ουσία πιο αποτελεσματικός από κάθε παραδοσιακό διότι αναδεικνύει παιδιά με ειδικές ανάγκες. Συνεπώς η προσέγγιση της εκπαίδευσης πρέπει να είναι ριζικά διαφορετική. Δεν ακολουθεί ούτε ένα γενικό πλαίσιο ούτε μια γραμμική εξέλιξη. Για την τεχνολογία δεν υπάρχει μάθηση, αλλά μόνο μαθητές. Κάθε παιδί με ειδικές ανάγκες είναι ένας ειδικός μαθητής. Η τεχνολογία δεν σκοπεύει να τον βοηθάει μόνο γενικά αλλά τοπικά και πρακτικά. Δεν αποτελείται από ένα ιδανικό σετ που εφαρμόζεται σε όλα τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Ακολουθεί όμως κοινά νοητικά σχήματα που καθορίζουν τα βασικά στοιχεία της νέας μεθοδολογίας. Η μη γραμμική σκέψη που χρειάζεται η τεχνολογία για να βοηθήσει το παιδί με ειδικές ανάγκες προέρχεται από τα δεδομένα του παιδιού και ειδικά τις πρωταρχικές του ικανότητες. Συνεπώς η τεχνολογία λειτουργεί σε ένα στρατηγικό πλαίσιο που είναι ευρύτερο από το παραδοσιακό της εκπαίδευσης. Πρέπει λοιπόν και ο καθηγητής να εξειδικευτεί έστι ώστε να μπορεί να εκμεταλλευτεί τις νέες δυνατότητες που του προσφέρει για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού.

Μέσω των παιδιών με ειδικές ανάγκες, η τεχνολογία ερευνά με έναν δυναμικό τρόπο τι σημαίνει άνθρωπος όχι μόνο για την κοινωνία που είναι παραδοσιακά συντηρητική σε αυτόν τον τομέα, αλλά και για την επιστήμη. Η τεχνολογία έχει να κάνει με συγκεκριμένους ανθρώπους και όχι με τη γενική έννοια του ανθρώπου. Ακόμα και αν προέρχεται από ένα αφαιρετικό σύστημα, η τεχνολογία πρέπει να είναι ανθρώπινη με το παιδί με ειδικές ανάγκες. Σε σχέση με τον καθηγητή έχει το πλεονέκτημα να προγραμματίζεται βάσει των δεδομένων του παιδιού. Δεν έχει ανάγκη να προσαρμοστεί. Είναι εκ φύσης. Το πρόβλημα είναι η αλληλεπίδραση διότι δεν είναι μόνο αλληλοεξάρτηση. Η τεχνολογία βοηθάει τον άνθρωπο μόνο αν ο άνθρωπος τη βοηθήσει. Πρέπει ο ερευνητής να προβλέψει τις ανάγκες ενός παιδιού που συχνά δεν μπορεί να τις εκφράσει συνειδητά. Η τεχνολογία που λειτουργεί αρχικά ως προέκταση του ερευνητή, όταν γίνεται πλαίσιο στήριξης του παιδιού, αλλάζει φάση και δημιουργείται ένα νέο πεδίο επικοινωνίας όπου η έννοια της βοήθειας είναι η κυρίαρχη στρατηγική. Η τεχνολογία μέσω της εκπαίδευσης επιτρέπει στο παιδί με ειδικές ανάγκες να εξελιχθεί ως άνθρωπος. Μέσω της τεχνολογίας το παιδί με ειδικές ανάγκες γίνεται άνθρωπος και για τους άλλους, οι οποίοι δεν είναι εξ αρχής συνάνθρωποι. Διότι περιμένουν από αυτό το παιδί να αποδείξει ότι είναι άνθρωπος. Όμως για να επιτύχει αυτό το αποτέλεσμα το παιδί με ειδικές ανάγκες πρέπει να αναδειχθεί από την τεχνολογία. Γι’ αυτόν τον λόγο η τεχνολογία είναι τόσο σημαντική στην εκπαίδευση διότι βοηθά τον καθηγητή να γίνει δάσκαλος και τον μαθητή, άνθρωπος.