1335 - Η ασφάλιση ως ελαχιστοποίηση της ανθρώπινης αξίας

Ν. Λυγερός

Υπάρχουν τομείς της γνώσης που ασχολούνται με τον άνθρωπο αλλά μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ένας από αυτούς είναι η ασφάλιση, η οποία εισχωρεί τόσο πολύ στην κοινωνική ζωή που θεωρεί ότι έχει κάθε δικαίωμα να κρίνει την αξία του ανθρώπινου όντος. Ας εξετάσουμε όμως τις λέξεις που χρησιμοποιούν οι ειδικοί του τομέα για να εξασφαλίσουν την ίδια τους την επιβίωση μέσω της αδράνειας της μάζας. Σε επίσημο βιβλίο βρίσκουμε την εξής φράση: «Σε κάθε αναπτυγμένη κοινωνία τα άτομα ασφαλίζονται για να προστατευτούν από πιθανές οικονομικές ζημιές.» Υπάρχει πρώτα η χρήση της λέξης αναπτυγμένη που υπονοεί ότι το ασφαλιστικό κριτήριο είναι αναγκαίο, πράγμα το οποίο είναι ήδη λάθος και από το οποίο δεν συνεπάγεται η αναγκαιότητα της ύπαρξης μιας ασφαλιστικής εταιρείας. Διότι η εταιρεία λειτουργεί με βάση το κέρδος που βγάζει από τον συντονισμό των ατόμων που δεν είναι ειδικοί και που εκμεταλλεύεται αποτελεσματικά.

Το επόμενο επιχείρημα είναι ακόμα πιο ενδεικτικό του τρόπου σκέψης αλλά και της μιντιολογίας των ειδικών του τομέα της ασφάλισης. «Έτσι, τόσο η συναίσθηση της έμμεσης γενικής ζημιάς όσο και το συναίσθημα της ανθρώπινης αλληλεγγύης, ανάγκασε τις σύγχρονες κοινωνίες να υλοποιήσουν την ιδέα της αλληλοβοήθειας για την αντιμετώπιση των καταστρεπτικών περιστατικών της ζωής, με αποτέλεσμα να έχουμε την ασφάλιση για την προστασία μας από πιθανές οικονομικές ζημιές.» Υπογραμμίσαμε τις λέξεις-κλειδιά πάνω στις οποίες βασίζεται η προπαγάνδα της ασφάλισης. Η έννοια της ανθρώπινης αλληλεγγύης δεν ανήκει με τίποτα στον πυρήνα της ασφάλισης, ο οποίος είναι αποκλειστικά οικονομικός. Και η ασφάλιση δεν αποτελεί μία εξ αρχής ανάγκη. Είναι μόνο και μόνο ένας αποτελεσματικός τρόπος για την εταιρεία που τη διαχειρίζεται και όχι που την αγοράζει, να εκμεταλλεύεται τη γενική ευημερία.

Η ασφάλιση βασίζεται σε δύο χαρακτηριστικά που δεν έχουν καμμιά σχέση με την ανθρώπινη αξία. «Πρώτον κάθε ζημιά δεν είναι προβλεπόμενη και δεύτερον, η ζημιά σε κάθε περίπτωση έχει κάποια νομισματική αξία.» Η ασφάλιση χρησιμοποιεί το πρώτο χαρακτηριστικό με έναν θετικό τρόπο δηλαδή γνωρίζοντας αυτήν την ιδιότητα της ζημιάς, ξέρει ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το μέλλον του συνεπώς μπορεί πιο εύκολα να τον πιέσει για να πάρει μια ασφάλεια. Το δεύτερο χαρακτηριστικό επιτρέπει σε αυτόν τον τομέα να αφοπλίσει οποιαδήποτε αξιολογία και να χρησιμοποιεί μόνο και μόνο μια κοινωνική αξιολόγηση που μετατρέπεται σ’ ένα οικονομικό στοιχείο.

Όλο το σύστημα της ασφάλισης λειτουργεί ως μια ελαχιστοποίηση της ανθρώπινης αξίας που μετατρέπει τον άνθρωπο σε ανώνυμο άτομο που ανήκει στη μάζα που εξασφαλίζει μέσω της άγνοιάς της, την αποτελεσματικότητα της όλης διαδικασίας. Η ασφάλιση δεν αποτελεί όπως το λένε οι ειδικοί του τομέα, έναν διακανονισμό συμμετοχής ζημιών διότι ο πυρήνας που έχει και το σταθερό κέρδος είναι πάντα η εταιρεία. Μπορεί οι ειδικοί του τομέα να θέλουν να τον παρουσιάσουν με έναν κομψό τρόπο μα αυτός ποτέ δεν θα γίνει ανθρώπινος.