14878 - Περίεργα Άρθρα
Ν. Λυγερός
Η Συνθήκη της Λωζάννης είχε πολλά περίεργα άρθρα. Ο Ιανουάριος και ο Ιούλιος είχαν παίξει διαφορετικούς ρόλους. Την ώρα που όλοι κοίταζαν τι γινόταν στη Θράκη, είχαν συμφωνηθεί παράλληλα δύο άρθρα που αφορούσαν την Κύπρο. Την ώρα που το σκέφτηκε ο μαθητής άκουσε τις λέξεις των άρθρων 20 και 21. Αλλά αυτό που τον ταρακούνησε ήταν ότι οι φωνές της ανάγνωσης είχαν κυπριακή προφορά.
Άρθρο 20:
«Η Τουρκία δηλοί ότι αναγνωρίζει την προσάρτησιν της Κύπρου ανακηρυχθείσαν υπό της Βρεττανικής Κυβερνήσεως την 5ην Νοεμβρίου 1914».
Άρθρο 21:
«Οι Τούρκοι, οι εγκατεστημένοι εν τη νήσω Κύπρω κατά την 5ην Νοεμβρίου 1914, θα αποκτήσωσιν, εφ’ οις όροις προβλέπει ο εγχώριος νόμος, την βρεττανικήν ιθαγένειαν, αποβάλλοντες ως εκ τούτου την τουρκικήν.
Θα δύνανται, εν τούτοις, επί δύο έτη από της ενάρξεως της ισχύος της παρούσης Συνθήκης, να ασκήσωσι δικαίωμα επιλογής υπέρ της τουρκικής ιθαγενείας˙ εν τοιαύτη περιπτώσει, δέον να εγκαταλείψωσι την Κύπρον εντός δώδεκα μηνών, αφ’ ης ημέρας ασκήσωσι το δικαίωμα της επιλογής.
Ωσαύτως αποβάλλουσι την τουρκικήν ιθαγένειαν, οι Τούρκοι υπήκοοι, οι εγκατεστημένοι εν τη νήσω Κύπρω κατά την έναρξιν της ισχύος της παρούσης Συνθήκης, οίτινες κατά την εποχήν αυτήν έχουσιν αποκτήσει ή πρόκειται να αποκτήσωσι την βρεττανικήν ιθαγένειαν, συνεπεία αιτήσεως υποβληθείσης κατά τας διατάξεις της εγχωρίου νομοθεσίας.
Εννοείται ότι η Κυβέρνησις της Κύπρου θα δύναται να αρνηθή την βρεττανικήν ιθαγένειαν εις τους αποκτήσαντας, άνευ της αδείας της Τουρκικής Κυβερνήσεως, πάσαν άλλην ιθαγένειαν εκτός της τουρκικής».
Το μέλλον ήταν εγκλωβισμένο μέσα στο παρελθόν. Και αυτό από την αρχή ακόμα κι αν η χρονική απόσταση ήταν τεράστια. Ο Δάσκαλος είχε δίκιο, δεν υπήρχαν μόνο οι άμεσες ακολουθίες, όπου το άμεσο μέλλον επηρεαζόταν από το πρόσφατο παρελθόν. Οι άλλες ακολουθίες προκαλούσαν διακλαδώσεις μέσα στο χωροχρόνο. Και σίγουρα βρισκόταν πάνω σε κομβικό πλαίσιο.