15687 - Δώρο για την Ανθρωπότητα

Ν. Λυγερός

Η επανάσταση, όπως θα δείτε και στο έργο του Camus ‘Ο επαναστατημένος άνθρωπος’ είναι η εξής: η νοημοσύνη σέβεται, όχι τις αρχές, σέβεται τις αξίες. Γι’ αυτό, πολύ συχνά αμφισβητεί τις αρχές. Το παράδειγμα που μας δίνει ο Προμηθέας είναι η διαφορά μεταξύ του ‘πρέπει’ και του ‘πρέποντος’. Ο Προμηθέας κάνει το πρέπον, δεν κάνει το ‘πρέπει’. Μπερδεύουμε εργασία με δουλειά. Η δουλειά πάει προς τη δουλεία. Η εργασία προσπαθεί να παράγει το έργο. Το πρέπον είναι το έργο. Το ‘πρέπει’ είναι η δουλειά. Μπορεί στο τέλος να γίνει και δουλεία. Άρα, αυτό που έχει σημασία με τους Έλληνες – θυμάστε ότι οι Αιγύπτιοι μας έλεγαν ‘είστε ο λαός που δεν έχει άσπρα μαλλιά’, επειδή μας έβλεπαν κάπως νέους – είναι ότι υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της σοφίας και της νοημοσύνης. Η σοφία είναι αυτή που διαχειρίζεται τις γνώσεις. Η νοημοσύνη είναι αυτή που διαχειρίζεται το άγνωστο. Και σιγά-σιγά μετά τη φάση της νοημοσύνης, έχουμε σοφούς. Ξέρετε είναι όπως όταν πηγαίνετε σε μια βιβλιοθήκη, σοφία είναι η βιβλιοθήκη. Αλλά εσείς μιλάτε με τον βιβλιοθηκάριο. Γιατί, αυτός που δεν ξέρει σχεδόν τίποτα, ξέρει πού να βρείτε αυτό που θέλετε. Η νοημοσύνη και η σοφία της βιβλιοθήκης είναι μεγάλη, αλλά δεν ξέρει ποιο είναι το ερώτημά σας. Δεν είναι μία αντιπαράθεση. Λειτουργεί συμπληρωματικά. Απλώς η νοημοσύνη του Προμηθέα μάς εξηγεί το εξής: μην ασχολείστε με τις αρχές, αλλά με τις αξίες. Σε αυτό το σημείο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είμαστε τα παιδιά του Προμηθέα, γιατί οι αξίες είναι αυτές που μας αγγίζουν. Με ποια έννοια; Ο Έλληνας πιστεύει στους ανθρώπους, κι όχι στους θεσμούς. Ο Έλληνας πιστεύει στον συνάνθρωπο. Και αυτή η λέξη είναι σπάνια στις άλλες γλώσσες, απλώς ‘συνάνθρωπος’. Για εμάς είναι τόσο φυσιολογική που θεωρούμε ότι είναι απλώς λεξιλόγιο. Το ερώτημα με την Ανθρωπότητα, που αναδεικνύει ο Προμηθέας, είναι ότι η Ανθρωπότητα δεν είναι το σύνολο των ανθρώπων, όπως νομίζουμε. Είναι η υπερομάδα των συνανθρώπων. Συνάνθρωπος, είναι όταν καταλαβαίνεις ότι υπάρχουν οι άλλοι, όταν καταλαβαίνεις ότι η ύπαρξή σου επηρεάζεται από την συνύπαρξη, όταν καταλαβαίνεις ότι δεν είσαι εδώ για να είσαι ο μόνος, αλλά είσαι εδώ για να είσαι ουσία για τους άλλους. Και αυτή η μεγάλη ανάγκη που έχει ο Ελληνισμός, στην πραγματικότητα αποτέλεσε και αποτελεί ένα δώρο για την Ανθρωπότητα.