1H ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ .

-Στην 1 η ενότητα («Η Ευρώπη τα νεότερα χρόνια») Οι πηγές 1.19 και 1.20 (κάτω) της σελίδας 10 και 1.22 της σελίδας 11, είναι κακές απεικονίσεις ενώ υπάρχουν ανάλογοι πίνακες.

-Η πηγή 1.24 της σελίδας 12 («διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη»), στο τέλος των άρθρων 3 και 11 έχει αποσιωπητικά. Το σωστό είναι να αντικατασταθούν από αγκύλες.

-Σελίδα 13: «Χάρτης δικαιωμάτων της γυναίκας και της πολίτισσας». Εδώ φαίνεται η εμμονή στην αναφορά στις γυναίκες και στην παντί τρόπω προσπάθεια ανάδειξης του ρόλου τους. Οι αναφορές είναι συνεχείς σ’ όλο το βιβλίο και σε αρκετές περιπτώσεις φτάνουν σε ακραία όρια.

-Σελίδα 13: Λάθος χονδροειδές: ο τίτλος της πηγής 1.25: Ολυμπία ντε Γκουζ (1478-1793). Την παρουσιάζει ως να έζησε 315 έτη.

-Σελίδα 14: Η πηγή 1.27 (βιτρουβιανός άνθρωπος, έργο του Ντα Βίντσι) δεν ανταποκρίνεται στον τίτλο του μαθήματος («Η Ευρώπη τα νεότερα χρόνια»), ο Ντα Βίντσι πέθανε το 1519, ενώ η πηγή 1.28 («άλωση της Βαστίλης το 1789») βρίσκεται στο σωστό πλαίσιο. Αυτά θα προκαλέσουν σύγχυση στο μαθητή.

– Σελίδα 15: Το σύμβολο της 2 ης ενότητας (το κάστρο των Ιωαννίνων;) ασαφές και ανεπιτυχές.

-Ίδια σελίδα: Ενώ στην αρχή καθώς και στην αρχή του χρονολογίου αναφέρεται στους «Οθωμανούς», λίγο πιο κάτω στο χρονολόγιο αναφέρεται στους «Οθωμανούς Τούρκους». Τέτοιες αναφορές προκαλούν σύγχυση στους μαθητές.

-Σελίδα 16: Προσπάθεια παρουσίασης της οθωμανικής κυριαρχίας ως ηπιότερης εκδοχής: Ενώ αναφέρεται στην «άλωση» της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους το 1204, στη συνέχεια αναφέρεται στην κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453.

-Σελίδα 16: πηγή 2.2. (κάτω) με τις λατινικές και οθωμανικές κτήσεις του 15ου

αιώνα. Το ουδέτερο χρώμα των οθωμανικών εδαφών φαίνεται ως ηπιότερη εκδοχή σε σχέση με το έντονο χρώμα των λατινικών κτήσεων.

-Ίδια σελίδα, στο χρονολόγιο κάτω: τι σημαίνει «ανάκτηση της Πελοποννήσου» και από ποιον;

-Σελίδα 18: χρονολόγιο κάτω: Υπάρχει αναφορά στην παραχώρηση προνομίων και στην οργάνωση των ελληνικών κοινοτήτων. Θα ήταν πλήρες αν σ’ όλο το μήκος του χρονολογίου περιλάμβανε και την οθωμανική κατοχή.

-Σελίδα 19: η πηγή 2.8. (κάτω) είναι απαράδεκτη και οδηγεί στην εξιδανίκευση της οθωμανικής περιόδου:

-Σελίδα 20: («οικονομία και επαγγέλματα») στην τελευταία παράγραφο γράφει ότι μετά τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή τα ελληνικά πλοία κινούνται «με περισσότερη άνεση», δεν εξηγεί όμως ότι η «περισσότερη άνεση» αφείλεται στην ήττα της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

-Σελίδα 21: Η εκπαίδευση παρουσιάζεται να βρίσκεται σ’ ένα ιδεώδες πλαίσιο.

-Σελίδα 25: Στην τρίτη ερώτηση αναφέρεται ξαφνικά – για πρώτη φορά στους «υπόδουλους Έλληνες». Αυτό σε σχέση με τα προηγούμενα θα προκαλέσει σύγχυση.

-Σελίδα 26: Η Κρητική αναγέννηση θα έπρεπε να αναβαθμιστεί περισσότερο. Πιο κοντά στην πραγματικότητα είναι ο όρος «χρυσός αιώνας» της Κρήτης (Κορνάρος, Χορτάτζης, Θεοτοκόπουλος).

-Σελίδα 27: Είναι λάθος ότι η «θυσία του Αβραάμ» είναι έργο του Κορνάρου. Εδώ και χρόνια έχει απορριφθεί ο ισχυρισμός αυτός. Ο συγγραφέας του έργου παραμένει άγνωστος.

-Σελίδα 28: Πρόσφατα εορτάστηκαν τα 500 χρόνια ελληνικής παρουσίας στη Βενετία. Συνεπώς είναι λάθος να φαίνεται ότι οι ελληνικές παροικίες, εκτός των άλλων και στη Βενετία, δημιουργούνται στις αρχές του 18 ου αιώνα

-Σελίδα 30: Εξιδανικεύεται η εικόνα των Οθωμανών: Αυτοί είναι καλοί, ενώ ως κακοί εμφανίζονται οι ιδιώτες, στους οποίους παραχωρείται από το κράτος το δικαίωμα της είσπραξης των φόρων:

-Σελίδα 31: Τόσο στην εικόνα 2.37, όσο και στην πηγή 2.38, παρουσιάζεται μια ιδεώδης εικόνα τόσο της αγοράς, όσο και γενικά της ζωής στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί υπάρχουν όλα του κόσμου τα αγαθά, πουθενά κατοχή, σκλαβιά και πόνος.

-Σελίδα 32: («μορφές αντίστασης»). Ενώ μέχρι τώρα όλα παρουσιάζονται ιδανικά, ξαφνικά εμφανίζονται οι Έλληνες να αντιστέκονται. Θα είναι δύσκολο για το μικρό μαθητή ν’ αποφύγει τη σύγχυση. Δύο ακόμη παρατηρήσεις:
1. Οι εξεγέρσεις εμφανίζονται, κατά τους συγγραφείς, μόνο όταν οι Οθωμανοί έχουν πόλεμο με άλλους. Όχι ως αποτέλεσμα των συνθηκών που βιώνουν οι Έλληνες.
2. Η δράση των κλεφτών « θεωρείται » και δεν « είναι » μορφή αντίστασης.

-Σελίδα 34-35: Οι υπερβολικές και ασύμμετρες αναφορές στο θούριο δεν έχουν μεγάλη αξία. Πολύ σημαντικότερη είναι η «χάρτα», όπου κυρίως αντανακλάται το όραμα του Ρήγα.

-Σελίδα 41: Ο όρος «κεντρική αρχή» αλλιώς παρουσιάζεται στο κείμενο, αλλιώς στο γλωσσάριο.

-Σελίδα 46: Ο ορισμός της «εξόδου» του Μεσολογγίου, χωρίς άλλα σχόλια:

-Σελίδα 48: Χάρτης 3.24: Η ποιότητα του χάρτη, με τα ευδιάκριτα pixels , πολύ χαμηλή. Ο συμβολισμός με τις πινέζες αποτυχημένος.

-Σελίδα 49: πηγή 3.26 (κάτω). Οι αγωνιστές του 21 εμφανίζονται να ψηφίζουν στην Α΄ Εθνοσυνέλευση, αλλά τα χέρια τους…. δεν φαίνονται.

-Σελίδα 50: («μορφές του 21»). Οι αγωνιστές εμφανίζονται ως « οι άνθρωποι των όπλων».

-Σελίδα 54: Ο τίτλος «Οι σχέσεις με την Ευρώπη» δεν τίθεται σε σωστή βάση. Ορθότερος θα ήταν ο τίτλος: «Η Ευρώπη σε σχέση με την Ελλάδα».

-Σελίδα 55: Στην 3 η παράγραφο αντί «η Πτώση του Μεσολογγίου», το ιστορικό γεγονός θα εκφραζόταν ορθότερα ως «η άλωση», «η έξοδος».

-Σελίδα 57: πηγή 3.48, όπου παρουσιάζεται η «Ηχώ του Ναυαρίνου», παράλληλα αναφέρεται «τιμή 2 φράγκα». Για ποιο άλλο λόγο άραγε αναφέρεται η τιμή;

– Σελίδα 58: μάθημα 11 («Συνθήκες ζωής κατά τη διάρκεια του αγώνα»). Εδώ υπάρχουν 4 παράγραφοι, από τις οποίες οι 3 πρώτες αναφέρονται στον αγώνα και η 4 η αρχίζοντας «μετά το τέλος της επανάστασης» δείχνει σαν να σχετίζονται με την επανάσταση μόνο όσα περιγράφονται στις 3 παραγράφους.

-Σελίδα 60: Δεν αναφέρει ποιοι ήταν οι πολιτικοί αντίπαλοι του Καποδίστρια.

-Σελίδα 62: πηγή 3.57 (κάτω). Η κάτοψη ελληνικού και αλληλοδιδακτικού σχολείου είναι ασαφής και δεν λέει τίποτε στους μαθητές.

-Σελίδα 64: Πρώτα αναφέρονται οι «Μεγάλες Δυνάμεις», στη συνέχεια «Εγγυήτριες Δυνάμεις» και μετά επανέρχεται στον πρώτο χαρακτηρισμό.

-Ίδια σελίδα, γλωσσάριο: Ο ορισμός των «εδαφικών διεκδικήσεων» και στη συνέχεια: «εδώ, το ελληνικό κράτος», φαίνεται ακατανόητο (κάτω):

– Σελίδα 71: πηγή 4.9 (Χάρτης επέκτασης των ελληνικών συνόρων 1832-1947), ενώ στα Δωδεκάνησα ο χρόνος ενσωμάτωσης είναι το 1948.

-Σελίδα 72: (κάτω). Αφού παρατίθενται στατιστικά στοιχεία και χάρτες που αναφέρονται στην περιοχή και την εποχή, τίθεται το ερώτημα που φαίνεται κάτω. Η απάντηση βέβαια του μαθητή είναι αυτονόητη. Έτσι θα αμφισβητηθεί το δικαίωμα της Ελλάδας να διεκδικήσει τη Μακεδονία. Έχει σημασία το πώς τίθενται τα ερωτήματα. Αν η ερώτηση ήταν: «Ποια πληθυσμιακή ομάδα πλειοψηφεί συντριπτικά στις περιοχές αυτές;», τότε φυσικά η απάντηση θα ήταν «Η ελληνική»

Σύνολο 293.993

Οι περιοχές που είναι κοντά στα ελληνικά σύνορα του 1864 & του 1881 κατοι-
κούνται µόνο από ελληνικούς πληθυσµούς ;

-Σελίδα 73: πηγή 4.14, όπου παρατίθεται προσεκτικά επιλεγμένο απόσπασμα λόγου του Τρικούπη (κάτω):

Το ερώτημα προς τους μαθητές που ακολουθεί: «Ποιοι διεκδικούν τη Μακεδονία σύμφωνα με την πηγή;», δείχνει καθαρά τους στόχους της συγγραφικής ομάδας.

Με την επιλεκτική παράθεση στοιχείων, σ’ όλο το βιβλίο, διαμορφώνεται ένα πλαίσιο προπαγάνδας. Οι μαθητές μπαίνουν σ’ ένα προδιαγεγραμμένο δόγμα που τους οδηγεί στην επιθυμητή απάντηση.

-Σελίδα 86: Στην 4 η παράγραφο, αναφέρει μεταξύ των κορυφαίων λογοτεχνών του 19 ου αιώνα τους Σολωμό, Παλαμά, Παπαδιαμάντη, Ελισσάβετ Μαρτινέγκου (!!!) και Καλλιρόη Παρρέν (!!!).

-Σελίδα 89: («Η Ελλάδα ανεξάρτητο κράτος»). Στην αρχή αναφέρεται στο «ελληνικό ζήτημα», βλέποντας έτσι την Ελλάδα από την πλευρά των άλλων. Στη συνέχεια η Ελλάδα παρουσιάζεται ως ανεξάρτητη από τους Οθωμανούς, όχι όμως και από τους Άγγλους, Γάλλους, κλπ, μπερδεύοντας έτσι το ζήτημα της ανεξαρτησίας μ’ αυτό της εξάρτησης.

-Σελίδα 94: («Βαλκανικοί πόλεμοι»). Στην πρώτη παράγραφο (κάτω) οι Έλληνες εμφανίζονται να διεκδικούν οθωμανικά εδάφη, ενώ στη δεύτερη να «απελευθερώνουν» σημαντικές ελληνικές πόλεις. Πρόκειται για αντίφαση

-Σελίδα 95: χάρτες 5.12 και 5.13 υπάρχει χρωματική ασυνέπεια: Τα Δωδεκάννησα παρουσιάζονται με διαφορετικό χρώμα (έντονο), ενώ τα οθωμανικά εδάφη με ουδέτερο κίτρινο (ηπιότερη εκδοχή).

-Σελίδα 96: πηγή 5.17 (κάτω): Στατιστικός πίνακας πληθυσμού της Θεσσαλονίκης, όπου οι Εβραίοι εμφανίζονται να ξεχωρίζουν και με γραμμή από τις υπόλοιπες εθνικές ομάδες

-Σελίδα 100: («Μικρά Ασία: Εκστρατεία και καταστροφή»). Ενώ στην 1 η παράγραφο η Ελλάδα «κερδίζει» τη διοίκηση της περιοχής Σμύρνης στη συνέχεια προχωρά στην «κατάληψή» της. Πουθενά δεν αναφέρεται η πυρπόληση της πόλης. Στη συνέχεια αναφέρεται στην προσπάθεια κατάληψης της Άγκυρας, εξισώνοντας έτσι δύο τελείως διαφορετικές περιπτώσεις.

-Σελίδα 101: Παρατίθενται δύο εντελώς ασύμμετρες απόψεις για την κατάληψη της Σμύρνης: Του Κεμάλ και ενός Έλληνα, του Αλέξη Αλεξίου. Καλείται ο μαθητής να συγκρίνει τις δύο απόψεις

-Γενικά στις σελίδες που αναφέρονται στη Μικρά Ασία, τόσο τα κείμενα, όσο και οι πηγές, πουθενά δεν δικαιολογούν τον όρο «καταστροφή».