20814 - Συσσωρευτικές αναλογίες

Ν. Λυγερός

Με την πάροδο του χρόνου, βλέπουμε ότι υπάρχουν αναλογίες. Έτσι ο καθένας μπορεί ν’ αντιληφθεί και τα όρια της διαφοράς. Γιατί όταν τα πράγματα λειτουργούν επαγωγικά, μπορεί την πρώτη φορά να μην είναι αντιληπτό το φαινόμενο, τη δεύτερη φορά είναι αναγνωρίσιμο και την τρίτη φορά εμπεδώνεται. Έτσι όταν τα πράγματα λειτουργούν συσσωρευτικά όχι μόνο βλέπουμε την επανάληψη του ίδιου μοτίβου αλλά τη προετοιμασία μίας αλλαγής φάσης. Το πρώτο νοητικό σχήμα βασίζεται στην ιδέα ότι η αντιπολίτευση έχει πάντα δίκιο. Τα προβλήματά της αρχίζουν μόνο όταν γίνεται κυβέρνηση. Ακόμα και αν έχει κερδίσει tempo, για να μην είναι υπεύθυνη σε δεύτερη φάση, η κατάρρευση του συστήματος αναγκάζει την τοποθέτηση, η οποία θεωρείται ότι ακολουθεί το κατάλληλο χρονικό διάστημα. Όμως δεν υπάρχει μόνο η επανάληψη. Το δεύτερο νοητικό σχήμα αφορά τη διακλάδωση. Η επανάληψη της επανάληψης δεν είναι απαραίτητα ανάλογη. Διότι το σύστημα μπορεί να έχει αλλάξει συμπεριφορά με το φαινόμενο της συσσώρευσης. Έτσι αυτό που φαινόταν απλώς μία μίμηση της τακτικής γίνεται πλέον εκφυλισμός. Έχουν το ίδιο πρόβλημα τα Μαύρα στο σκάκι όταν αντιγράφουν τα Λευκά, γιατί λόγω κανόνα ακόμα κι αν μπορούν να μπουν σε αυτή τη διαδικασία, συνεχίζουν να έχουν μια κίνηση καθυστέρησης, έτσι είναι υποχρεωμένα ν’ αλλάξουν τακτική σε κάποια φάση και τότε εμφανίζεται η καταστροφή που προβλέπει η θεωρία διακλάδωσης.