Η ενέργεια δεν είναι μόνο και μόνο το θέμα των υδρογονανθράκων και ακόμα κι αν αυτοί παίζουν βέβαια ένα κυρίαρχο ρόλο για την κατανάλωσή της. Η ενέργεια είναι μια ευρύτερη έννοια και μ’ αυτόν τον τρόπο εμπλέκεται στην υψηλή στρατηγική. Κι όταν αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της Ευρώπης και στο πεδίο της Μεσογείου, αποκτά άμεσα ένα διαχρονικό στοιχείο. Μ’ αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να μιλήσουμε για χρονοστρατηγική ενέργεια. Αρχικά η Μεσόγειος αποτελούσε ένα εμπόδιο για όσους δεν ήξεραν να διαχειριστούν τα θαλάσσια δρομολόγια, έτσι όλοι προσπαθούσαν να περάσουν από τον Βορρά και τον Νότο. Ενώ ο Ελληνισμός μέσω της θαλασσοστρατηγικής άλλαξε τα δεδομένα κι ενίσχυσε το θέμα των λιμανιών που αποτελούν ζωντανά μοντέλα πόλεων θάλασσας. Με τις επιθέσεις, τις άμυνες, τις πολιορκίες, τις εισβολές και τις ανακαταλήψεις, η Μεσόγειος έγινε σημείο αναφοράς όχι προς αποφυγή, αλλά ως βάση δεδομένων. Με την ανακάλυψη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, μερικά κράτη γύρω από αλλά και στην ευρύτερη περιοχή με τη Μαύρη θάλασσα και την Ερυθρά θάλασσα, απέκτησαν εδώ ένα άλλο ρόλο λόγω ξηράς. Τώρα τα πράγματα εδώ και μερικές δεκαετίες αλλάζουν με εντυπωσιακό τρόπο, αφού η Ανατολική Μεσόγειος γίνεται η ίδια πηγή ενέργειας κι όχι μόνο δύσκολη περιοχή που γειτνιάζει τις πηγές. Έτσι χρονοστρατηγικά το κέντρο που ήταν μόνο δύσκολο αποκτά τεχνητά νησιά και δημιουργούνται νέες γέφυρες σε σημεία που ήταν αδιανόητα πριν. Πρέπει όμως ν’ αντιληφθούμε παράλληλα ότι αυτή η εξέλιξη έρχεται να ενισχύσει μια οριζόντια διαχρονική στρατηγική . Δεν είναι λοιπόν ένα ανεξάρτητο γεγονός αλλά εμπλουτισμός ιστορίας. Έτσι η χρονοστρατηγική ενέργεια δεν είναι μόνο μια αφαίρεση. Κι αυτή η διαφορά κάνει τη διαφορά, διότι πρόκειται για πηγές όπου δεν υπάρχει καμία ιστορία κι όλα βασίζονται πάνω στον πλούτο μ’ ένα τεχνητό τρόπο, αφού αυτές οι περιπτώσεις θα σταματήσουν να υπάρχουν, ενώ η χρονοστρατηγική ενέργεια θα συμμετέχει στην ιστορία.