22548 - Η Επαναστατική Συνέλευση των Κρητών ως γεωπολιτικό πιόνι

Ν. Λυγερός

Όσοι δεν έχουν διαβάσει τη Συνθήκη Βερολίνου του 1878, δεν κατανοούν το πλαίσιο της Σύμβασης Χαλέπας και δίνουν τεράστια σημασία στην Eπαναστατική Συνέλευση των Κρητών, ενώ αυτή δεν ήταν παρά ένα γεωπολιτικό πιόνι και μόνο πάνω σε μια νέα σκακιέρα που δημιουργήθηκε μετά τον ρωσo–τουρκικό πόλεμο. Η διαιτησία της Γερμανίας κι η συμμαχία των παικτών της Αγγλίας, Αυστρίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ρωσίας ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την ανάγκασαν να κινηθεί προς μία κατεύθυνση που δεν ήθελε και που έδινε δικαιώματα συνολικά στους Χριστιανούς. Μέσα σε αυτούς ήταν και οι Κρήτες. Γι’ αυτόν τον λόγο η Σύμβαση της Χαλέπας υπογράφτηκε τρεις μήνες μετά το Συνέδριο του Βερολίνου. Δεν έχει λοιπόν σχέση με τίποτα άλλο, αφού είναι επίπτωση της υψηλής στρατηγικής κι όχι κάποιων τοπικών κινημάτων. Έτσι η στρατηγική ιστορία ανατρέπει τα αυθαίρετα δογματικά στοιχεία που δεν έχουν ιστορική υπόσταση, γιατί δεν ασχολείται με λεπτομέρειες. Μάλιστα, η μυστική συμφωνία της Αγγλίας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία για την παραχώρηση της Κύπρου εξηγεί και τη μεσολάβηση της Αγγλίας, η οποία δεν θεώρησε ότι ήταν εύστοχο να δοθεί η Κρήτη στην Ελλάδα, στα πεπραγμένα της Κρήτης. Αυτό το σημείο είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό για να εξηγηθεί κι η επιλογή του Γενικού Διοικητή της Κρήτης που θα διοριζόταν για μια πενταετία, ο οποίος αν ήταν Χριστιανός θα είχε Μουσουλμάνο σύμβουλο και αντίστροφα. Διότι αυτός ο συμβιβασμός, που είναι ακόμα επίκαιρος και σε άλλες περιοχές και περιπτώσεις, δεν είναι το αποτέλεσμα των κινημάτων, αλλά η στρατηγική επιλογή της Αγγλίας που ακολουθεί το γνωστό νοητικό σχήμα του βασιλείου της διαίρεσης. Μ’ αυτόν τον τρόπο αποφεύγουμε τις τοπικιστικές παγίδες κι εξετάζουμε τη στρατηγική των κομματιών της σκακιέρας κι όχι μόνο ενός πιονιού.