30765 - Τι έχει υπογράψει η Τουρκία;

Ν. Λυγερός

Επειδή υπάρχουν ακόμα πολλά άτομα που ακόμα δεν ξέρουν ότι η Τουρκία υπέγραψε τη Συνθήκη Σεβρών το 1920 και νομίζουν ότι έχει υπογράψει μόνο τη Συνθήκη Λωζάννης το 1923, είναι καλό να υπενθυμίσουμε την περίπτωση των άρθρων που αφορούν την Αρμενία. Διότι το να έχει υπογράψει τη Συνθήκη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει πάρει θέση για το αρμενικό, τουλάχιστον θεωρητικά. Όμως η ύπαρξη των άρθρων 88, 89, 90, 91, 92, και 93 αποδεικνύει ότι άλλαξε ή μάλλον αναγκάστηκε να αλλάξει τη στάση της, τουλάχιστον σε επίσημο επίπεδο. Και για να καταλάβουμε το αρχικό της πλαίσιο αρκεί να εξετάσουμε αυτό το σκίτσο του 1917 που δείχνει τη σχέση μεταξύ του θεσμού και του λαού.

Στο άρθρο 88 βλέπουμε ότι: η Τουρκία δηλώνει ότι αναγνωρίζει όπως έπραξαν και οι Σύμμαχοι, την Αρμενία ως ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος. Στο άρθρο 89, η Τουρκία συμφωνεί με την Αρμενία και τις άλλες Μεγάλες Δυνάμεις να αποδεχτεί τη διαιτησία του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για τον καθορισμό των συνόρων μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας στα βιλαέτια των Ερζερούμ, Τραπεζούντας, Βαν και Βιτλίδας. Στο άρθρο 90, διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που θα δοθούν βιλαέτια εξ ολοκλήρου ή εν μέρει στην Αρμενία, η Τουρκία δηλώνει εξ αρχής ότι εγκαταλείπει τα δικαιώματά της σε αυτές τις περιοχές. Στο άρθρο 91, η Τουρκία δέχεται σε περίπτωση παραχώρησης βιλαετιού στην Αρμενία, να υπάρχει επιτροπή που θα καθορίσει τα σύνορα επί τόπου. Το Άρθρο 92 αφορά τα σύνορα της Αρμενίας μεταξύ Αζερμπαϊτζάν που αφορά έμμεσα την Τουρκία και τη Γεωργία. Το άρθρο 93 διευκρινίζει ότι η Αρμενία θα δεχτεί τις διατάξεις των Μεγάλων Δυνάμεων όσον αφορά στον πληθυσμό που διαφέρει της πλειοψηφίας του πληθυσμού για τη φυλή, τη γλώσσα ή τη θρησκεία. Και αυτό αφορά και τουρκικό πληθυσμό. Αυτά υπέγραψε η Τουρκία το 1920, τίποτα λιγότερο.