3590 - Ο κόσμος του Leonardo da Vinci

N. Lygeros

Ο κόσμος του Leonardo da Vinci είναι απλός. Ονομάζεται σύμπαν. Το αντικείμενο της σκέψης του είναι αυτό το σύμπαν, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Και μη νομίζεις, αγαπητέ αναγνώστη, ότι χρησιμοποιούμε το ύφος και το χιούμορ του Βολταίρου, όπως υπάρχει στον Μικρομέγα, διότι ο Leonardo da Vinci γεννήθηκε 300 χρόνια πριν από αυτό το φιλοσοφικό παραμύθι. Δεν υπάρχει, λοιπόν, λόγος να εκφραστούμε με τον ίδιο τρόπο, αν και βέβαια δεν θα ήταν απαγορευμένο, όπως σ’ ένα άλλο έργο. Δεν θέλουμε να κλονίσουμε τα ηθικά, τα κοινωνικά και τα πολιτικά θεμέλια της εποχής μας με τις αναφορές μας στο έργο του Leonardo da Vinci. Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να παραδεχθούμε ότι ο βίος του είναι μια καθαρή απόρριψη των κοινωνικών μας δεδομένων. Ο Leonardo da Vinci έδινε σημασία σε τόσα πολλά πράγματα που η κοινωνία μας με τη σοφία της θεωρεί ανούσια, που δεν θα τολμούσαμε να τον ονομάσουμε σοφό. Κατά συνέπεια, προτιμούμε να τον αποκαλούμε απλά ιδιοφυή. Επιπλέον, αυτή η ονομασία εντάσσεται καθαρά μέσα στο πλαίσιο της ανθρωπότητας και δεν μπορεί να ενοχλεί τη σοφή μας κοινωνία. Ούτως ή άλλως, το έργο του Leonardo da Vinci δεν είναι μελετημένο για να είναι προσιτό ή προσβάσιμο, διότι δεν το έγραψε για να δημοσιευτεί. Ο Leonardo da Vinci ήξερε την αξία των ατόμων της εποχής του και σχεδόν συνειδητά έγραψε για τους αγέννητους. Διότι ο κόσμος του Leonardo da Vinci δεν ανήκει μόνο στο παρελθόν, όπως θα το ήθελε η κοινωνία του παρόντος, ανήκει και στο μέλλον. Είναι μια γυναίκα που έχει παρελθόν κι ένας άνδρας που έχει μέλλον, όπως θα έλεγε ο Wilde. Ο κόσμος του Leonardo da Vinci ανήκει και στον ανύπαρκτο λαό που διασχίζει τους αιώνες, για να σώσει την ανθρωπότητα από τη λήθη της κοινωνίας. Έτσι κάθε λεπτομέρεια του έργου του είναι μια ένδειξη ότι υπάρχει ο κόσμος. Κάθε ιδιοφυΐα του τον κρατάει ζωντανό μέσα από τα βιβλία των νεκρών. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, αγαπητέ αναγνώστη, περνά το μήνυμα που κωδικοποιεί η νοημοσύνη για το μέλλον της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό και ο Leonardo da Vinci μάς προειδοποιεί. Μόνο όποιος είναι μαθηματικός μπορεί να διαβάσει το έργο του, διότι, όπως λέει ο Γαλιλαίος, το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο με μαθηματικά. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει πρόβλημα αν είναι σπάνιοι αυτοί που ασχολούνται με το έργο του Leonardo da Vinci. Το μόνο που έχει σημασία είναι ότι αυτή η σπανιότητα επαρκεί. Αυτό είναι το μετα-μήνυμα που πρέπει να περάσει στους ανθρώπους. Επιπλέον, όσο λιγότεροι είναι τόσο είναι πιο αναγκαίο το έργο τους, διότι η κοινωνία θα κάνει ό,τι μπορεί για να το εξαφανίσει, όπως έγινε και στην περίπτωση του Vivaldi που έσωσε ο Bach μέσω του έργου του. Γι’ αυτόν το λόγο ο Michelstaedter μάς είπε ότι μόνο το άπειρο έργο δικαιολογεί την ύπαρξή μας. Το έργο του Leonardo da Vinci παραλίγο να χαθεί εξολοκλήρου χάρη στην κοινωνία της αδιαφορίας. Το πρόβλημα είναι, λοιπόν, αν θα υπήρχε ο κόσμος του Leonardo da Vinci. Βέβαια, δεν θέλουμε να επιλύσουμε αυτό το πρόβλημα. Διότι, όπως γράφει ο Schopenhauer, μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, όχι όμως να θέλουμε ό,τι θέλουμε. Η θέλησή μας ανήκει στην ανθρωπότητα. Αυτό μας διδάσκει ο κόσμος του Leonardo da Vinci.