376 - Τεκτονικές κινήσεις και νέα δυναμική

Ν. Λυγερός

Αν και φαινομενικά η Κύπρος δεν είναι παρά ένα μικρό νησί μέσα στην Ανατολική Μεσόγειο, στην ουσία αποτελεί ένα πεδίο δράσης ισχυρών δυνάμεων. Με άλλα λόγια, η μικρή μας Κύπρος είναι η επιφάνεια ενός γεωστρατηγικού παγόβουνου. Οι δράσεις και οι αντιδράσεις των εξωτερικών δυνάμεων, αν και φαινομενικά αόρατες, έχουν πρακτικές επιπτώσεις στην εσωτερική μας πολιτική. Και τώρα με την ένταξή μας στην Ευρώπη, ο στρατηγικός ορίζοντας του πεδίου έχει απομακρυνθεί σημαντικά. Άρα οι κινήσεις των αντιπάλων πρέπει ν’ αναλυθούν μ’ ένα διαφορετικό τρόπο προσέγγισης που δεν συμπίπτει με τα ιστορικά δεδομένα. Η καινούργια περίοδος μπορεί να χαρακτηριστεί ως τεκτονική.
Μέσα σ’ αυτό το καινούργιο και θετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο βρισκόμαστε, η θέση μας τροποποιήθηκε δυναμικά. Διότι τώρα αποτελούμε φυσιολογικά έναν τόπο έλξης και για τους Ελληνοκύπριους και για τους Τουρκοκύπριους που βρίσκονται ή στο εξωτερικό ή στα κατεχόμενα. Για τον ίδιο λόγο, η Τουρκία είναι τώρα υποχρεωμένη να πάρει πρωτοβουλίες που αποδεικνύουν τη νέα ευρωπαϊκή της τάση. Έτσι με αφορμή τα μαζικά ή τουλάχιστον φαινομενικά μαζικά συλλαλητήρια των Τουρκοκυπρίων άρχισαν οι ερμηνείες της Τουρκίας διότι, όπως το εξηγήσαμε ήδη σ’ ένα προηγούμενο άρθρο, σημασία δεν έχει το φαινόμενο μα η ερμηνεία του. Η τωρινή ερμηνεία της Τουρκίας που αποτελεί τη μοναδική χώρα που αναγνώρισε τα κατεχόμενα ως κράτος, είναι ότι η αντίσταση του λαού εναντίον της ηγεσίας του έχει μια πολιτική σημασία. Μ’ αυτόν το διπλωματικό τρόπο η Τουρκία εξασφαλίζει δύο στόχους: 1) το στιγματισμό του Τουρκοκύπριου ηγέτη που αποδεικνύει ότι είναι ο μοναδικός υπεύθυνος του αρνητικού αποτελέσματος των διαπραγματεύσεων ενώ εδώ και χρόνια είναι η Τουρκία που του εξασφαλίζει το κατάλληλο υπόβαθρο για τις διπλωματικές του κινήσεις, και 2) την απόδειξη μιας αλλαγής της ιστορικής της πολιτικής όσον αφορά στο Κυπριακό και την αντιμετώπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην πραγματικότητα όμως η Τουρκία δεν έχει να χάσει τίποτα μ’ αυτές τις δύο εύστοχες κινήσεις. Αντιθέτως, η ερμηνεία τους εφόσον είναι ακίνδυνη γι’ αυτήν, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κι από την άλλη πλευρά για να της δώσει μεγαλύτερη έμφαση. Και όντως οι ελληνικές ερμηνείες δεν άργησαν. Διότι και η Ελλάδα πρέπει να παίξει τον ανάλογο ρόλο σ’ αυτό το καινούργιο πλαίσιο. Κι αν η πολιτική της μπορεί να φανεί κάπως παράλογη για κάποιον μη ειδικό κι αν είναι όντως ριψοκίνδυνη, της προσφέρει όμως ένα θετικότερο πλαίσιο δράσης. Στο παρελθόν η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας ήταν πάντα κάθετα αρνητική με τις τουρκικές θέσεις, πράγμα το οποίο ήταν τελικά αρνητικό για μας τους ίδιους. Ενώ τώρα, η Ελλάδα ακολουθώντας την ευρωπαϊκή δυναμική καταφέρνει και πετυχαίνει στόχους με τον ίδιο τρόπο.
Βλέπουμε λοιπόν ότι όπως υπάρχει μια διπλωματική διεύρυνση, υπάρχει και μια στρατηγική. Η σφαίρα των κινήσεών μας είναι ευρύτερη. Άρα το ίδιο συμβαίνει και για τις επιρροές. Κι αν διαλέξαμε την τεκτονική έννοια είναι γιατί οι ευρύτερες συνδέσεις είναι ισχυρότερες. Παρόλο το μικρό μέγεθος του νησιού, οι τεκτονικές κινήσεις είναι σημαντικές. Δεν πρέπει όμως να τις δεχόμαστε παθητικά διότι εμείς επιλέξαμε αυτό το πεδίο. Πρέπει, λοιπόν, να προωθήσουμε κι εμείς μια εξωτερική δυναμική έτσι ώστε η εσωτερική μας πολιτική να τροποποιεί την εξωτερική κι όχι το αντίθετο. Έχουμε ήδη ένα νέο πλαίσιο, το ευρωπαϊκό, η πατρίδα μας θέλει τώρα μια νέα δυναμική.