Όποιος δεν έχει διασχίσει την Αρμενία δεν μπορεί να υποψιαστεί τη θαλασσινή της αύρα. Βέβαια, η Αρμενία είναι η γη της πέτρας και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Μόνο που δεν πρέπει να περιοριστούμε και να αρκεστούμε σε αυτή την εικόνα. Διότι θα ξεχνούσαμε τον κατακλυσμό και το μύθο του Αραράτ! Και σε τέτοια περίπτωση, από πού θα αντλούσαμε τη δύναμή μας για να καταλάβουμε την αναγκαιότητα του αγώνα μας κατά της βαρβαρότητας; Γι’ αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήττει η έκφραση «καράβι της άμμου». Αυτή η εικόνα φαίνεται αταίριαστη όταν κοιτάζουμε τη γεωγραφία της σημερινής Αρμενίας. Όμως, γιατί ξεχνούμε την Κιλικία; Μήπως επειδή οι Τούρκοι δεν μπορούν να φανταστούν τον Leonardo da Vinci ν’ αρμενίζει μεταξύ Κύπρου και Αρμενίας; Κι όμως, δεν είναι αυτός ο λόγος της επιλογής μας· συνίσταται στο πλαίσιο της σκέψης μας περί χρόνου και ανθρωπότητας. Διότι πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος για να καταλάβουμε τον πλούτο της αρμενοσύνης. Μόνο μέσα στο χρόνο, η έκφραση «καράβι της άμμου» αποκτά όλο της το νόημα. Μερικοί θα μπορούσαν να το θέσουν αντίστροφα, ότι σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν προτιμότερο να επιλέξουμε την έκφραση «καράβι της πέτρας», μα αυτό θα σήμαινε και πάλι ότι ξεχνούμε ένα θεμελιακό στοιχείο, τη διασπορά. Γι’ αυτόν το λόγο, λοιπόν, η εικόνα της άμμου είναι πιο ενδεικτική. Οι Αρμένιοι μοιάζουν με τους κόκκους της άμμου, τους διασκορπισμένους από τον άνεμο στις τέσσερις γωνιές της γης έχοντας ωστόσο συνείδηση της κοινής τους φύσης. Ο καθένας τους μπορεί να ερμηνεύει την ιστορία του ως ένα θραύσμα ανθρωπιάς. Αλλά μπορεί επίσης να επιλέγει να βλέπει στο μέλλον, ότι η ένωση αυτών των κόκκων είναι δυνατή, έτσι ώστε να αποκτήσουν τη μυθική διαφάνεια του γυαλιού και να παίξουν το ρόλο του συμβόλου του πολιτισμού. Εν τούτοις, η στρατηγική εξέταση της κατάστασης της Αρμενίας μέσα στο πλαίσιο της αρμενοσύνης, έγκειται στο να σκεφτούμε ότι το μοντέλο του κόκκου της άμμου είναι πιο ανθεκτικό έναντι στις ακατάπαυστες επιθέσεις της βαρβαρότητας. Άλλοι, οπωσδήποτε θα σκεφτούν ότι είναι δύσκολο να φανταστείς ένα καράβι της άμμου να ταξιδεύει. Πρέπει απλώς να θυμηθούν ότι αυτή η δυσκολία υπάρχει επίσης για τους αντιπάλους μας και το να δυσχεραίνεις το δόγμα του αντιπάλου, αποτελεί ήδη ένα κέρδος από μόνο του. Μόνο που αυτό πρέπει να το εκμεταλλευτούμε στο πλαίσιο μιας αντεπίθεσης του πολιτισμού κατά της βαρβαρότητας. Όπως κάνουμε ήδη με τους σάκους άμμου για να προστατεύσουμε τα χαρακώματα των αγωνιστών. Πρέπει να λεχθεί ότι η άμμος συνδυάζει δύο παράδοξες ιδιότητες, την ανθεκτικότητα, όπως το έχουμε ήδη αναφέρει, καθώς επίσης και τη ρευστότητα που επιτρέπει το γρήγορο και αποτελεσματικό ανασχηματισμό ανάλογα με τις ανάγκες. Εξάλλου, δεν χρησιμοποιούμε σάκους άμμου σε περιπτώσεις πλημμύρας; Κύματα άμμου για να σταματήσουμε τα κύματα, όπως θα έλεγε ο Jacques Brel.

Άρα το σημαντικό για το καράβι της άμμου που αντιπροσωπεύει την Αρμενία, το βασικό, είναι η συνειδητοποίηση αυτής της πραγματικότητας από τα συνιστώντα στοιχεία της. Οι Αρμένιοι της διασποράς, χωρίς αμφιβολία, θα καταλάβουν καλύτερα τη μεταφορά έχοντας βέβαια τον ίδιο στόχο, δηλαδή η ανθρωπότητα της αρμενοσύνης να διασχίσει το χρόνο. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για μια ποιητική εικόνα αλλά κυρίως για μια στρατηγική δομή.