Όσο απίστευτο κι αν φαίνεται
η Τραπεζούντα
απελευθερώθηκε
από την εκστρατεία του Ερζερούμ
που άρχισε τον Ιανουάριο του 1916
δηλαδή μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων.
Οι Οθωμανοί που έχαναν παντού έδαφος
εγκατέλειψαν την Τραπεζούντα
χωρίς να δώσουν
καμιά μάχη
ενώ το 1915 είχαν αρπάξει όλα τα σπίτια
των χριστιανών για να βάλουν μουσουλμάνους
και μετέτρεψαν την εκκλησία
της Αγίας Σοφίας
σε τζαμί.
Οι Ρώσοι απελευθέρωσαν την Τραπεζούντα
στις 15 Απριλίου 1916
υπό τη διοίκηση
του Николай Николаевич Младший
και του Николай Николаевич Юденич.
Όμως η επανάσταση του 1917
διέλυσε τον ρώσικο στρατό
κι ακύρωσε τα πάντα.