Μελετώντας προσεκτικά αυτό το απόσπασμα από τον Θουκυδίδη, φαίνεται εκ πρώτης να παρατηρούμε εκεί ένα φαινόμενο αναπόφευκτο. Ως εάν επρόκειτο για ένα σημείο αδυναμίας εκ μέρους μας. Υπάρχει μέσα σε τούτη την ακολουθία, ο αμείλικτος χαρακτήρας μιας επιλογής που δεν έχει γίνει. Η αναζήτηση της κυριαρχίας περιγράφεται ως ένας διαχρονικός στόχος ανεξάρτητα από τη θέληση της εφήμερης δύναμης. Η κυριαρχία, συνεπώς, αντιπροσωπεύει έναν ελκυστή για το υπ’ όψιν δυναμικό σύστημα. Για μάς, δεν τίθεται θέμα ν’ αμφισβητήσουμε τούτη την παγκόσμια σταθερά. Θα ήταν εξίσου μάταιο να εγείρουμε ζήτημα γύρω από τον δεύτερο νόμο θερμοδυναμικής. Όχι, αυτό που επιθυμούμε, είναι να καταδείξουμε ότι το σημείο αυτό ισορροπίας, δεν σημαίνει διόλου πως δεν υπάρχει τίποτε εκτός ισορροπίας. Αρκεί να αναλογισθούμε το έργο του Prigogine, το μοντέλο του Sidis και την ύπαρξη των θεωρημάτων του Ramsey για να συνειδητοποιήσουμε ότι το τέλος δεν είναι αυτοσκοπός.

Ισχύει το ίδιο για τον θάνατο. Η ύπαρξή του είναι μια σταθερότητα και τίποτε δεν τη θέτει υπό αμφισβήτηση. Είναι ακόμα τούτη η συνειδητοποίηση που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε το νόημα της ζωής και τον αξιοσημείωτο χαρακτήρα της. Ωστόσο τούτο δεν σημαίνει διόλου πως δεν μπορεί να γίνει τίποτε. Αντιθέτως, ο περιορισμένος μέσα στον χρόνο χώρος μάς ωθεί να μελετήσουμε την ουσία, διότι τα υπόλοιπα δεν είναι παρά μόνον η πλήρωση ενός πραγματικού κενού. Ισχύει το ίδιο για την κυριαρχία. Υπάρχει, μα δεν αναφέρει ποια είναι τα μέσα. Κατά το παράδειγμα του θανάτου που δεν αμφισβητεί την εξέλιξη, μα που αντιθέτως της παρέχει πλαίσιο, η κυριαρχία παρέχει πλαίσιο στη στρατηγική. Η στρατηγική δεν είναι αμέτοχη. Απεναντίας, είναι το κατ’ εξοχήν εργαλείο του κυριαρχούμενου έναντι του κυριάρχου. Διότι εάν η κυριαρχία είναι μια παγκόσμια σταθερά, δεν ισχύει το ίδιο για τον κυρίαρχο. Δεν είναι απαραίτητο να λάβουμε υπ’ όψη την αρχή του Cooper για να το αντιληφθούμε. Έτσι το απόσπασμα του Θουκυδίδη, αναλυμένο μία φορά και σε δεύτερο επίπεδο, επιτρέπει να ορίσουμε μια σκακιέρα, η οποία όταν ενεργοποιηθεί εμφανίζει έναν αγώνα του οποίου η κατάληξη είναι σίγουρη, μα δίχως διόλου να καθορίζει την κατάληξη του κάθε μέρους. Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, υπάρχει μια ελευθερία σκέψης και ενέργειας όπου η νοημοσύνη και η στρατηγική έχουν λόγο για την αλλαγή της πορείας της ιστορίας και της δημιουργίας ενός μέλλοντος ξεκινώντας από το αδιανόητο που έγινε ουτοπία και μετά πραγματικότητα.