«- Πάτε για ύπνο τα ξημερώματα;
– Πάντοτε.  Εδώ και καιρό.  Τη νύχτα, στοχάζομαι.
– Όλη τη νύχτα;
– Ναι, πρέπει.  Βλέπετε, ασχολούμαι με τις αιτίες για τις οποίες οι άνθρωποι δεν τολμούν ν’ αυτοκτονήσουν.
– Δεν τολμούν;  Βρίσκετε πως δεν γίνονται αρκετές αυτοκτονίες;
– Κανονικά, θα έπρεπε να γίνονταν πολύ περισσότερες.»

Ιδού οι υπολογισμοί έγιναν.
Υπάρχει ένα έλλειμμα παρά τη συνειδητοποίηση.
Η σπουδαιότητα και η κυριαρχία της κοινωνίας
δεν μπορούν να μένουν κρυφές για τους ανθρώπους.
Ούτε και η απουσία ελπίδας.
Και δεν είν’ απαραίτητο
να έχεις διαβάσει τον Kafka
για να κατανοήσεις το μέλλον.

«- Και τι εμποδίζει, κατά τη γνώμη σας, τον κόσμο ν’ αυτοκτονεί;
– Ο πόνος.  Όσοι αυτοκτονούν από τρέλα ή απελπισία δεν σκέφτονται τον πόνο.
Μα εκείνοι που αυτοκτονούν με κάποια αιτία τον σκέφτονται  κατ’ ανάγκην.»

Ο πόνος λοιπόν σώζει από την αυτοκτονία
τους λογικούς ανθρώπους.
Όμως ο πόνος δίχως αιτία
και η αιτία δίχως πόνο
ιδού η απορία
που θέτει
ο Camus
στις νύχτες του Kirilov
λευκές, κι εκείνες
όπως το βιβλίο του παρελθόντος
του οποίου ο στόχος
παραμένει άγνωστος
ως τον θάνατο.