Το πρόβλημα ήταν γνωστό σε όλους.
Αλλά οι περισσότεροι πίστευαν ότι ήταν τοπικό.
Δεν είχαν αντιληφθεί ότι ήταν ένα ολικό ζήτημα.
Χρόνια πριν τα γεγονότα υπήρχαν ενδείξεις.
Στην πραγματικότητα ακόμα και αιώνες…
Άλλωστε η ύπαρξη της Παλιάς Πόλης, της καστρικής πόλης, ήταν η απόδειξη.
Και η θεαματική αντίστασή της στην πολιορκία των ετών 1570 και 1571, το θεώρημα.
Εκεί είχε βρει και τα στίγματα της εποχής.
Πολύ μεταγενέστερα υπήρχε και το Συνέδριο του Βερολίνου του 1878 που είχε όλη του τη σημασία, όταν γινόταν κατανοητές οι μυστικές διαπραγματεύσεις.
Δυστυχώς πολλοί επέμεναν να το παρουσιάζουν σαν ένα απλό κοινοτικό πρόβλημα, ενώ το νησί βρισκόταν και πάλι στη ζώνη επαφής γεωπολιτικών τεκτονικών πλακών.
Αυτή ήταν η ουσιαστική διαφορά με τα νέα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του Λευκού Οίκου, διότι έδιναν πρόσβαση στη μεγάλη εικόνα χωρίς πλέον τις κλασικές σκιές.