Σ’ αυτό το Masterclass, επειδή είναι Ανάστασης Δώρα, ουσιαστικά όλα επιτρέπονται και θα αναλύσουμε το εξής: Κανονικά ζούμε σε μια πραγματικότητα και κάπου κάπου λέμε να διαβάσουμε ένα έργο επιστημονικής φαντασίας, ένα μυθιστόρημα. Τα διαβάζουμε αυτά και μας ξαφνιάζουν και λέμε, πώς το φαντάστηκε αυτό το πράγμα. Νομίζω ότι το ξάφνιασμα που έχουμε είναι πολύ μικρότερο από το να ζούμε εμείς μέσα στο μυθιστόρημα, μέσα σε μία μυθοπλασία και να το καταλαβαίνουμε μπορεί και μία χιλιετία μετά, ότι όλοι μας το είπαν αυτό το σενάριο σαν να ήταν η πραγματική ιστορία. Σήμερα θα αναλύσουμε τέτοια σενάρια για να δούμε πώς είναι δυνατόν όλοι να είμαστε σίγουροι ότι αυτό είναι δεδομένο, ακόμα και ιστορικά δεδομένο, γιατί αυτό λέγεται και τελικά, όταν το αναλύουμε στρατηγικά, καταλαβαίνουμε πρώτον, ότι δεν μπορεί να κολλάει ιστορικά. Αυτό είναι ένα πρώτο εργαλείο. Το λέω ειδικά για τους μαθητές που ασχολούνται πιο πολύ με την Ιστορία. Όταν έχετε ένα ιστορικό γεγονός, αν το αναλύετε στρατηγικά και κάτι δεν πάει καλά, μάλλον η καταγραφή η ιστορική δεν έγινε όπως έγινε κι όπως έπρεπε, αλλά έγινε. Αν θεωρείτε λοιπόν ότι είναι αυτονόητο ότι αυτό που καταγράφεται είναι η Ιστορία, τότε ζείτε σε μια πλασματική Ιστορία. Αν θεωρείτε πρώτον ότι κάπως υπάρχει μια προσέγγιση, δεύτερον υπάρχει μια δεύτερη προσέγγιση, είναι ότι καταγράφω αυτό που με συμφέρει. Τρίτη προσέγγιση, καταγράφω αυτό που δεν συμφέρει τον άλλον. Και τότε θα πείτε σ’ αυτές τις τρεις προσεγγίσεις ποια ονομάζουμε ιστορία. Ξέρω ότι φαίνεται λίγο αινιγματικό, αλλά ούτως ή άλλως κανονικά για τρεις ημέρες ήσασταν μέσα στο αίνιγμα. Η ιδέα είναι ότι αυτό που μας ξαφνιάζει το περισσότερο είναι όταν διαβάζουμε εξαρχής ένα κείμενο το οποίο λέει ότι είναι μυθιστόρημα και μετά απορροφιόμαστε, ξεχνάμε σε κάποια φάση ότι είναι μυθιστόρημα και λέμε τελικά, πόσο δυνατό ήταν το κείμενο! Ή φανταστείτε τώρα να παίρνετε ένα βιβλίο Ιστορίας και αυτό το βιβλίο Ιστορίας να είναι έργο επιστημονικής φαντασίας, αλλά εσείς δεν το ξέρετε. Το πιο πιθανό είναι να μην υπάρχει αποδοχή κι όταν θα το κλείσετε θα πείτε, είναι το βιβλίο της Ιστορίας. Δεν θα πείτε ότι είναι μια μυθοπλασία από ένα επιτελείο. Γιατί έχει ενδιαφέρον αυτό; Γιατί ποτέ δεν αναλύουμε αυτό το σενάριο, ενώ ξέρουμε ότι στις πολεμικές επιχειρήσεις το χρησιμοποιούμε, δηλαδή χρησιμοποιούμε πλαστή Ιστορία για να υποστηρίξουμε κινήσεις οι οποίες δεν θα είχαν νόημα. Χρησιμοποιούμε πλαστή Ιστορία για να πετύχουμε στόχους οι οποίοι θα ήταν εντελώς ανέφικτοι άμα το κοιτάζαμε ορθολογικά Σας μιλάω τώρα συγκεκριμένα και για επιχειρήσεις ονομαστικά, θα το δούμε μέσα στο Masterclass. Εδώ όμως θέλω να πάω λίγο πιο βαθιά και να σκεφτούμε το εξής. Αν αυτό γίνεται σε επίπεδο επιχείρησης, δηλαδή σε επίπεδο μάχης, τακτικό, μπορεί να γίνει και σε επίπεδο στρατηγικής; Ναι και εδώ έχουμε παραδείγματα και με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και με τον Δεύτερο. Αλλά αυτό που μας ξαφνιάζει είναι ότι αυτά που είναι πιο παλιά, θεωρούμε ότι δεν αλλάζουν. Δεν αλλάζουν επειδή δεν τα μελετάμε και δεν τα αναλύουμε, όχι ότι δεν αλλάζουν. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να σκεφτούμε ότι η στρατηγική μπορεί να είναι ένα εργαλείο μελέτης της Ιστορίας, το οποίο δεν είναι ουδέτερο, δηλαδή δρα πάνω της. Για να γίνω μάλλον πιο κατανοητός, φανταστείτε ότι έχετε ένα πινέλο. Άμα έχετε έναν πίνακα, ο οποίος είναι ακόμα νωπός, το πινέλο που είναι a priori ουδέτερο, μπορεί ν’ αλλάξει τον πίνακα. Θα πείτε ότι επειδή είναι νωπή η Ιστορία, ακόμα αλλάζεται. Τώρα φανταστείτε ότι ο πίνακας έχει εντελώς ξεραθεί, ακόμα και λαδομπογιά, άρα το πινέλο είναι πια ουδέτερο. Το πινέλο ναι, αλλά η συντήρηση πάλι γίνεται. Μπορεί να χρησιμοποιήσουμε ακόμα και νυστέρι. Μπορεί να υπάρχουν αλλαγές. Μπορεί τελικά ο πίνακας που βλέπουμε να είναι μόνο ο τελευταίος πίνακας και όχι ο πρώτος. Μπορεί στην πραγματικότητα ο πίνακας να ξαναβάφτηκε. Άρα εμείς θεωρούσαμε ότι ήταν πάντοτε αυτός ο πίνακας. Σήμερα λοιπόν θα κοιτάξουμε στρατηγικά και αρχαιολογικά πίνακες, δηλαδή κομμάτια της Ιστορίας, Σας προειδοποιώ, θα ξαφνιαστείτε, είναι μερικοί από εσάς που θα δυσκολευτούν να το πιστέψουν, αλλά όταν θα το ψάξετε, αφού ξέρετε, τότε θα το βρείτε. Τι προσπαθώ να σας πω. Φανταστείτε ότι έχετε ένα κείμενο που είναι πολλές σελίδες και σας λέω ότι μέσα υπάρχει η λέξη τάδε. Εσείς τις κοιτάζετε τις σελίδες και δεν τη βλέπετε. Αν όμως το βιβλίο είναι ψηφιακό και κάποιος σας μάθει το control F και βάλει απλώς τη λέξη, εσείς απλώς κάνετε enter και βρίσκετε κατευθείαν τη σελίδα, την οποία δεν είχατε δει ποτέ, ενώ ήταν μέσα. Άρα δεν ήταν μυστικό, αλλά ήταν κρυφό. Αν έχετε το κλειδί, τότε ανοίγετε αυτό που είναι κρυφό. Άρα δεν ήταν ότι ήταν μυστικό. Στην πραγματικότητα ήταν πολλοί που το ξέρουν. Θα μου πείτε, ποιοι; Όσοι έχουν διαβάσει εντελώς το κείμενο, που βέβαια είναι πολύ σπάνιοι κι όσοι έχουν ανακαλύψει το controlF. Η πρώτη κατηγορία είναι αυτή που τα έζησε, η δεύτερη είναι αυτή που ασχολείται με στρατηγική. Σε κάθε περίπτωση βρίσκει, όχι αυτό που θέλει, αλλά αυτό που δεν θέλουν. Και αυτό έχει ενδιαφέρον σαν προσέγγιση γιατί ελπίζω τώρα να σας έδωσα μια επιχειρηματολογία για ν’ ασχοληθείτε περισσότερο με στρατηγική από το να κοιτάζετε την Ιστορία απλώς ως δημοσιογράφοι. Γιατί όταν κοιτάζετε ως δημοσιογράφοι δημοσιογραφικά έγγραφα, όπως είναι οι εφημερίδες, πάντοτε έχετε στο μυαλό σας μήπως τα έγραψε έτσι επειδή τον συμφέρει. Όταν διαβάζετε βιβλία Ιστορίας, που μπορεί να έχουν και χίλια χρόνια, το σκέφτεστε ότι μπορεί να ήταν δημοσιογράφος της εποχής και μετά τον ονομάσαμε ιστορικό. Αυτό το ερώτημα λύνει η στρατηγική. Αυτά για την εισαγωγή.