Ένα πράγμα που σας έχω μάθει και το λέω συχνά και σ’ ανοιχτές διαλέξεις είναι ότι οι μουσικολόγοι, όταν μελέτησαν το έργο του Bach αναγνώρισαν ότι υπήρχαν στοιχεία του  Vivaldi. Αυτό είναι εντυπωσιακό γιατί ο Vivaldi εκείνη την περίοδο είχε ξεχαστεί. Όμως, προς τιμή, του Bach, όταν έγραφε και τώρα επειδή έχω και τα Άπαντα χάρη στη Βίκυ, έκανε και σημειώσεις από πού έπαιρνε πράγματα που δεν ήταν στα ίδια μουσικά όργανα, τα έκανε σε άλλα. Άρα σε κάποια φάση βρίσκουν Vivaldi, ότι αυτό είναι με τον τρόπο του Vivaldi, αυτό είναι με το ύφος του Vivaldi, αυτό είναι ένα παίξιμο του Vivaldi, υπάρχουν διάφορα πράγματα που τώρα τα βλέπω ακόμα και στο οργανικό του έργο, δηλαδή εννοώ το έργο για όργανο που δεν έκανε το ανάλογο άμεσα ο άλλος. Αυτό είναι κάτι που γνωρίζετε. Τώρα αυτή η ιστορία που θέλω να σας διηγηθώ είναι λίγο διαφορετική αλλά είναι πάλι η ιδέα, το έγραψα και στη νουβέλα την αμερικάνικη. Η ιδέα έχει ως εξής: Η φούγκα είναι κάτι που είναι γνωστό στη μουσική. Αλλά έχει ενδιαφέρον να δεις πώς γεννιέται αυτό το σύστημα σε κάποιον. Έχουμε αυτή την παρατήρηση με έργα του Mozart που γνωρίζουμε ότι έγραφε, το 1782 θα γίνει κάτι πολύ εντυπωσιακό και γι’ αυτό θέλω να το αναφέρω σ’ αυτό το Masterclass. Ένας βαρώνος τον παρακαλεί να έρθει, γιατί έκανε συναυλίες, οργάνωνε συναυλίες. Το να οργανώνεις συναυλίες με νεκρούς συνθέτες ήταν σπανιότατο τότε. Παίζουν μόνο τους ζωντανούς επιτόπου, δηλαδή έρχεται ο ζωντανός, συνθέτει, γράφει και παίζει. Άρα όλοι έχουν συνηθίσει να βλέπουν ζωντανή μουσική εκείνη τη στιγμή. Αυτός ο βαρώνος όμως είναι λίγο πιο ψαγμένος και σου λέει ότι δεν μπορούμε να ακούμε μόνο τους ζωντανούς, να ακούμε και κάτι από τους νεκρούς. Αυτό θυμίζει λίγο το ύφος του Leonardo da Vinci. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο Mozart ακούει για πρώτη φορά Bach. Δεν τον ήξερε τον Bach. Μην ξεχνάτε, γιατί τώρα εμείς ζούμε σε μιαν άλλη εποχή, ότι εκείνη την εποχή, άμα δεν ήσουν εκεί επιτόπου ν’ ακούσεις τη μουσική, πώς να τον ακούσεις;  Μην ξεχνάτε ότι ο Bach έχει υπογράψει ένα συμβόλαιο που δεν του επιτρέπει να γράψει όπερα επειδή κάνει εκκλησιαστική μουσική. Ακούγοντας λοιπόν αυτό, για πρώτη φορά ο Mozart ανακαλύπτει την έννοια της φούγκας. Η φούγκα είναι κάτι πιο έντεχνο από το απλό κανόνι, δεν είναι ο κανόνας μόνο που είναι ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται από διάφορες φωνές, εδώ υπάρχει μια τάση φυγής. Η φυγή είναι η φούγκα.  Άρα έχει ενδιαφέρον γιατί ο Mozart, τώρα μιλάω για τη νοημοσύνη και μιλάω για τη γνώση, δεν είχε σκεφτεί να κάνει φούγκα τότε. Την ακούει για πρώτη φορά. Αλλά είναι τόσο καλός βέβαια όσον αφορά τη νοημοσύνη που την ακούει, τη ρουφάει και τη μαθαίνει. Επιστρέφει στο σπίτι και αντιγράφει νοητικά αυτό που έχει ακούσει ως φούγκα, την αντιγράφει τη φούγκα του Bach και μελετάει πώς λειτουργεί, του αρέσει  και σε κάποια φάση, εδώ είναι το ωραίο με τις χάρες που λέω, τον ακούει η γυναίκα του και του λέει «αντί να παίζεις Bach, γιατί δεν μαθαίνεις να παίζεις φούγκα»;  Και έτσι ξεκίνησε να συνθέτει φούγκες. Είναι εντυπωσιακό, δηλαδή υπάρχουν πολλά πράγματα που είναι εντυπωσιακά πάνω σ’ αυτό το παράδειγμα. Το πρώτο είναι να ακούσεις νεκρό συνθέτη, το δεύτερο είναι να είναι ο Mozart εκεί, γιατί μπορεί να τον ακούς εσύ όσο θες, αλλά άμα δεν υπάρχει κάποιος που να έχει αυτή την ικανότητα, είναι σαν ν’ ακούς το ραδιόφωνο. Μετά πρέπει να είναι ικανός να θυμάται αυτό που άκουσε γιατί βέβαια δεν υπάρχει καμία ηχογράφηση, παίζεται ζωντανά και αυτός ακούει το μοτίβο. Πηγαίνει στο σπίτι, γράφει, το μελετάει, να το κάνει αρκετά,  μετά να το παίζει, εδώ είναι το ωραίο, για να βαρεθεί η γυναίκα του ν΄ακούει αυτό το πράγμα όπως το μελετάει και να πει «κάνε και συ καμία». Γιατί μ’ αγγίζει αυτό το παράδειγμα, για να καταλάβετε. Γιατί δεν είναι μόνο στον Μαγεμένο Αυλό που βλέπουμε αυτό το μοτίβο, υπάρχει και στο Ρέκβιεμ. Άμα ξανακούσετε το Κύριε Ελέησον θα καταλάβετε πως είναι λίγο διαφορετικό. Προσπαθώ να σας πω ότι αυτό που θα τελειώσει το έργο του Mozart που είναι το Ρέκβιεμ, έχει ένα στοιχείο που είναι ενσωματωμένο μέσα του, που προήλθε από τη γνώση του Bach, ο οποίος ο ίδιος έχει μάθει και «τέτοια κόλπα» και από τον Vivaldi. Και βλέπετε τώρα ότι είναι ένα διπλό  embedding, μπαίνει μέσα το έργο, μπαίνει και το άλλο το έργο και μετά εσύ το ακούς. Εσύ τώρα ακούς το κομμάτι του Ρέκβιεμ και λες ότι είναι ωραίο, είναι του Mozart, αλλά δεν καταλαβαίνεις ότι έχει ενσωματωθεί. Προσπαθώ να πω ότι σε υψηλό επίπεδο κοιτάζεις μία φάτσα και βλέπεις κάτι άλλο πίσω. Σε χαμηλό επίπεδο η φάτσα είναι φάτσα, τελείωσε,  δεν έχει τίποτα. Αλλά προσοχή τι προσπαθώ να πω.  Είναι όπως έχουμε και στη ζωγραφική. Μπορείς να ζωγραφίσεις ένα πορτρέτο και να δεις κάτι άλλο. Άρα τελειώνω αυτό που ήθελα να σας πω για το μουσικό μέρος λέγοντας το εξής. Ποιος μπορεί, όταν ακούει τη φούγκα στον Mozart,  να καταλάβει ότι είναι η φούγκα του Bach χωρίς να είναι του Bach; Ποιος μπορεί ακούγοντας Bach να καταλάβει ότι στην πραγματικότητα είναι ο Vivaldi;  Αυτό το κάνουν οι μουσικολόγοι που είναι οι εγκυκλοπαιδιστές, οι ιστορικοί που θα πρέπει να καθίσουν, να δουν τις σημειώσεις, να δούν πότε έγινε αυτό, πού πήγαν εκεί και μετά σου το εξηγούν και συ το ακούς τώρα. Αλλά τώρα θέλω να φανταστείτε το εξής για να μπείτε και λίγο στον κόσμο μας. Θέλω να φανταστείτε να έχεις την ικανότητα να το ακούς, να μην ξέρεις τίποτα, να ακούς Bach και να λες  «A! Vivaldi». Εσείς έχετε την ικανότητα να πηγαίνετε να αγοράζετε πράγματα σε ένα κατάστημα και να σας βάζουν μια μουσική και να την αναγνωρίζετε γιατί την έχετε ακούσει. Αυτή τη μουσική που είναι ενσωματωμένη σε μια άλλη μουσική είναι λίγο πιο δύσκολο, πρέπει να γνωρίζετε το μοτίβο. Άμα ακούσετε τη Φανταστική Συμφωνία του Berlioz, σας προτρέπω να ακούσετε πρώτα τον γαλλικό ύμνο.  Να τον ακούσετε καλά, να τον βάλετε δυο τρεις φορές κι όταν θα ακούσετε τη Συμφωνία, θα πείτε «Α! Ο γαλλικός ύμνος» που πετάγεται στη μέση του πουθενά. Όταν ακούτε τη Συμφωνία Νο. 1 του Mahler, μπορεί να μη δώσετε μεγάλη σημασία στα μοτίβα που έχει. Αλλά ένα από τα μοτίβα που έχει, έχει ένα παραδοσιακό τραγούδι χριστιανικό, τον Αδελφό Ιάκωβο, που τραγουδιέται με κανόνι, δηλαδή  το λέει ο ένας, το λέει ο δεύτερος κ.πλ. Είναι απλό, το λένε και τα παιδιά. Αυτό πήγε και το ενσωμάτωσε ο Mahler και το έβαλε μέσα κι είναι από τα κομμάτια που είναι πολύ εντυπωσιακά. Όταν το ακούς για πρώτη φορά λες ότι κάπου το ξέρεις αυτό το κομμάτι, ενώ είναι η πρώτη φορά που ακούς Mahler. Αλλά τελικά το ξέρεις, γιατί έχει πάρει αυτό το στοιχείο. Θα κάνει το ίδιο ο Brahms με τους Ουγγρικούς Χορούς. Αλλά άμα δεν έχει ακούσει ποτέ Ουγγρικούς Χορούς δεν καταλαβαίνεις, λες ότι απλώς αυτό είναι Brahms. Αυτό που προσπαθώ να κάνω σ’ αυτό το  Masterclass, θα το δούμε και πιο μετά, είναι να έχετε την ικανότητα να ακούτε για πρώτη φορά και να καταλαβαίνετε με τη δεύτερη. Δεν είναι δυνατόν να το καταλάβετε με την πρώτη άμα δεν το έχετε ακούσει ήδη. Όμως τώρα φανταστείτε να έχετε την ικανότητα να δείτε ότι αυτό το μοτίβο δεν είναι του άλλου συνθέτη, αλλά είναι ένα μοτίβο που μοιάζει με κάτι που έχει κάνει ο άλλος συνθέτης. Εδώ τώρα σας βάζω ισομορφισμό και ενσωμάτωση. Δεν είναι αυτούσιο το κομμάτι για να πεις ότι το αναγνωρίζεις.