851 - Η αλλαξοπιστία ως λανθασμένο επιχείρημα

Ν. Λυγερός

Η θεωρία των σχέσεων του Fraïssé, αν και λογική και μαθηματική και παρόλο που δεν ασχολείται με τα αντικείμενα των σχέσεων ή μάλλον επειδή έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, έχει εφαρμογές και στον τομέα των ανθρωπίνων σχέσεων με την ευρύτερή τους έννοια. Με αυτήν τη θεωρία, μπορούμε να εντοπίσουμε πιο γρήγορα τα μη λογικά σημεία της ανθρώπινης σκέψης όσον αφορά στις σχέσεις μας.

Ένα από τα πιο ουσιαστικά θέματα στους τομείς της στρατηγικής και της θρησκείας είναι η αλλαξοπιστία. Η χρήση της μπορεί να γίνεται και εκ των προτέρων με την αλλαγή που καθορίζει ή που επιβάλλει, αλλά και εκ των υστέρων με το επιχείρημα που αποτελεί. Για τη δημιουργία ενός συμμαχικού πλαισίου, η εύρεση των κοινών σημείων, δηλαδή του πυρήνα, είναι η βάση. Πολύ συχνά, όμως, η έρευνά τους ακολουθεί απλοϊκές σκέψεις. Έτσι, στην περίπτωση διαφοράς θρησκείας, οι εχθροί προσπαθούν να μεγεθύνουν το πεδίο τους συμπεριλαμβάνοντας μειονότητες που δεν έχουν την ίδια θρησκεία. Σε αυτήν τη φάση, κάνουν μια λανθασμένη χρήση της αλλαξοπιστίας. Διότι προσπαθούν να πείσουν τη μειονότητά τους ότι ανήκουν στην ίδια κατηγορία στην ουσία, εξηγώντας ότι αυτή η μειονότητα είχε στο παρελθόν την ίδια θρησκεία.

Το γενικό πρόβλημα, όμως, είναι ότι η αλλαξοπιστία αποτελεί ένα απόλυτο αρνητικό στοιχείο ανεξάρτητα από τη θρησκεία. Άρα, η εφαρμογή του δεν μπορεί να γίνει θετικά, ειδικά για τη μειονότητα. Το επιχείρημα της ομοιότητας μέσω της αρνητικής εξήγησης της διαφοράς δεν μπορεί να ερμηνευτεί θετικά. Αυτό είναι μια άμεση εφαρμογή της θεωρίας σχέσεων. Στην πραγματικότητα, η δημιουργία ενός πραγματικού πλαισίου γίνεται πιο αποτελεσματικά όταν δεχόμαστε την ύπαρξη διαφορών. Διότι δεν είναι αναγκαίο να είμαστε ίδιοι για να έχουμε τους ίδιους στόχους. Η στρατηγική υποστηρίζει την πολυπλευρικότητα των προσεγγίσεων για την επίτευξη ενός στόχου, αλλά η χρήση της αλλαξοπιστίας βασίζεται σ’ ένα απλοϊκό νοητικό σχήμα που αποτελεί ένα λανθασμένο επιχείρημα.