85521 - Καταγραφή: Άλλο τακτική άλλο στρατηγική

Ν. Λυγερός

Ένας τρόπος να μην σπαταλάμε χρόνο σε τοπικές υποθέσεις είναι να βλέπουμε ξεκάθαρα τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ τακτικής, επιχειρησιακού και στρατηγικής. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η στρατηγική είναι το πιο ψηλό επίπεδο σε αυτή την ανάλυση, δυστυχώς πολλοί δεν την κατέχουν, γιατί η στρατηγική εκ φύσης λειτουργεί πιο πολύ  με το αόρατο, ενώ η τακτική με το ορατό και πολύ συχνά βλέπουμε τακτικές κινήσεις που ερμηνεύονται ως στρατηγική, ενώ δεν έχουν νόημα. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η τακτική είναι απλώς η καλύτερη  απάντηση σ’ ένα δεδομένο, το οποίο φαίνεται εξ ολοκλήρου, μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα τέλειο παίγνιο  και σε αυτήν την απάντηση, μπορούμε να κάνουμε μία αξιολόγηση και να δούμε κατά πόσο ήταν σωστή. Είμαστε στα όρια ενός δέντρου αποφάσεων, αλλά πρέπει να καταλάβουμε βέβαια ότι παίζει και η θεωρία παιγνίων όταν υπάρχουν τουλάχιστον δύο παίκτες.  Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η τακτική είναι ένα περιορισμένο πρόβλημα, μπορούμε να πούμε ότι είναι ακόμα και μία άσκηση, ενώ η στρατηγική ασχολείται με δύσκολα προβλήματα, τα οποία έχουν το εξής χαρακτηριστικό, δεν μπορούν να αναλυθούν σε μία σειρά από εύκολες ασκήσεις. Δηλαδή είναι μία σύνθεση, η οποία έχει έναν ολιστικό χαρακτήρα. Κατά συνέπεια πρέπει η επίλυση του προβλήματος να γίνει μ’ έναν ολικό τρόπο, να δούμε ποιος είναι ο κεντρικός πυρήνας του προβλήματος, πώς λειτουργεί σε σχέση με το δίκτυο που παράγει το πρόβλημα και πώς μπορεί να υπάρχει μία προσέγγιση, η οποία να επιλύει το πρόβλημα χωρίς να προσπαθεί να το διασπάσει. Όταν έχουμε ένα πρόβλημα που αναλύεται σε ασκήσεις, στην πραγματικότητα είναι μία δομή αρκετά απλή, η οποία μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε εύκολους αλγόριθμους επίλυσης. Όταν το πρόβλημα όμως έχει μία ολιστική φύση και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ολικά, τότε τα προβλήματα είναι εντελώς διαφορετικά και γι’ αυτό βλέπουμε και η τοπική ανάλυση με την ολική ανάλυση είναι εντελώς διαφορετική και στα μαθηματικά. Αυτό λοιπόν που έχει σημασία, άμα θέλουμε να ασχοληθούμε με την ουσία είναι ότι δεν μπορούμε να πούμε ότι η στρατηγική αναλύεται με τακτικές ασκήσεις. Οι τακτικές ασκήσεις έχουν νόημα για μία εξοικείωση, αλλά μετά πρέπει να περάσουμε σ’ ένα άλλο πλαίσιο. Το βλέπουμε στο σκάκι, το βλέπουμε στο go. Μπορούμε στο σκάκι να λύνουμε προβλήματα με mate, μπορούμε να λύνουμε προβλήματα με tsumego στο  go, αλλά αυτά δεν μας επιτρέπουν να πάμε πιο πέρα από το όριό τους. Άρα αυτή η εξάσκηση είναι καλή σε πρώτο στάδιο, αλλά όταν μετά μιλάμε για την ανάπτυξη μέσα στην παρτίδα ή ακόμα βέβαια κι ένα φινάλε πώς προετοιμάζεται, όχι το τελικό φινάλε και αυτό μπορεί να έχει στοιχεία τακτικής, αλλά πώς περνάμε από αυτό το στάδιο της ανάπτυξης μέχρι να φτάσουμε στο τέλος, όπου επανέρχεται η τακτική, είναι το θέμα, το κύριο θέμα για τη στρατηγική. Άρα πρέπει να φανταστούμε ότι η επίλυση ενός δύσκολου προβλήματος θέλει και μία εξοικείωση με δύσκολα προβλήματα και αυτά τα δύσκολα προβλήματα έχουν κι  ένα άλλο θέμα, είναι η διάρκειά τους. Δηλαδή δεν είναι ένα πρόβλημα που μπορούμε να λύσουμε σε μερικές ώρες ή σε μερικές μέρες, μπορεί να είναι προβλήματα ή ακόμα και ζητήματα που χρειάζονται χρόνια και δεκαετίες. Κατά συνέπεια η στρατηγική έχει ανάγκη βέβαια και από αντοχές. Γιατί χωρίς αντοχές πώς μπορούμε να βρεθούμε σε ανθεκτικές λύσεις. Άρα είναι καλό να δούμε αυτόν τον διαχωρισμό, να μην μπερδεύουμε αυτές τις δύο έννοιες και να καταλάβουμε ότι η εξοικείωση στο τακτικό επίπεδο, δεν επιτρέπει μία γενίκευση στη στρατηγική. Χρειάζονται άλλα εργαλεία τα οποία θα αναλύσουμε στη συνέχεια.