85630 - Καταγραφή: #186: Συνέντευξη του Ν. Λυγερού στον Λ. Καλαρρύτη, Παραπολιτικά FM, 11/10/2023

Ν. Λυγερός

Λ. Καλαρρύτης: Νίκος Λυγερός, στρατηγικός σύμβουλος, καθηγητής και φίλος.
Καλησπέρα Νίκο.


Ν. Λυγερός: Καλησπέρα Λάμπρο μου.


Λ. Καλαρρύτης: Χαμός γίνεται. Αυτό το οποίο συμβαίνει τώρα με το Ισραήλ και τους Παλαιστινίους και τις προεκτάσεις, Ιράν, κ.λπ., αναβαθμίζει εξ αντανακλάσεως έτι περαιτέρω την Ελλάδα και την Κύπρο. Χωρίς να σημαίνει ότι είναι καλό αυτό που γίνεται, αλλά εν πάσει περιπτώσει φαίνεται ότι οι σταθερές οι οποίες μένουν στην περιοχή, παρότι υφίστανται κι αυτές απειλή, ο ελληνικός παράγων, δηλαδή  Ελλάδα και Κύπρος, είναι αυτές οι οποίες  δείχνουν μέχρι στιγμής τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα παρά τις απειλές, ασύμμετρες κι άλλες που και οι δύο και τα δύο ελληνικά κράτη υφίστανται.


Ν. Λυγερός: Συμφωνώ απολύτως μαζί σου. Απλώς  νομίζω ότι θα ήταν καλό να μη λέμε Παλαιστίνη και να λέμε Χαμάς. Κατάλαβες;


Λ. Καλαρρύτης: Σωστό.


Ν. Λυγερός: Γιατί αλλιώς υπάρχει ένα μπέρδεμα και υπάρχει η προπαγάνδα του τύπου μιας ταύτισης μεταξύ της Χαμάς και της Παλαιστίνης που δεν στέκει. Άρα σίγουρα έχουμε δίκιο όταν λέμε ότι αυτές οι χώρες που είναι σταθερές και δοκιμάζονται είτε αντέχουν ή μπορεί και να δοκιμαστούν, όπως το είπες πολύ σωστά για την Αίγυπτο. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι σίγουρα για την Ελλάδα είναι μια αναβάθμιση και το άλλο είναι ότι επειδή η Τουρκία πάλι παίζει με τον δικό της τρόπο, φαίνεται ότι δεν είναι αξιόπιστη και λέει πράγματα εναντίον του Ισραήλ την ώρα που ξέρει ότι όλοι λένε θετικά πράγματα γιατί ξέρουν ότι υπάρχει ένα θέμα άμυνας, όπως είναι όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα, η Κύπρος και βέβαια κι η Αμερική. Αλλά κι εκεί πέρα, παίζει κάτι για εμάς σαν αντίβαρο, γιατί όταν δηλώνεις αυτά που δηλώνεις στην Τουρκία, καταλαβαίνουν όλοι ότι δεν είσαι ένας σύμμαχος και ενώ πρέπει ο Ερντογάν να κρατήσει ισορροπίες γιατί μας έχει ανάγκη, μας έχει ανάγκη για τα ενεργειακά και για τα στρατηγικά, πρέπει να φανεί ότι είναι υπέρμαχος γιατί έχει και στη χώρα του πολλούς ανθρώπους που είναι και φανατικοί, έχει μάλιστα και φανατικούς από την Αίγυπτο που είναι εξόριστοι με τα προβλήματα στα οποία αναφέρθηκες έτσι αμυδρά και κατά συνέπεια και αυτό ουσιαστικά μας αναβαθμίζει.


Λ. Καλαρρύτης: Θέλω να πάμε λίγο τον χρόνο πίσω, δηλαδή  στην τριμερή κορυφής που είχε γίνει τις προηγούμενες εβδομάδες, Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, Μητσοτάκη-Χριστοδουλίδη-Νετανιάχου. Στις δηλώσεις του Νετανιάχου, ήδη όταν έφευγε, ήταν ακόμα στο αεροδρόμιο στο Ισραήλ, που έλεγε «πάω να συναντήσω τους  Έλληνες φίλους μου για να συζητήσουμε θέματα ασφαλείας, ενέργειας, EastMed, τον ενεργειακό διάδρομο corridor», όλα αυτά τα θέματα τα οποία η Τουρκία, όχι μόνο η Τουρκία, και πολλοί άλλοι δεν θα ήθελαν να δουν να εξελίσσονται. Και μετά, κατά τις  κοινές δηλώσεις των τριών, ήταν ιδιαίτερα έντονες οι αναφορές του στην ανάγκη να προχωρήσει ο διάδρομος ο ενεργειακός Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδος μαζί με το θέμα της ασφαλείας πακέτο. Έλεγε ότι η ενέργεια χρειάζεται ασφάλεια, ο διάδρομος  χρειάζεται ασφάλεια, πρέπει να δώσουμε έμφαση και εκεί. Το σημειώνω, διότι φαίνεται ότι μαζί με τις συμφωνίες του Αβραάμ, τις οποίες κάποιοι δεν ήθελαν, εξίσου δεν ήθελαν να προχωρήσουν και τα projects αυτά,  Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, με όλες τις προεκτάσεις από και προς, από την Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μέχρι την Ιταλία και την Ευρώπη.


Ν. Λυγερός: Μα νομίζω ότι όταν έδειχνε τους χάρτες στα Ηνωμένα Έθνη, ήταν ξεκάθαρος ο Νετανιάχου και βλέπουμε ότι είναι κάτι που  ενοχλεί την περιοχή. Νομίζω ότι η  Χαμάς είχε ήδη προετοιμαστεί, απλώς επειδή είμαστε στο Γιομ Κιπούρ ήθελε να κάνει ένα χτύπημα συμβολικό. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή, αυτό είναι το μόνο σίγουρο, αλλά από την άλλη πλευρά, προσπαθεί και η Χαμάς να πρωτοστατήσει για να ενοχλήσει και την κυβέρνηση της Παλαιστίνης. Αυτό πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας γιατί βλέπω ότι δεν υπάρχουν πολλές αναλύσεις αυτού του τύπου.


Λ. Καλαρρύτης: Σωστά.


Ν. Λυγερός: Εγώ βλέπω ότι η Παλαιστίνη από την πλευρά της Ιερουσαλήμ δεν έκανε καμία κίνηση και καμία δήλωση σοβαρή, γιατί θεωρεί ότι είναι ακραία στοιχεία και οι άλλοι προσπαθούν, ακόμα και με θυσία των ανθρώπων, να κάνουν αυτή τη διαφορά με έναν βίαιο τρόπο, ο οποίος δεν έχει νόημα γιατί είναι ένα χτύπημα τοπικό. Θα ήθελαν να έχουν επεκτάσεις πιο γενικές και γι’ αυτόν τον λόγο μάλιστα το Ισραήλ πρέπει να περάσει σε μια αντεπίθεση σύντομη και αποτελεσματική, γιατί αλλιώς θα κερδίσουν μία αποσταθεροποίηση της περιοχής που δεν το έχουμε ανάγκη ούτε εμείς, γιατί το πέρασμα μέσω της Ιορδανίας, Ισραήλ και στη συνέχεια Ελλάδας για Ιταλία είναι πολύ σημαντικό, γιατί είναι όντως η επέκταση της τριμερούς και το βλέπουμε. Άρα θα έχει ενδιαφέρον επίσης να δούμε πώς θα αντισταθεί το Ισραήλ σ’ αυτή τη δοκιμασία, πώς θα αναδειχθεί γι’ αυτό που θα κάνει  για να ξεκαθαρίσει και το θέμα των ομήρων, γιατί κι αυτό είναι σημαντικό σε τοπικό επίπεδο.


Λ. Καλαρρύτης: Πάντως εδώ φαίνεται ότι αυτοί οι οποίοι έχουν συμφέρον να μη προχωρήσουν οι συμφωνίες και τα projects, αναφέρομαι στις συμφωνίες του Αβραάμ μέχρι αυτά που αναφέραμε για διαδρόμους κ.λπ., είναι παραπάνω από ένας, έτσι; Είναι η Τουρκία, είναι η Ρωσία, είναι το Ιράν προφανώς, είναι η Κίνα, άρα εκεί έχουμε ένα βάθος γεωπολιτικό, δρώντων κρατικών κυρίως, που στηρίζουν τους proxies, τους Χεζμπολάχ, Χαμάς κ.λπ. Άρα δεν είναι απλό, δεν είναι θέμα της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, έχουμε ένα πολύ μεγάλο βάθος κρατικό.


Ν. Λυγερός: Όχι, όχι.  Μα ούτως ή άλλως εγώ θεωρώ ότι, όπως το είπες,  ότι είναι όντως proxy war και ότι ουσιαστικά χειραγωγούνται και τοπικά, γιατί πολύ απλά δεν βλέπουν την εμβέλεια και το βάθος. Αλλά μην ξεχνάμε ότι έχουν και έναν άλλο παράγοντα που είναι οι Σουνίτες και οι Σιίτες. Γιατί τα ταυτίζουμε όλα και νομίζουμε ότι από τη στιγμή που μιλάμε για Μουσουλμάνους και Άραβες είναι όλοι το ίδιο, δεν είναι. Δεν είναι όλοι Άραβες, δεν είναι όλοι Μουσουλμάνοι με την ίδια τάση και το γεγονός ότι παίζει η Ρωσία και η Κίνα πάνω σ΄ αυτό δεν είναι αδιάφορο. Αλλά σίγουρα υπάρχει βάθος, το θέμα είναι αν μπορεί να το επιλύσει το Ισραήλ και να σταθούν και οι σύμμαχοί του άξιοι των περιστάσεων, γιατί δεν είναι μόνο να σ’ ενδιαφέρει το Ισραήλ όταν μόνο εσύ να κάνεις κινήσεις οικονομικές κι εμπορικές κι όλα πάνε καλά. Πρέπει να δεις και πώς αντιδράς, όταν δοκιμάζεται γιατί είναι ένας σύμμαχος κι ένας συνεργάτης πολύ σημαντικός για την περιοχή και τώρα που η Σαουδική Αραβία περνάει σε ένα άλλο στάδιο, δεν είναι ανάγκη να κάνουμε, δήθεν τουλάχιστον,  ότι είμαστε ουδέτεροι και να τους παρατήσουμε. Δεν έχει νόημα, αντιθέτως και νομίζω ότι και  τα αεροπλανοφόρα της Αμερικής που βρίσκονται τώρα στην περιοχή δεν είναι τυχαία, δεν είναι μόνο επειδή είναι τοπικό το  πρόβλημα, θέλουν να δείξουν και την παρουσία τους και στην Κίνα και στη Ρωσία και στο Ιράν. Άρα το Ισραήλ δεν είναι μόνο του, αυτό έχει σημασία.

 

Λ. Καλαρρύτης: Τώρα όλοι αυτοί οι οποίοι ήθελαν να εξομαλύνουν ή σκεφτόντουσαν  να εξομαλύνουν τις σχέσεις με το Ισραήλ, δηλαδή Σαουδική Αραβία, Εμιράτα κ.λπ., θα ‘χουνε μία δυσκολία κι εκεί  πώς βλέπεις να εξελίσσεται, γιατί έχουμε και μια πορεία  αυτονόμησης Σαουδαράβων, Εμιρατιδών κ.λπ., δηλαδή κλασικών κρατών επιρροής αμερικανικής, τα οποία εδώ και καιρό  έχουν μία πορεία αυτονόμησης, η οποία έχει ενοχλήσει τους Αμερικανούς. Τώρα προστίθεται και αυτό που είναι ανασχετικός παράγων σε σχέση με το Ισραήλ. Αυτοί πώς θα κινηθούν κατά τη γνώμη σου;

Ν. Λυγερός: Όχι, εγώ νομίζω ότι θα πρέπει να αποδείξουν ότι θα το ξεπεράσουν μαζί, γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, γιατί άμα σ’ αυτό το παιχνίδι με τον νέο δρόμο του μεταξιού δεν παίζει το Ισραήλ, επειδή δεν μπορούν να παίξουν ούτως ή άλλως με την Αίγυπτο, σταματάει η διαδικασία στην Ιορδανία που ήταν ήδη ευάλωτος κρίκος. Άρα, άμα δεν ενισχύσουν τις σχέσεις και επί του πρακτέου ουσιαστικά πάνε και πιο πέρα από τις συμφωνίες Αβραάμ, ακόμα κι αν δεν είχαν τελειώσει, εδώ θα φανεί. Νομίζω ότι πρέπει να το θεωρήσουν σαν crash test  σε υψηλό επίπεδο και να έχουμε ένα benchmark να μας πει  ότι μπορούν να πάνε πιο πέρα και αντιθέτως  θεωρώ ότι θα είναι ένας τρόπος να αναδειχθεί η συμμαχία σε πιο υψηλό επίπεδο και δεν είναι κακό να έχει αρχίσει με αυτόν τον τρόπο, γιατί, ξέρεις κάτι, οι μεγάλες συμμαχίες, ας πούμε όπως είναι το ΝΑΤΟ, γεννήθηκαν μετά από πόλεμο. Δεν γεννήθηκαν μόνες τους. Άρα όταν υπάρχει μία αντιπαράθεση τέτοιου τύπου με μία τέτοια βαρβαρότητα, γιατί το γεγονός ότι αποκεφάλισαν  ακόμα και μωρά, βίασαν γυναίκες κι όλα αυτά τα απάνθρωπα   στοιχεία που έβαλαν, δεν είναι απλώς μία κλασική ιντιφάντα με πέτρες  που μπορείς να ακολουθήσεις εύκολα. Και νομίζω ότι ακόμα και αυτοί που υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους βρίσκονται σε δύσκολη θέση, γιατί δεν μπορείς να  υποστηρίξεις ό,τι να ‘ναι και πάντως δεν  μπορείς να υποστηρίξεις τη Χαμάς. Άρα δεν είναι το θέμα αν θα είναι μαζί με την Παλαιστίνη, μαζί με την Παλαιστίνη είμαστε όλοι μας, γιατί είναι το σωστό και το πρέπον. Αλλά δεν πρέπει να ταυτίζουμε τη Χαμάς γιατί είναι σαν να ταυτίζουμε κι εμείς, ας πούμε, εντελώς ακραία κόμματα και να λέμε ότι αυτό είναι η Ελλάδα. Δεν είναι η Ελλάδα, υπάρχουν διάφορα πράγματα που δεν την αντιπροσωπεύουν. Άρα άμα το δεις με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνεις ότι μπορεί, σε επίπεδο υψηλής στρατηγικής βέβαια, αλλά εσύ δεν έχεις πρόβλημα, αυτή η αντιπαράθεση να μας βολεύει και να αρχίσει με καλές βάσεις, σωστές και  να αποδειχθεί ότι  δεν είναι απλώς μία εμπορική σχέση, είναι κάτι που έχει βάθος και θα πρέπει να φανεί και ο ρόλος της Ινδίας. Όχι μόνο απ’ αυτές τις χώρες. Γιατί για μένα οι συμμαχίες έχουν σημασία όταν τις σμιλεύεις μέσα στη φωτιά. Όταν είναι όλα καλά, όλοι είμαστε σύμμαχοι με όλους. Εδώ ήμασταν σύμμαχοι και με τη Ρωσία για τα θέματα τα ενεργειακά. Μόλις όμως άλλαξε το θέμα, είδαμε, το ίδιο και η Ουκρανία. Άρα εδώ πρέπει να είναι ξεκάθαρη η θέση όλων, άρα και σε πρακτικό επίπεδο.

Λ. Καλαρρύτης:  Πάντως σε μία συνέχεια της συζήτησης  που έχουμε κάνει πάρα πολλές φορές και φαίνεται τώρα να μορφοποιείται και να αποτυπώνεται και στον χάρτη, αναφέρομαι τώρα και στις δηλώσεις που έκανε ο Ερντογάν,  ο Κιλιτζάρογλου, ο Νταβούτογλου και όλοι αυτοί, φαίνεται ότι εδώ και καιρό η εμπιστοσύνη Αμερικανών και λοιπών, το βλέπουμε και στον αμερικανικό τύπο, στον ειδικό αμερικανικό τύπο, στον επιδραστικό  αμερικανικό τύπο, προς την Τουρκία ως σύμμαχο έχει κλονιστεί. Και βλέπω ότι ό,τι διάδρομος χαράσσεται ή σχεδιάζεται ενεργειακός, εμπορικός, στρατιωτικός, παρακάμπτει την Τουρκία. Δεν περνάει τίποτα μέσα από την Τουρκία πια. Πηγαίνουν πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, από τη Μεσόγειο, πάνω από τη Ρουμανία, από τη Βουλγαρία, από τον Εύξεινο. Από την Τουρκία δεν περνάει τίποτα εδώ και καιρό.

Ν. Λυγερός: Συμφωνώ απολύτως, απλώς πρέπει να πούμε κάτι πολύ ξεκάθαρο, ακόμα πιο ξεκάθαρο. Δεν είναι το θέμα της παράκαμψης. Είναι  η Τουρκία που θα ήθελε να κάνει παράκαμψη. Όλοι εμείς πηγαίνουμε ευθεία. Δεν θα κάνουμε μία παράκαμψη προς χάρη της Τουρκίας και από τη στιγμή που παίζει με αυτόν τον τρόπο, δεν έχει νόημα, εμείς να έχουμε μία άλλη συμπεριφορά και το βλέπουν και οι σύμμαχοι. Άρα η Ελλάδα είναι πιο αξιόπιστη, το ίδιο και η Κύπρος, καταλαβαίνουν ότι δεν μπορούν ποντάρουν πάνω στην Τουρκία, ακόμα κι αν ήταν ένα σενάριο που θα είχε μελετηθεί και, κατά συνέπεια, αυτό είναι προς όφελός μας. Αν όμως  εμείς έχουμε μετά μία χλιαρή αντίδραση του τύπου, “είναι καλό να κάνουμε και καλές σχέσεις με την Τουρκία γιατί είναι γείτονας”, εκεί πέρα τη χαλάς όλη τη μαγιονέζα και τζάμπα η υψηλή στρατηγική.

Λ. Καλαρρύτης:  Δεν μπορείς εσύ να δείχνεις, που είσαι ο άμεσα θιγόμενος από την Τουρκία, γιατί περισσότερο θιγόμενος από την Τουρκία απ’ ό,τι εμείς δεν υπάρχει, ο άμεσα και περισσότερο θιγόμενος να είναι πιο ελαστικός με την Τουρκία απ’ ό,τι οι υπόλοιποι και μετά να έχεις απαιτήσεις από τους άλλους. Γιατί μετά υπονομεύεις την ίδια σου την αξιοπιστία τη στρατηγική.
Νίκο ευχαριστούμε πάρα πολύ, τα λέμε και τις επόμενες μέρες.

Ν. Λυγερός: Κι εγώ, να ‘σαι καλά. Επίσης.

Λ. Καλαρρύτης: Νίκος Λυγερός τον ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ.