Σε αυτό το masterclass θα ασχοληθούμε ολικά και όχι μόνο ειδικά με το θέμα που διεξάγεται τώρα στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη, αλλά θα είναι, αν θέλετε, ένα παράδειγμα για το τι σημαίνει η έννοια proxy war. Θα ασχοληθούμε πιο πολύ μ’ αυτήν, είναι βέβαια επίκαιρη αυτή την περίοδο, αλλά να ξέρετε είναι κάπως λίγο διαφορετικό. Εξηγώ αμέσως για όλους. Όταν έχουμε ένα γνήσιο proxy war, οι άνθρωποι που είναι μέσα σ’ αυτή τη μάχη, τη διαμάχη, δεν καταλαβαίνουν ότι ζουν proxy war. Διότι οι μεγάλοι παίκτες, οι οποίοι ενεργοποιούν αυτόν τον τοπικό πόλεμο, δεν εμφανίζονται. Άρα εμείς βλέπουμε μόνο τους μικρούς παίκτες που χτυπούν ο ένας τον άλλον. Όταν αναλύσαμε, ας πούμε, τα πράγματα που αφορούν το Κυπριακό, είναι πολύ σπάνιο στο Κυπριακό να παρουσιάζουμε όλο το θέμα σαν proxy war. Είναι πολύ σπάνιο να παρουσιάζουμε τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα ως proxy war. Μετά από δεκαετίες, εφόσον έχουμε αναλύσει όλα τα δεδομένα, βλέπουμε ότι ήταν αυτό. Μόνο που οι άνθρωποι που το έζησαν, δεν το ένιωσαν. Τουλάχιστον όχι όλοι. Άρα η πλειοψηφία θεωρούσε ότι ήταν, ας πούμε, μία τοπική δαμάχη, ένας τοπικός πόλεμος, μία τοπική μάχη. Όλα αυτά τα βλέπουν τοπικά και νομίζουν ότι οι παίκτες είναι μόνο εκεί. Οι αληθινοί παίκτες είναι μακριά σ’ έναν proxy war. Δεν εμφανίζονται. Άρα το έχετε ζήσει, ας πούμε, με τα θέματα της Σοβιετικής Ένωσης που έστελνε χρήματα και όπλα, υποτίθεται σε ένα κόμμα που έλεγε ότι δεν έχει καμία σχέση με το Εξωτερικό. Το έχουμε ζήσει τώρα, που μελετήσαμε τα αρχεία του Λευκού Οίκου, ποια ήταν η παρουσία και πάλι της Σοβιετικής Ένωσης μέσα στο Κυπριακό. Ενώ αυτά δεν είναι γνωστά,  χρειάζονται μελέτες σε βάθος και χρειάζεται βέβαια να είσαι ανοιχτόμυαλος  για να καταλάβεις ότι η σκακιέρα είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι πιστεύεις. Και δεν είναι μόνο αυτό που βλέπεις. Άρα θέλω να έχετε στο μυαλό σας συνεχώς το εξής: το παράθυρο με το οποίο βλέπετε μία μάχη, είναι αρκετά μεγάλο, για να βλέπετε όλη τη σκακιέρα; Γιατί άμα δεν είναι αρκετά μεγάλο, να ξέρετε ότι μόνοι σας χειραγωγείτε ήδη τον εαυτό σας. Γιατί βλέπετε μόνο ένα κομμάτι. Άμα θέλετε να το καταλάβετε πολύ απλά, δεν είναι ανάγκη να πάρετε το σκάκι, μια σκακιέρα, πάρτε μία ταινία, οποιαδήποτε ταινία και έχετε δικαίωμα να τη βλέπετε μόνο σε δύο τετραγωνικά εκατοστά. Όχι όλη την ταινία μικρή, αλλά μόνο δύο τετραγωνικά εκατοστά. Τι μπορείτε να καταλάβετε από αυτά τα δύο τετραγωνικά εκατοστά; Πρώτον βλέπετε την αλήθεια. Σωστά. Βλέπετε επί του πρακτέου τι έγινε. Σωστά. Μπορείτε όμως να το  ερμηνεύσετε; Άρα το θέμα μας είναι χειρότερο. Είναι ότι πάντοτε, με τη διαφορά κοιτάζω-βλέπω, θα μας λείψει η σωστή ερμηνεία. Όταν το λέμε για το σκάκι, που το χρησιμοποιώ συχνά σαν παράδειγμα, άμα βάλετε μία σκακιέρα, η οποία να είναι μόνο δύο επί δύο, η κίνηση του Ίππου δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Γιατί είτε θα μπει μέσα σ’ αυτή τη σκακιέρα δύο επί δύο και όταν θα ξαναπαίξει θα βγει, άρα δεν βλέπετε την κίνηση, το λεγόμενο γάμα που λέμε, ή L για τους ξένους. Πρέπει λοιπόν ακόμα και για ένα κομμάτι να υπάρχει ένα παράθυρο αρκετά μεγάλο. Στο σκάκι μια τοπική ανάλυση μπορεί να γίνει με τα πιόνια. Άμα είναι πολύ τοπική, ακόμα και η en passant είναι προβληματική. Ένας Αξιωματικός, μία Βασίλισσα, ένας Πύργος πρέπει να κάνουν πολύ μικρή απόσταση για να φαίνονται. Αλλιώς έχουν μία δράση πάνω σε όλη τη σκακιέρα. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας στη γεωπολιτική, το εξής: η γεωπολιτική δεν αναλύεται με τοπικά δεδομένα. Πρέπει να είναι ολικά. Άρα όχι local, global. Άμα είναι ολικά, είναι ολικά σε ποιο βάθος, πρώτον διαστήματος και σε ποιο βάθος χρόνου; Δίνω δύο παραδείγματα ζωντανά. Όταν έγινε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, θυμάστε ότι είπαμε ότι όλοι ξαφνιάστηκαν, είμαστε εντάξει; Όμως θυμάστε, ότι έγινε τον Φλεβάρη, ότι εμείς ήμασταν τον Δεκέμβριο στη Νάπολη, στο ΝΑΤΟ, και μας έλεγαν ότι κάτι ετοιμάζεται στην Ουκρανία, αλλά δεν ήξεραν τι; δεν ήξεραν το μέγεθος. Εδώ τώρα άμα προσέξατε, τι ακούμε; Έγινε η επίθεση εναντίον του Ισραήλ, ξαφνιαστήκαμε όλοι. Μετά από μέρες ανακαλύπτουμε ότι οι Αιγύπτιοι είχαν ενημερώσει ότι κάτι μπορεί να γίνει και τη μέρα, την προηγούμενη μέρα που έγινε,  τώρα, πιο μετά, μάθαμε ότι και οι Αμερικανοί είχαν δει ότι κάτι δεν πάει καλά. Αλλά δεν ήξεραν το μέγεθος. Άμα  από την άλλη πλευρά, δεν ξέρω αν είναι αλήθεια, αλλά από την άλλη πλευρά λένε ότι αυτοί που το έκαναν, το προετοίμαζαν εδώ και έναν χρόνο. Έχετε λοιπόν ένα μεγάλο πρόβλημα εδώ. Γιατί, ας πούμε ότι είναι  αλήθεια. Έχετε λοιπόν ένα πράγμα που έχει έναν  χρόνο, το μαθαίνετε ότι θα γίνει πριν μερικές μέρες, το μαθαίνετε την προηγούμενη μέρα ότι κάτι θα γίνει και τελικά, επειδή δεν το πολυπιστεύετε, γίνεται. Όταν γίνεται το βλέπουν όλοι. Τώρα λοιπόν λέμε ότι είναι κάτι σαν να είναι αυθόρμητο. Μα δεν μπορεί να είναι αυθόρμητο, τόσο αυθόρμητο. Το άλλο, για να μη συγκρίνετε τα δύο. Όταν έχετε 150.000 στρατιώτες στα σύνορα με την Ουκρανία, κανένας δεν μετακινεί τέτοιο μέγεθος για να μην κάνει τίποτα. Άρα εδώ είναι ότι θελημένα δεν θέλαμε να δούμε ότι γίνεται κάτι. Εδώ όμως δεν υπήρχε αυτό το μέγεθος. Λέω λοιπόν ότι πρέπει να έχουμε ένα στρατηγικό βάθος. Το στρατηγικό βάθος δεν αφορά μόνο τη γεωγραφία, αφορά και την ιστορία. Αυτό το στρατηγικό βάθος, άμα το βάλετε μαζί, θέλει να πει ότι χρειάζεστε γεωγραφία, ιστορία και βέβαια στρατηγική για να μπορείτε να καταλάβετε, γιατί αυτή η κίνηση με αυτόν τον τρόπο. Ξαναέρχομαι σε κάτι που έχω αναλύσει για να κλείσω το παράδειγμα και μετά να μπούμε στο ψαχνό. Όταν λέτε, ας πούμε, ότι το Κυπριακό άρχισε το ’74. Μπορείτε να πείτε με σιγουριά, τώρα που ξέρετε πολλά δεδομένα, ότι αυτό δεν έχει καμία σχέση με το ’64; Ότι δεν έχει καμία σχέση με το ’63; Ότι δεν έχει καμία σχέση με το ’55-’59; Και βέβαια ότι δεν έχει καμία σχέση με την αλλαγή που θα υπάρξει στη διώρυγα του Σουέζ; Όταν τα βλέπετε τώρα ανάποδα, καταλαβαίνετε, ότι το σημείο εκκίνησης της όλης διαδικασίας, είναι ο Νάσερ στην Αίγυπτο. Αυτό θα πάει καραμπόλα, ξαφνικά η Σοβιετική Ένωση θα ασχοληθεί με την Κύπρο και μετά θα έχουμε μία σειρά από γεγονότα που θα μας οδηγήσουν στο ’74, αλλά σας υπενθυμίζω, επειδή τα έχουμε αναλύσει ήδη, ότι το ‘64 άμα δεν υπήρχε η παρέμβαση της Αμερικής, θα είχαμε το ’74, το ’64. Άρα στην πραγματικότητα το ’74, όσο και να σας ξαφνιάζει, όπως και να το λέει ο Δάσκαλος, είναι ένα γεγονός που έχει μία καθυστέρηση δεκαετίας. Ενώ το ‘74 το αναλύουμε πολύ συχνά σαν κάτι το ξαφνικό. Ζήσαμε το ανάλογο με την πανδημία, σας είχα πει ότι κανονικά την πανδημία την περιμέναμε 10 χρόνια πριν και μετά, επειδή δεν ερχόταν, λέμε μάλλον δεν ήρθε και θα πηδήξουμε, όμως ήρθε μετά. Το πρόβλημα ποιο είναι; Υπήρχαν πολλές χώρες που είχαν μάσκες, τις είχαν καταστρέψει θεωρώντας ότι δεν έχει πια λόγους να τις κρατάνε και όταν ήρθε η ανάγκη ξανα αγόραζαν. Άρα βλέπετε τώρα ότι το στρατηγικό βάθος έχει μεγάλη σημασία. Για το συγκεκριμένο είναι πολύ δύσκολο, να μην πάμε πίσω με αυτά που γίνονται τώρα, στο ’48. Το πρόβλημα είναι ότι τα προβλήματα δεν γίνονται το ’48. Υπάρχουν ήδη προβλήματα το ‘14 και το ‘19 αλλά τέλος πάντων, αυτά θα τα αναλύσουμε τώρα στο MasterClass. Η ιδέα ποια είναι; Είναι ότι ένα γεγονός που μπορεί να φαίνεται ξαφνικό και ξαφνικά να μπαίνει στην επικαιρότητα, δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε στη στρατηγική. Η επικαιρότητα, πώς να σας το πω τώρα, είναι σαν να έχετε τον ωκεανό και η επικαιρότητα είναι μόνο όταν  βλέπετε τη φάλαινα να πηδάει και λέτε, να ένα γεγονός. Αλλά ρωτάω η φάλαινα πώς πηδάει άμα δεν ήταν μέσ’ στον ωκεανό. Άρα ο ωκεανός είναι η στρατηγική. Η φάλαινα κυκλοφορεί μπορεί και χρόνια και μετά, ξαφνικά, εσύ είσαι φωτογράφος και έρχεσαι εσύ. Το θέμα ποιο είναι, να το πάρετε ανάποδα με αυτό το παράδειγμα. Να ξέρετε ότι η φάλαινα πηδάει πάρα πολλές φορές εκτός ωκεανού. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει παρατηρητής να το δει. Άρα το γεγονός υπάρχει αλλά δεν καταγράφεται. Εδώ τώρα τι έγινε; Το γεγονός καταγράφεται γιατί υπάρχει και παρατηρητής. Χειρότερο πια. Εδώ η φάλαινα έβγαλε βίντεο. Δεν περίμενε να ‘ρθει  φωτογράφος. Άρα η φάλαινα που βγάζει βίντεο, αυτό δεν έχουμε συνηθίσει. Αυτό λοιπόν να ξέρετε ότι είναι ήδη μία πράξη  που είναι διαφορετική και σημαίνει ότι μπαίνουμε από τη στρατηγική στο δόγμα, δηλαδή σε αυτό που εμφανίζεται στη στρατηγική και όχι σε αυτό που είναι κρυφό, γιατί ήθελαν να φανεί. Πάμε να το δούμε πιο αναλυτικά.