85773 - Καταγραφή e-Masterclass: Γεωπολιτική Μέσης Ανατολής. 22/10/2023
Ν. Λυγερός
Αυτό το Masterclass είναι φτιαγμένο για ποιο λόγο, πρώτα από όλα βλέπουμε με τη Μέση Ανατολή, ότι υπάρχουν νέα δεδομένα συνεχώς, απλώς οι αναλύσεις που βλέπουμε είναι συχνά μέσα σε ένα πλαίσιο τεράστιας ασχετοσύνης και άγνοιας, δηλαδή νομίζουν πολλοί, όπως πάντα, ότι όταν ένα θέμα είναι στην επικαιρότητα, ο καθένας έχει την άποψή του για αυτό το θέμα και δεν βλέπει το υπόβαθρο. Άρα αυτό που παρατηρώ π.χ. είναι ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων, είναι μερικοί που νομίζουν ότι τα πράγματα γεννήθηκαν το ’67. Άλλοι νομίζουν ότι γεννήθηκαν το ’48. Απλώς υπενθυμίζω ότι έχουμε πρόσβαση στην Καινή Διαθήκη, στην Παλαιά Διαθήκη, ακόμα και στην Εβραϊκή Διαθήκη και ξέρουμε μερικά πράγματα που υπάρχουν από τότε, άρα δεν είναι κάτι καινούργιο. Το άλλο που παρατηρώ, είναι ότι υπάρχει ένα πρόβλημα ταύτισης, με παράξενους ισομορφισμούς, ας πούμε είναι μερικοί που πιστεύουν ότι η Χαμάς είναι το ίδιο με την Παλαιστίνη. Καμία σχέση. Είναι άλλοι που πιστεύουν ότι η Γάζα είναι το ίδιο με όλη την Παλαιστίνη. Καμία σχέση. Είναι άλλοι που θεωρούν ότι οι Άραβες και οι Μουσουλμάνοι είναι το ίδιο. Καμία σχέση, γιατί πολύ απλά οι Άραβες υπήρχαν πολύ πιο πριν. Άρα στην Ελλάδα έχουμε την τάση να τα ξέρουμε μερικά από αυτά αλλά δεν ξέρουμε τα πάντα στα εσωτερικά π.χ. εμείς όταν λέμε οι αγνοούμενοι θεωρούμε ότι είναι αυτονόητο ότι είναι από την Κύπρο. Καμία σχέση. Όταν λέμε για κατεχόμενα εδάφη, θεωρούμε ότι είναι αυτονόητο ότι είναι από την Κύπρο. Καμία σχέση. Άρα άμα τα βάλουμε όλα αυτά τα πράγματα μαζί και δούμε λοιπόν και αυτά που δηλώνονται από διάφορους, καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει ένα ιστορικό πλαίσιο, το οποίο είναι σχεδόν άγνωστο από ό,τι φαίνεται, υπάρχει ένα πολιτικό πλαίσιο το οποίο είναι πολύ επικίνδυνο και πολύ παράξενο, γιατί έχουμε πάρα πολλούς παίκτες, έχουμε τη γεωπολιτική που αλλάζει όλα τα δεδομένα, υπάρχει όμως και ένα ιδεολογικό πλαίσιο, δογματικό, το οποίο δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να σκεφτούν πρακτικά τι γίνεται. Άρα βλέπουμε ότι υπάρχει μια άλλη ταύτιση π.χ. ότι αυτός που είναι επαναστάτης, είναι το ίδιο με αυτόν που είναι ουσιαστικά εναντίον όλων. Μα δεν είναι αυτό η επανάσταση. Αυτό μπορεί να μοιάζει με εξέγερση ή μπορεί να μοιάζει με εκτόνωση. Το άλλο είναι ότι έχουμε την εντύπωση ότι υπάρχει μία ταύτιση όταν μιλάμε για τρομοκρατία ή για πόλεμο. Απ’ ό,τι φαίνεται, υπάρχουν πράγματα που δεν είναι γνωστά, π.χ. όταν έχουμε έναν πόλεμο, υπάρχει το Δίκαιο του Πολέμου και όταν πηγαίνουμε στα δικαστήρια δεν πάμε στη Χάγη, όπως ακούμε συχνά. Για τον πόλεμο πάμε στη Γενεύη γιατί είναι το Δίκαιο του Πολέμου, άλλο. Στη Χάγη πάμε για πράγματα που είναι πολύ πιο μεγάλα, που μπορούν να αφορούν όλη την Ανθρωπότητα, για εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, γενοκτονίες. Όταν έχουμε, ας πούμε, πράγματα που αφορούν τα Ανθρώπινα Δικαιώματα πάμε στο Στρασβούργο, άμα αφορούν μόνο την Ευρωπαϊκή Ένωση πάμε στο Λουξεμβούργο, Όλα αυτά τα μπερδεύουμε και κανένας δεν ξέρει για ποιο πράγμα μιλάμε στο τέλος. Άρα όταν λοιπόν μιλάμε για μία τρομοκρατική επίθεση και μετά εγώ ακούω ότι μιλάμε για πόλεμο, η κήρυξη ενός πολέμου γίνεται μεταξύ δύο κρατών, υπάρχει ένας κώδικας. Tο έχετε ζήσει και με το θέμα της Ιαπωνίας με την Αμερική, πότε δεν το κάνεις. Το έχουμε ζήσει εμείς προσωπικά στην Ελλάδα με την Ιταλία και την Ελλάδα. Άρα υπάρχει ένας κώδικας. Όταν όμως υπάρχει ένα κράτος και μία οργάνωση η οποία δεν είναι κρατική, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς τα ίδια. Άρα οι πιο πολλοί μιλάμε για πόλεμο σ’ αυτές τις στιγμές μ’ έναν μεταφορικό λόγο. Όταν λέει κάποιος θα κηρύξω έναν πόλεμο, πώς να κηρύξεις έναν πόλεμο άμα δεν υπάρχει ο κώδικας που υπάρχει μεταξύ κρατών. Άρα βλέπετε ότι όλο αυτό, ήδη η Μέση Ανατολή είναι κάτι που είναι δύσκολο, και υπάρχει κι ένα άλλο μπέρδεμα επιπλέον απ’ όλα αυτά, είναι ότι οι Χριστιανοί έχουν την τάση να θεωρούν ότι όλοι οι Μουσουλμάνοι είναι το ίδιο. Καμία σχέση. Γιατί οι Σουνίτες και οι Σιίτες είναι πραγματικά εντελώς διαφορετικοί, έχουν μάρτυρες οι μεν, δεν έχουν οι άλλοι, παίζουν εντελώς διαφορετικά ήδη από την εποχή του Αλί και δεν καταλαβαίνουμε εμείς ότι δεν έχουν καμία σχέση το ένα με το άλλο. Απλώς εδώ υπάρχει κι ένα άλλο πρόβλημα. Πολύ συχνά η μόνη σχέση που μπορεί να έχουν διάφορες παρατάξεις δεν είναι τα θεμέλιά τους, όπως πιστεύουμε, αλλά είναι ο στόχος τους. Άμα έχουν τον ίδιο στόχο, εμείς έχουμε την τάση να τους θεωρούμε ότι είναι μαζί. Κάνουμε τέτοια λάθη και στην Ελλάδα. Υπενθυμίζω ότι στους Βαλκανικούς πολέμους, στον πρώτο και στον δεύτερο, έχουμε ένα τέτοιο θέμα. Αλλά πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, γιατί μερικές φορές όταν έχουμε μόνο έναν κοινό στόχο και καθόλου θεμέλια μαζί, αυτό δεν λειτουργεί συμμαχικά. Μπορεί να λειτουργεί καταλυτικά, αλλά όχι συμμαχικά. Όταν θέλουμε να φτιάξουμε μια αληθινή συμμαχία πρέπει να έχουμε κοινά θεμέλια. Εδώ λοιπόν αυτό που βλέπουμε είναι ότι υπάρχουν πολλοί παίκτες που δεν έχουν καθόλου θεμέλια κοινά. Έχουμε λοιπόν και το κερασάκι που εμείς το γνωρίζουμε πολύ καλά ως Έλληνες, είναι η Τουρκία. Τώρα ξέρω ότι εσείς κρατιέστε, γιατί όταν βλέπετε την Τουρκία να προσπαθεί να πει ότι θα είναι ο διπλωμάτης και ο μεσολαβητής όλων αυτών των θεμάτων, για μας είναι σχεδόν αστείο, γιατί ποιός θα το πιστέψει, αφού έχει την τάση να προκαλεί προβλήματα με όλους τους γείτονες. Πώς θα πάει να κάνει κάτι εκεί; Είχαμε δει την Τουρκία να παίζει αυτόν τον ρόλο με την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Τα αποτελέσματα τα είδαμε. Είδαμε την Τουρκία να παίζει αυτόν τον ρόλο με την Ουκρανία και τη Ρωσία. Τα είδαμε. Τώρα βλέπουμε την Τουρκία να προσπαθεί να πει τουλάχιστον ότι μπορεί να κάνει κάτι. Ένα θεμελιακό πρόβλημα που έχει η Τουρκία και ο Ερντογάν, είναι ότι έχουν ξεχάσει οι ίδιοι το παρελθόν τους. Αλλά οι Άραβες δεν το έχουν ξεχάσει. Γιατί μιλάμε για κατεχόμενη περιοχή από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Δίνω ένα παράδειγμα για να καταλάβετε λίγο πού το πάω. Όταν μιλάμε για αποικισμό και μιλάμε για την Ευρώπη και την Αφρική, δυσκολεύονται μερικές φορές οι Ευρωπαίοι, μετά την αποικιοκρατία, να έρχονται για να πουν στους Αφρικανούς ότι θα ήταν καλό να κάνετε αυτό, να μην κάνετε αυτό κ.τ.λ. Γιατί ο άλλος λέει, «τόσα χρόνια είμαστε σε φάση αποικισμού, τώρα θα μας τα λέτε και μετά»; Γι’ αυτό, απ’ ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τον Ερντογάν. Δίνω ένα παράδειγμα. Όταν τον συμφέρει λέει ότι τα εδάφη ήταν Οθωμανικά. Πού και πότε; Στη Λιβύη. Εκεί πέρα το λέει. Όταν τον συμφέρει λοιπόν, το λέει μ’ αυτόν τον τρόπο. Θα πει το ίδιο με τους Τατάρους στην Κριμαία. Εδώ όμως που δεν τον συμφέρει παρουσιάζεται ως ουδέτερος. Πώς μπορεί να είσαι ουδέτερος όταν, αυτό που λέμε τώρα Μέση Ανατολή και μιλάμε ειδικά για το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, αυτές οι δύο χώρες ήταν κατεχόμενες απ’ την Οθωμανική αυτοκρατορία ως οντότητες. Μετά απελευθερώνονται λόγω του Ηνωμένου Βασιλείου και δημιουργούνται ουσιαστικά μετά το 1947. Πώς μπορούν λοιπόν αυτές οι δύο χώρες να θεωρούν ότι η Τουρκία μπορεί να βοηθήσει σ’ αυτό το πλαίσιο, ενώ ξέρουμε ακριβώς τι έχει γίνει και πότε απελευθερώθηκαν αυτά τα εδάφη. Άρα πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε κι εμείς ότι όταν αναρωτιόμαστε αν είναι σωστό να είμαστε με τους μεν ή με τους δε, υπάρχει κι ένα εύκολο κριτήριο. Δεν είναι ανάγκη πάντοτε να περιμένετε τον Δάσκαλο. Μπορείτε να δείτε και ανάποδα τι κάνει η Τουρκία. Άρα άμα λέτε ότι εγώ είμαι με τον Α ή με τον Β και βλέπετε ξαφνικά ότι η Τουρκία λέει εγώ είμαι φανατικά με τον Α, δεν σας κόβει λίγο να πείτε, «εγώ που νόμιζα ότι πρέπει να είμαι ουδέτερος, πώς είναι δυνατόν η Τουρκία να είναι φανατικά με τους άλλους; Οι άλλοι ποιοι είναι και γιατί είναι αυτό»; Το άλλο είναι ότι επειδή, το ξέρετε πολύ καλά, στην Ελλάδα εμείς ασχολούμαστε πάρα πολύ με την ιστορία και αυτό είναι πολύ καλό, η Τουρκία έχει την τάση να ασχολείται πιο πολύ με τη γεωγραφία. Όταν ασχολείσαι μόνο με τη γεωγραφία και ξεχνάς την ιστορία, έχεις την εντύπωση ότι μιλάς συνεχώς για επικαιρότητα. Ναι, αλλά η επικαιρότητα δεν είναι ιστορία που έχει ένα βάθος. Άρα δεν είναι κάτι που εμφανίστηκε τώρα. Εδώ αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι έγινε μία επίθεση κι όταν λέμε και στους δημοσιογράφους, αυτό είναι μέσα στο πλαίσιο της επετείου του Γιομ Κιπούρ κ.τ.λ. καταλαβαίνουμε ότι οι άλλοι δεν ξέρουν καν τι είναι το Γιομ Κιπούρ. Δεν ξέρουν καν ότι είναι επέτειος και δεν ξέρουν καν ότι έγινε αυτό συμβολικά. Κατά συνέπεια, λέμε απλώς ότι έγινε μια μέρα, μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Ρωτάω, άμα αυτή η μέρα είναι το Σάββατο και η συγκεκριμένη ημερομηνία είναι 7 και μιλάμε για ένα θέμα που αφορά Ισραηλινό στοιχείο, είναι εντελώς αδιάφορο; Δεν είναι, γιατί υπάρχει ένα υπόβαθρο. Άρα όταν το εξετάζουμε αυτό συνολικά σε θέματα γεωπολιτικής, καταλαβαίνουμε το εξής πράγμα. Θέλω τώρα απλώς να φανταστείτε το εξής, για να κλείσω και να περάσουμε στο MasterClass. Θέλω να φανταστείτε ότι είμαστε στην Κύπρο, θέλω να φανταστείτε τώρα, ότι έχουμε τα κατεχόμενα όπως τα ξέρετε και θέλω τώρα να φανταστείτε το εξής σενάριο, που ευτυχώς δεν έγινε. Έχουμε λοιπόν Τούρκους, Τουρκοκύπριους, που βγαίνουν από τα κατεχόμενα, πηγαίνουν και σκοτώνουν Κύπριους που είναι στις κοινότητες, που είναι δίπλα από τα όρια, τους σκοτώνουν, τους κομματιάζουν, τους βιάζουν και ξαναμπαίνουν μέσα. Και τώρα λοιπόν θέλω να φανταστείτε τι θα ειπωθεί. Θα σας το πω τι θα ειπωθεί. Θα ειπωθεί ότι και οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα. Ότι στο κάτω-κάτω της γραφής οι Ελληνοκύπριοι δεν είναι απαραίτητα σε περιοχές που ήταν αυτοί και ήταν και άλλοι πριν και εγώ τη μόνη ερώτηση που θα κάνω, είναι η εξής: πριν το 1571 οι Τουρκοκύπριοι πού ήταν; Αυτά.